[Işıldayan Safir]

PROBLEM ÇÖZEN SORULAR

O halde işin anahtarı, sürekli olarak sizi güçlendiren sorular sormakla ilgili bir patern geliştirmektir. Siz de ben de biliyoruz ki, hayatımızda nelerle uğraşıyor olursak olalım, zaman zaman "problem" dediğimiz şeylerle karşılaşacağız. Bunlar kişisel ve profesyonel ilerlememizin yolu üzerindeki tıkanıklıklar olacak. Hayatta hangi düzeye ulaşmış olursa olsun herkes bu özel "armağanlarla" boğuşmak zorunda kalır. Burada mesele karşınıza problemler çıkıp çıkmayacağı değil, çıktıkları zaman sizin o konuda ne yapacağınızdır. Zorlukların üstesinden gelmek için hepimizin sistematik bir yolumuz olması gerekir. Ben de soruların durumumu derhal değiştireceğini ve bana problemi çözmek için gerekecek kaynaklara ulaşma olanağı getireceğini bilerek, insanlarla konuşmaya, onlara kendilerini problemlerden nasıl kurtardıklarını sormaya başladım. Bazı soruların hep aynı tür olduğunu bulguladım. İşte size, karşıma çıkan her soru için kullandığım beş soruluk bir liste veriyorum. Bunların hayatımın kalitesini kökten değiştirdiğini söyleyebilirim. Eğer siz de kullanmak isterseniz, bu sorular aynı şeyi sizin için de yapacaktır.

Problem Çözen Sorular

1. Bu problemin harika yanı nedir?

2. Neler henüz mükemmel değil?

3. Bunu istediğim hale getirmek için neler yapmaya istekliyim?

4. Bunu istediğim hale getirmek için neleri artık yapmamaya istekliyim?

5. Bunu istediğim hale getirmek için gerekenleri yaparken bu süreci nasıl zevkli kılabilirim?

Durumumu değiştirmek için sorular sorma yolunu ilk kullandığım seferlerden birini asla unutamam. 120 günün 100'ünü evimden uzaklarda geçirdiğim bir dönemdi. Yorgunluktan canım çıkmıştı. Bazı şirketlerimin baş yöneticilerinden gelen ve "acil" cevaplanması gereken bir yığın mail ile, şahsen aramam gereken 100 kadar telefon numarası bulmuştum. Bunlar bana gelmek isteyen insanlardan gelmiş telefonlar değildi. En yakın dostlarımdan, iş arkadaşlarımdan, aile üyelerinden gelen önemli telefonlardı. Her şeyi o anda kaybettim! Kendime şaşılacak kadar güçsüzleştirici sorular sormaya başladım: "Neden vaktim yok?, Neden beni rahat bırakmıyorlar?, Benim makine olmadığımı anlamıyorlar mı?, Neden bir soluk alacak zaman bulamıyorum?" O aşamada nasıl bir ruhsal durum içinde bulunduğumu tahmin etmişsinizdir.

Bereket versin bu arada kendime geldim. O paterni kestim, giderek öfkelenmekte olduğumu, bunun işleri düzeltmeye yaramayacağını, tersine, daha beter edeceğini fark ettim. Durumum bana korkunç sorular sorduruyordu. Daha iyi birkaç soru sorarak durumumu değiştirmek zorundaydım. Hemen problem çözen sorular listeme döndüm, ilk soruyla başladım.

1. "Bu problemin harika yanı nedir?" İlk cevabım yine her zamanki gibi, "Hiçbir şey!" oldu. Ama bir an düşününce farkına vardım ki, sekiz yıl önce ben, yirmi iş arkadaşımla dostumun beni ziyaret etmek istemesi için bile canımı verirdim, nerede kaldı 100 kişi hem de ulusal etkiye sahip ölçekte kişiler! Bunun farkına vardığımda, gülmeye başladım. Paterni kırdım, saygı ve sevgi duyduğum bu kadar çok kişinin beni aramasına, benimle zaman geçirmek istemesine minnet duydum.

2. "Henüz mükemmel olmayan nedir?" Besbelli programım biraz daha akort istiyordu. Kendime hiç zamanım kalmadığını hissediyordum. Hayatım dengeden yoksundu. Bu sorunun soruluşundaki varsayıma da dikkat edin: "Henüz mükemmel olmayan nedir?" dediğimde, onun da sonunda mükemmel olacağına inancım belli oluyor. Bu soru size yalnız cevap vermekle kalmıyor, aynı zamanda güvence de veriyor.

3. "Bunu istediğim duruma getirmek için neler yapmaya istekliyim?" O zaman karar verdim. Hayatımı ve programımı daha dengeli biçimde düzenleyecektim. Kontrolü elime alıp bazı şeylere hayır demeyi öğrenecektim. Aynı zamanda, şirketlerimden birinin başına getirecek birini bulmam gerektiğini de anladım. İş yükünün birazını üstlenecek biri. O zaman evimde ailemle geçirebileceğim özel zamanım kalırdı.

4. "Bunu istediğim duruma getirmek için neleri artık yapmamaya istekliyim?" Bunun bir haksızlık olduğu, sömürüldüğüm gibi konularda sızlanmayı kesmek zorundaydım, çünkü insanlar aslında beni desteklemeye çalışıyorlardı.

5. "Bunu istediğim duruma getirirken bu süreci nasıl zevkli kılabilirim?" Bu son ve en önemli soruyu sorduğumda, olayı eğlenceli kılacak bir şey aradım. "100 telefon etmekten nasıl zevk alabilirim?" diye düşündüm. Çalışma masamda otururken zihinsel ve duygusal musluklarım açılmadı. Derken aklıma bir fikir geldi. Altı aydır Jakuzi'me girmemiştim. Hemen mayomu giydim, seyyar bilgisayarımla hoparlörlü telefonumu kaptım, Jakuzi'ye doğruldum. Karargâhı arka bahçeme kurup telefonlarımı etmeye başladım. New York'daki birkaç iş arkadaşımı arayıp onlara, "Sahi mi? O kadar soğuk mu? Hımmm" dedim. "Burada California'da hayat zor, biliyor musunuz? Ben Jakuzi'min içindeyim!" Hepimiz buna güldük, ben de tüm iş yükünü bir oyun haline getirmeyi başardım. (Ama listeyi bitirdiğim zaman derim öyle buruş buruş olmuştu ki 400 yaşında gözüküyordum!) Jakuzi her zaman arka bahçemdedir ama görüyorsunuz ki o kaynağa ulaşabilmek için doğru soruyu sormam şarttı. Bu beş soruluk liste elinizin altında olursa problemler karşısında odağınızı bir anda değiştirip size gereken kaynağı sunan yolu bulursunuz.

"Sormayan yaşayamaz."
ESKi ATASÖZÜ

Her sabah uyandığımızda kendimize sorular sorarız. Saat çaldığında kendinize sorduğunuz soru: "Neden şimdi kalkmak zorundayım?" mı? "Bir günde neden daha çok saat yok?" mu? "Şu saatin düğmesine bir bastırsam ne olur?" mu? Duşa girerken ne soruyorsunuz kendinize? "Neden işe gitmek zorundayım?" mı? "Bugün trafik acaba ne derece kötü?" mü? "Bugün masamda neler yığılı olacak?" mı? Ya her gün kendinize, sizi iyi bir duruma sokacak soruları, ne kadar minnet duyduğunuzu, ne kadar mutlu olduğunuzu, ne kadar heyecanlı olduğunuzu hatırlatacak sorulan sorma paternini bilinçli olarak geliştirseniz? O olumlu duygusal durumlar içindeyken gününüz nasıl geçerdi sizce? Herhalde her konuda neler hissettiğinizi etkilerdi.