Gençler İçin Beş Sevgi Dili

[Işıldayan Safir]

Merhabalar,

Hatırlarsanız daha önceden Beş Sevgi Dili adlı kitabı paylaşmıştım sizinle. Şimdi de Gary Chapman'dan Gençler İçin Beş Sevgi Dili'ne bakalım istiyorum.

Önceki kitabı merak edenler olursa aşağıdaki linkten ulaşabilirler.

http://www.hayatimdegisti.com/forum/...evgi-dili.html

Sevgilerimle.

[Işıldayan Safir]

ÇAĞDAŞ ERGENLERİ ANLAMAK

"Ergenler" diye adlandırabileceğimiz 13-19 yaş arasındaki gençlerin, 60 yıl öncesine kadar ayrı bir kuşak grubu olarak görülmediğini biliyor muydunuz?

"Ergen" kelimesi İkinci Dünya Savaşı sıralarında günlük hayattaki yerini aldı. İlk ergenlerin toplumsal sahnede resmen görülmesinden bu yana birçok değişiklik meydana gelmesine rağmen 1940'larda yaşayan ergenlerle 21. yüzyılın başlarında yaşayanlar arasında pek çok benzerlik saptanmıştır. Geçmişte ortaya çıkan ergen kültürü ve onun şu an görülen çağdaş kopyaları da aynı iki tema etrafında toplanmıştır. Bunlar, bağımsızlık ve özbenlik'tir. Bütün bu seneler içinde Amerikan toplumunda yaşayan ergenler, ailelerinden ayrı bağımsızlıklarını kurmaya çalışırken kendi kimlik arayışlarını aktif bir şekilde sürdürmüşlerdir. Bu temaların hiçbiri ergenlik öncesi dönemde bu denli yoğun görülmemiştir.

Endüstri çağından önce ergenler, evlenene ya da toprakları kendilerine miras bırakılana kadar ailelerinin tarlalarında çalışıyorlardı. Kimlik, bir ergenin aradığı ya da sahip olmak istediği bir şey değildi. Tarlada çalışacak kadar büyüdüğüne inanıldığı zaman ergen, çiftçi sıfatını alırdı. Ergen kız ya da erkek evlenene kadar çocuk sayılıyordu ama evlendiği an artık bir yetişkindi.

[Işıldayan Safir]

BAĞIMSIZLIK VE KİMLİK ARAYIŞI

1940'ların başında ergen evlenene kadar bağımsız sayılmıyordu ve bu durumda gerçek bağımsızlığa ancak belli bir maddi yardımla ulaşabiliyordu, elbette eğeraileler çocuklarını parasal yönden destekleyecek kadar hayırseverlerse.

Sanayileşmeyle birlikte kimlik, kişinin seçimi ile ilgili bir konu haline geldi. Bir meslek öğrenip bir fabrikada makinist, dokumacı ya da ayakkabı tamircisi olarak çalışabilirdiniz. Fakat bağımsızlık daha gerçek bir olguydu, çünkü bir işi güvence altına almak demek, aileden uzak başka bir köye taşınıp orada kendi paranı kazanmak demekti. Böylece büyük kültürel değişiklikler yeni belirmeye başlayan ergen kültürü için bir altyapı oluşturdu.

1940'lardan beri ergenler, bu gelişen kimlik ve bağımsızlık modelini, hızla değişen ve gelişen dünyamızda takip etmişlerdir. Elektrik, radyo, otomobil, uçak, televizyon ve bilgisayar teker teker ele alındığında bağımsızlık ve kimlik arayışında yeni tarzlar geliştirmek için birtakım olanaklar sağladılar.

Çağdaş ergen gerçek bir global dünyada yaşamaktadır. Fakat böyle bir ortamda bile ergenin merkezi ya da odaklandığı noktanın yine kendi kimliği ve bağımsızlığı olması ilginçtir.

Ergenin kendi bağımsızlığını ve kimliğim ifade ettiği yerler zaman içinde değişmiştir; fakat müzik, dans, moda, dil, ilişkiler ve merak gibi temel anlamlar hep aynı kalmıştır. Örneğin, geçen yıllarla beraber müzikte rhytm and blues, rockand roll, folk, country, heavy metal, rap gibi türler oluşmuştur. Böylece ergen daha rahat seçim yapabileceği bir çeşitliliğe sahip olmuştur. Fakat emin olun ki ergenin müzik zevki ana babasınınkinden farklı olacaktır. İşte bu da kimlik ve bağımsızlık konusuyla ilgili bir durumdur. Aynı kural diğer bütün ergen grup kültürleri için geçerlidir.

Sizce, çağdaş ergen kültürünü tanımlayıcı faktör nedir? Sizin ergenliğe adım atmış çocuğunuzun, diğer nesillerin ergen gruplarıyla birleştiği ve ayrıldığı noktalar nelerdir?

[Işıldayan Safir]

GEÇMİŞ ERGEN KUŞAKLARLA OLAN BENZERLİKLER

Fiziksel ve Zihinsel Değişimlerle Yüzleşmek

Günümüz ergenlerinin karşılaştığı temel sorunlar sizin gençlik yıllarınızda karşınıza çıkan problemlere çok benzer. Öncelikle ergen kendi vücudunda meydana gelmeye başlayan değişiklikleri kabul etmekte ve kendini bu duruma adapte etmekte zorlanacaktır. Kolları, bacakları, elleri, ayakları öyle orantısız bir hızla gelişmeye başlar ki ergende onu çoğu zaman sıkıntıya sokan bir "ergen sakarlığı" gerçeği ortaya çıkar. İkinci olarak ergenin heyecan ve kaygı duymasına neden olacak cinsel karakteristik özellikler gelişmeye başlar. Hangi ana baba çocuğunu o sinir bozucu sivilceyle boğuşurken seyretmenin acısını bir kez bile yüreğinde hissetmemiştir?

Bu psikolojik değişimler ergenin zihninde sayısız soru işaretleri yaratır. "Yetişkin oluyorum ama acaba görünüşüm nasıl olacak?", "Çok mu uzun yoksa çok mu kısa olacağım?", "Kulaklarım kepçe mi olacak?", "Göğüslerim çok mu küçük olacak?", "Acaba burnum düzgün olacak mı?", "Ayaklarım fazla mı büyük?", "Çok mu şişmanım yoksa çok mu zayıf?" Bu sorular gelişmekte olan ergenin kafasını sürekli kurcalayacak, ergenin bu sorulara cevap buluş biçimi onun özbenliği üzerinde olumlu ya da olumsuz bir etki bırakacaktır.

Bu fiziksel gelişmeye eşlik eden başka bir faktör de zihinsel "hızlı büyüme" dir. Bu olayın gerçekleşmesiyle ergen değişik bir düşünce sistemi geliştirmeye başlar. Çocukken olayları ve eylemleri somut olarak düşünen ergen, ergenlik döneminde dürüstlük, adalet ve bağlılık gibi soyut kavramlar içinde düşünmeye başlar. Soyut kavramların düşünce sistemine girişiyle sınırsız olanaklar dünyasının kapıları açılmış olur. Ergen artık birtakım şeylerin nasıl daha değişik olabileceğini düşünme yetisi kazanmıştır. Örneğin "Savaşsız bir dünya nasıl olurdu?" ya da "Anlayışlı ebeveynler çocuklarına nasıl davranırlar?" gibi.

Bu geniş olasılıklar dünyası özbenlik için bütün kapıları açar ve ergen bir beyin cerrahı, pilot ya da çöpçü olabileceğinin farkına varır. Olanakların sınırı yoktur ve ergen kendini sayısız farklı çevrede düşünebilir.

[Işıldayan Safir]

Akıl Yaşına Girmek

Ergenlik aynı zamanda ergenin muhakeme yeteneğinin gelişmeye başladığı çağdır. Ergen mantıklı düşünebilmekte ve farklı durumlarda meydana gelebilecek sonuçları mantık çerçevesinde görebilmektedir. Ergen bu mantığı sadece kendisine değil aynı zamanda ailesine de mal eder. Bu, ergenin genellikle "tartışmayı seven" biri olarak algılanmasının nedenlerinden biridir. Aslında ergen zihinsel becerilerini geliştirmektedir. Eğer ebeveynler bunu anlarsa çocuklarıyla anlamlı ve ilginç sohbetler gerçekleştirebilirler. Anlamazlarsa düşmanca bir ilişki geliştirebilirler ve bu durumda ergen, zihnini geliştirmek için başka yollara başvurmak zorunda kalır.

Zihinsel gelişmedeki bu hızlı büyüme ve sabırla bir araya getirilen yeni bilginin edinilmesiyle ergen, çoğu zaman ana babasından daha akıllı olduğuna inanır ve bazı zamanlarda bu doğru da olabilir.

Bu ileri düzey düşünce yapısı, ergeni sosyal ilişkiler alanında sorunlarla dolu tamamen yeni bir arenaya iter. Yaşıtlarının bakış açılarını öğrenmek ve onlarla fikir alışverişinde bulundukları tartışmalar yapmak bir yandan aralarındaki dostluğun derecesini yükseltirken diğer yandan düşmanca ilişkiler kurulabilmesi olasılığını gündeme getirir.

Bu bağlamda denebilir ki ergenler arasındaki küçük sosyal gruplaşmaların gelişimi giyim ya da saç yerine daha çok fikirlerin uyuşmasıyla ilgilidir. Ergenler, aynı yetişkinler gibi onlarla aynı fikirleri paylaşanlarla beraber olma ve onlarla sosyal anlamda daha çok vakit geçirme eğilimindedirler.

[Işıldayan Safir]

Kişisel Erdem ve Değerlere Karşı Koymak

Fikirleri ve olayları inceleme yeteneği ve birtakım belli başlı inançların sonuçlarının mantıklı bir biçimde yansıtılması farklı bir ergen sorununun doğmasına sebep olur. Kişinin içinde yetiştiği düşünce sistemini incelemek ve o kişinin sorumluluğu altında o inançların bir değer taşıyıp taşımadığına karar vermektir bu da.

"Acaba annem ve babam Tanrı, Ahlâk ve Değerler hakkında doğru görüşlere mi sahip?"

Bunlar her ergenin boğuşmak zorunda kaldığı ağır konulardır. Eğer ebeveynler onların bu çabasını anlamazlarsa onları olumsuz bir şekilde etkileyerek önceden öğretmiş oldukları değerler ve inançlardan uzaklaştıracaklardır.

Ergen ana babasına temel inançlar hakkında sorular yönelttiğinde, deneyimli ana-babalar bu soruları içtenlikle karşılayıp otoriter olmayan bir tarzda dürüst cevaplar verir ve ergeni, bu fikirler hakkında daha çok araştırma yapmak konusunda cesaretlendirirler. Başka bir deyişle ebeveynler yıllar içinde çocuklarına aşıladıkları düşüncelerle ilgili bu konuşma fırsatını seve seve değerlendirirler. Diğer yandan eğer çocuklarını bu tip sorular sordukları için ayıplarlarsa ya da ana-babalarının inançlarının doğru olmayabileceğini düşünmüş olmalarından dolayı suçlarlarsa, ergen sorularını paylaşmak için kendine başka bir yer aramak zorunda kalacaktır.

[Işıldayan Safir]

Evlilik ve Cinsellik Üzerine Düşünmek

Ergen için diğer bir önemli sorun da kendi cinselliğini anlamak ve toplumsal kadın ve erkek rollerini öğrenmektir. Karşı cinsle ilişkide uygun ve uygun olmayan şeyler nelerdir? Benim kendi cinsel duygu ve düşüncelerimi ele almak konusunda doğru ve yanlışlar nelerdir? Genelde ebeveynler tarafından duymazdan gelinen bu sorular ergenin kafasında her zaman birer soru işaretidir.

Ergenin belirmeye başlayan cinselliği, kim olduğu sorusunun bir parçasıdır ve karşı cinsle bir ilişki içine girmek her zaman var olan bir gerçektir. Çoğu ergen günün birinde evlenip aile kuracağını hayal eder. Geçtiğimiz günlerde yapılan bir ankette ergenlerden gelecekleri için düşündükleri en önemli konuları sıralamaları istendi ve "yüzde 86'sı gelecek yaşamlarının ayrıntılı tasarısında yer alan en önemli maddenin sağlam bir aileye sahip olmak olduğunu söyledi."

Ergenliğin başladığı dönemden, ergenin sahip olmayı çok arzuladığı bu sağlam evlilik ve aileyi kurana kadar yapılan yolculuk, ergenin düşüncelerinde önemli bir yer tutar.

Yardımcı olmak isteyen ebeveynler, cinsellik, flört ve evlilikle ilgili konulara değinmek için aile içi diyalogu normal akışına bırakacaklardır. Ayrıca ergenlerin anlayabileceği düzeyde hazırlanmış yazılı materyaller bulundurup, sözlü ve pratik bilgi vereceklerdir.

[Işıldayan Safir]

Geleceği Sorgulamak

Geçmişteki ergenler gibi günümüz ergenlerinin de karşılaştığı başka bir önemli ortak sorun daha vardır. Bu da "Ben hayatta ne yapacağım?" sorusuyla ilgilidir. Bu, ergenin meslek seçimiyle ilgili bir soru gibi gözükse de aslında bundan çok daha derin, ruhsal bir soruya temas eder:

"Hayatımın özü nedir?", "En yüce mutluluğu nerede bulacağım?" ve "En çok neye katkım olabilir?"

Bu sorular fazla felsefi gözükse de aslında çocuklarımız için son derece dünyevidir. Ergenler hemen bu soruların cevaplarını bulmalıdırlar:

"Üniversiteye gidecek miyim, eğer gideceksem nereye?", "Askere gitsem mi, eğer gideceksem hangi bölümüne?" ya da "İş mi bulsam, eğer arayacaksam nasıl bir iş bakmalıyım?"

Elbette ergenler bütün bu seçimlerin onları bir yere yönlendireceğinin farkındadırlar. Bir sonraki adımın ötesinde bir şeyler onu bekliyordur ve o adım ergenin nereye varacağını kuşkusuz etkileyecektir. Bu da genç beyinlerin korku duymasına neden olan bir sorundur.

Çocuklarına yardım etmek isteyen ebeveynler, kendi çabalarını, hayal kırıklıklarını ve sevinçlerini onlarla paylaşmalıdır. Ebeveyn olarak kolay cevaplar sunmak yerine onları bu arayışlarında yüreklendirebilir ve hatta belki ergen kızınızı ya da oğlunuzu bu yolculuklarında onlara eşlik edebilecek değişik mesleklerden insanlarla tanıştırabilirsiniz. Çocuğunuzu hem lisede hem de daha sonra üniversitede mesleki danışmanlardan yardım alması konusunda cesaretlendirebilirsiniz...

Yukarıda sayılan bütün sorunlar her kuşağın çözmek durumunda kaldığı ortak problemlerdir. Fakat çağdaş ergenlerin yaşadığı dünya ebeveynlerinin ergenlik çağından ve geçmişte yaşamış olan bütün ergenlerinkinden farklı bir dünyadır.

[Işıldayan Safir]

BEŞ TEMEL FARKLILIK

Bütün bu benzerliklerin dışında çağdaş ergenlerle geçmişte yaşamış olan ergenler arasında büyük bir farklılık olduğunu unutmayalım. Bu farklılığın sebebi de ergenin yukarıda belirtilen sorunlarla yüzleşmek durumunda kaldığı modern kültürel çevredir.

Bu kültürel farklılıkların bazıları nelerdir?

1- Teknoloji

Çağdaş ergenler yüksek teknolojiyle donatılmış bir dünyada büyürler, bu da en belirgin farklılıklardan biridir. Kablolu ve uydulu TV, çağdaş ergene ana-babasının sadece radyo, kablo TV ve telefondan yararlanarak büyüdüğü dünyadan çok daha küresel bir dünya sunar. Radyo ve TV kanallarının çok fazla oluşu kendi kültürümüz içinde akla gelebilecek her türlü eğlenceye ulaşmamızı sağlar. Fakat ergen bu programlarla sınırlı kalmaz. Şimdiye kadar çekilmiş bütün filmler köşebaşındaki videocuda kiralanmak üzere hazırdır ve dinlemek istediğiniz herhangi bir şarkının CDsi ergenin her zaman açık duran müzik setinde çalmaktadır.

Çağdaş ergen aynı zamanda bilgisayarla büyümüştür. Aslında ikisi de aynı zaman dilimi içinde beraber büyüdüler demek daha doğru. Milyonlarca ergenin kendini bildiğinden beri bir bilgisayarı vardı. Internet otoyolu, çağdaş ergen için olumlu ve olumsuz etkilerle dolu geniş ve işlek bir yol olmuştur. Vizyona yeni girecek olan filmlerin özel gösterimlerini sunmak, ülkenin dört bir yanından radyo yayınlarını ulaştırmak ve en son çıkan albümleri dinletmek gibi imkanların yanı sıra internet onlara mesajlar ileten arkadaşlarla tanışma olanağı da sağlar. Aslında sohbet odaları ve mesaj olanağı ile internet ergenin, arkadaşlarıyla iletişim kurma ve tartışma aracı olan telefonun yerini hızla almaktadır. Yakınlarda yapılan bir anketin ortaya koyduğu sonuçlara göre ergenler bilgisayarlarını haftada ortalama "8,5 saat elektronik posta atmak ve sohbet etmek için ve sadece 1,8 saat ev ödevi için kullanıyorlar."

Bu teknolojik gerçekler ergen çocuğunuzla dünya arasında bir köprü kurmakta ve sonuçta çağdaş ergen, ailesinin hayal bile edemeyeceği kadar çok kültürel uyarıcıyla karşı karşıya kalmaktadır.

[Işıldayan Safir]

2. Şiddet Bilgisi ve Şiddete Maruz Kalma

İkinci kültürel farklılık ise ergen çocuğunuzun şiddet içeren insan davranışını öğrenmesi ve onunla iç içe yetişmesidir. Bunun bir kısmı medya aracılığıyla hayatımıza sokularak teknolojik ilerlemenin sonucu olarak ortaya çıkıyor fakat diğer kısmı kültürümüzde neredeyse bir saplantı haline gelen şiddet açlığımızdan kaynaklanıyor. Filmlerimiz, şarkılarımız ve romanlarımız şiddet içeren sahnelerle dolu.

Bir Gallup gençlik anketinin ortaya koyduğu sonuca göre ergenlerin yüzde 36'lık bir kısmı geçen ay en az bir tane şiddet içeren film yada televizyon şovu seyretmiştir. 1999 yılında 10 ergenden 8'inin, yani yüzde 78'lik bir kısmın, Gallup Organizasyonu yetkililerine şiddet içeren filmler ya da televizyon programları seyretmelerinde sorun olmadığını belirtmeleri fakat bununla birlikte aynı ergenlerin yüzde 53'ünün televizyonda ve filmlerde görülen şiddetin genç beyinlere yanlış mesajlar gönderdiği konusunda birleşmeleri ilginçtir. Aynı ankete katılan ergenlerin yüzde 65'i de filmler ve televizyonun günümüz gençlerinin bakış açıları üzerinde büyük bir etki yarattığına inandıklarını söylediler." Şiddete maruz kalma olgusunu sadece medya ve filmlerle sınırlayanlayız.

Çoğu çağdaş ergen şiddeti bizzat yaşamıştır. Babalarının annelerini dövdüğüne tanık olmuşlar ya da kendileri babalarından, üvey babalarından veya diğer yetişkinlerden fiziksel şiddet görmüşlerdir. Ergenlerin büyük bir çoğunluğu devlet okullarının şiddete sahne olan yerler olduğu konusunda hem fikirdir.

Bazı ergenler, adam öldürmek dahil olmak üzere şiddetin bir parçası haline gelmişlerdir. Amerika'daki cinayet oranı geçtiğimiz otuz yıl içinde değişmese de gençlerin adam öldürme oranı yükselmeye devam etmiştir. Bu oranın en yüksek olduğu 1980'lerin ortasından 1990'ların ortasına kadar olan dönemde gençlerin cinayet işleme oranı yüzde 168'e ulaştı. "FBİ Amerika'da her yıl yaklaşık 23.000 cinayet işlendiğini ve bunların yüzde 23'ünün 21 yaş ve altı gençler tarafından işlendiğini bildirdi."

Şiddet her zaman kültürümüzün bir parçası olmuştur fakat sizin ergen çocuğunuz şiddetle önceki herhangi bir kuşaktakinden çok daha fazla iç içedir.