KONVANSİYONEL AKCİĞER RADYOLOJİSİ
 

KONVANSİYONEL AKCİĞER RADYOLOJİSİ[/b]ANA BAŞLIKLAR:

I.Akciğer grafisi çekimi nasıl yapılır? Akciğer grafisi teknik olarak yeterli mi?

II.Akciğer grafisi nasıl değerlendirilir?

III.Akciğer hastalıklarında temel radyolojik görünümler.

I.AKCİĞER GRAFİSİ ÇEKİMİ VE TEKNİK AÇIDAN DEĞERLENDİRME.

1.Akciğer grafisi çekimi nasıl yapılır:

Bütün hastalarda daima önce arkaön akciğer (posteroanterior) grafisi ve gerekirse ilave olarak sol yan akciğer grafisi çekilir. Arkaön projeksiyonda çekilen akciğer grafisinde x-ışınları sırt bölgesinden vücuda girer, ön kısımdan çıkarak filme gelir (kaset yada film önde yer alır). Sol yan grafide ise x-ışınları vücudun sağ tarafından girip sol yandan çıkar ve filme gelir.

Hastaya derin nefes aldırılıp tutturulur (İnspiryum sonu). Çekim sırasında x-ışın tüpü ile film uzaklığı 185 sm'dir(1.2).

2. Akciğer grafisinin teknik yönden değerlendirilmesi.

Teknik olarak kabul edilebilir arkaön akciğer grafisinde olması gereken özellikler: a.Simetri: T4-5'in spinöz çıkıntısı sternoklaviküler eklemlere eşit mesafede olmalı, b.Skapulalar akciğer alanlarını örtmemeli,

c. İnspiryum sonu çekim: 10. kostaların arka kısmı diafragma kubbesi üzerinde kalmalı,

d. damar gölgeleri akciğerlerin periferinde görülmeli (x-ışın dozunun fazla olmadığının göstergesi),

e. Alt lobların büyük damarları ve torakal vertebralar kalp arkasında görülebilmeli (x-ışın dozunun az olmadığının göstergesi) (1).

Bazen standart dışı akciğer grafileri istenilebilir. Bunlar:Oblik projeksiyon: şüpheli nodül araştırılmasında; lordotik (veya apikolordotik) projeksiyon: apikal bölgeler ve orta lob hastalığının daha iyi gösterilmesinde; ekspiryum sonu grafiler: hava hapsi veya pnömotoraks; lateral dekübitis grafileri: Pnömotoraks veya plevral efüzyon (1.2).

II. AKCİĞER GRAFİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ.

Akciğer grafisinde tüm oluşumlar sıra ile değerlendirilmelidir.

Trakea: Lümende daralma veya genişleme, yer değiştirme ve lümen içi lezyonlar yönünden arkaön ve yan grafilerde değerlendirilmelidir(1).

Sağ paratrakeal çizgi arka ön akciğer grafilerinde çoğunlukla görülür (%66-%99 olguda). İnce düz bir çizgi halinde olmalıdır ve kalınlığı 4 mm'den fazla olmalalıdır (2).

Kalbin yaklaşık olarak 1/3'ü orta hattın sağında, 2/3'ü ise orta hattın solunda yer almalıdır. Kalp ve mediasten atelektazi, fibrozis, lobektomi veya pnömonektomiden sonra patoloji olan tarafa doğru yer değiştirirken, ileri derecede olan plevral sıvı, basınçlı pnömotoraks (veya hidropnömotoraks), büyük kitlelerde veya büyük diafragma hernilerinde karşı tarafa doğru yer değiştirir. Akciğer grafileri kalp gölgesi arkasında yer alabilecek patolojiler yönünden dikkatle değerlendirilmelidir. Kalp ve mediasten genişliği değerlendirilirken varsa eski grafilerle beraber değerlendirilmelidir. Bazı çekim teknikleri sonunda kardiomegali gibi görünüm oluşabilir. Bunlar yakın mesafeden film çekimi, önarka projeksiyon, ekspiryum fazı veya yatar pozisyonda film çekimidir (1). Bu tür grafiler genellikle acil servislerde veya hastanın yattığı odada yapılan çekimlerde elde olunur.

Mediasten genişliği aorta patolojileri (anevrizma, aort diseksiyonu, …); mediastinal hematom, mediasten tümörleri (lenfoma, küçük hücreli akciğer kanseri, metastaz, teratom, timoma, …); inflamasyon (mediastinit, granülomatöz lenfadenopati, …); lipomatozis (Cushing's sendromu, kortikosteroid tedavisi, obezite, …) gibi nedenlere bağlı olabilir (1).

Kalbin ağırlığı nedeniyle sol diafragma sağ diafragmaya göre daha aşağıda yer alır. Sağ diafragmanın sola göre daha yukarıda olmasının nedeni karaciğer değildir. Dekstrokardi olgularında sağ diafragma sola göre daha aşağıda yer alabilir (1). Sol diafragma altında mide fundusu ve splenik fleksura yer alır. Mide içinde veya splenik fleksurada aşırı miktarda gaz bulunması halinde sol diafragma sağ taraftan daha yukarıda yer alabilir. Her iki diafragma arası yükseklik farkı üç santimetreden daha fazla olmamalıdır (1). Bir diafragmanın daha yukarıda yer alması durumunda subdiafragmatik patolojiler (örneğin subdiafragmatik abse, karaciğer içi kitleler); subpulmonik plevral sıvı, tek akciğerde küçülmeye neden olan patolojiler (lober atelektazi, tüm akciğerin atelektazisi, fibrozis, lobektomi veya pnömonektomi); frenik sinir felci (idyopatik, cerrahi girişim sonrası, mediastinal kitleler) düşünülmelidir.



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr