Günlük Mesaj

Bluesky24 · 22-04-2010, 06:31 PM

AKCİĞER KANSERİ[/b]Epidemiyoloji:

Bu yüzyılın başında akciğer kanseri nadir bir hastalık iken şu an tüm dünyada en çok ölüme yol açan kanserdir. Dünyada tüm kanserlerin %12.8'sini, kanser ölümlerinin %17.8'sini akciğer kanseri oluşturur. Tüm dünyada global olarak insidans her yıl %0,5 artmaktadır (1).

Ülkemizde toplamda ve erkeklerde en sık görülen kanser tipidir. Yıllık insidans erkeklerde: 100.000'de 61.6, kadınlarda: 100.000'de 5.1 dir. Erkeklerde tüm kanserlerin %38.6'sını, kadınlarda ise %5.2'sini oluşturur (2).

Etyolojik Faktörler (3):

1- Sigara:

Bronş karsinomu ve sigara ilişkisi tüm kanserler ve nedenleri arasında en net şekilde belirlenmiş olanıdır. Bronş karsinomundan meydana gelen ölümlerin %90'ı sigara ile ilişkilidir. Sigara kullananlarda bronş karsinomu gelişme riskini etkileyen faktörler sigara içme süresi, başlama yaşı, içilen sigara tipi ve günlük tüketilen sigara sayısıdır. Sigara kullanım anamnezi paket/yıl olarak belirlenir ve özellikle 20 paket/yıl dan sonra rölatif risk belirgin olarak artış gösterir. Tablo-1 de sigara kullanımı ile kanser gelişme riski oranları vurgulanmıştır.

Tablo-1: Sigara kullanımı ve bronş karsinomu gelişme riski ilişkisi

Tablo-1'de görüldüğü gibi sigara miktarı arttıkça risk katlanarak artmakta ve sigarayı bırakmak hiçbir zaman riski tamamen ortadan kaldırmamaktadır ancak sigarayı bıraktıktan sonra risk giderek azalmaktadır. Sigara dışında puro içenlerde risk 3 kat, pipo kullananlarda ise 8 kat artmaktadır. Filtreli ya da düşük tar içeren light sigaraları içenlerde kanser riski azalmamaktadır. Bu tür sigaraları tüketen kişilerde adenokanser insidansı artmaktadır.

Sigara yakıldığında tütünle birlikte kağıdın da yanma ürünleri inhale edilir. İçe çekme sırasında (ana duman) sıcaklık 950oC'ye kadar çıkar. Nefes aralarındaki beklemede ise daha düşük ısı (yan duman) 350oC civarındadır. Sigara dumanında 4000 den fazla kimyasal ve partikül mevcuttur. Bunlar içinde radon, bizmut, polonyum gibi radyoaktif maddeler ve nikotin ve su uzaklaştıktan sonra kalan madde yani tar veya katran bulunmaktadır.

Ülkemizde sigara alışkanlığı erkeklerde ortalama %54,5 - 62,8 ile kadınlarda %24,8-32,9 arasında değişmektedir. Kırsal bölgede yaşayan kadınlarda bu oran oldukça düşüktür (%8,9). Tıp öğrencileri arasında bu oranın erkeklerde %48,3 ve kadınlarda %22,7 gibi yüksek olması düşündürücüdür.

1- Endüstriyel ve çevresel maruziyet:

Bronş karsinomu etyolojisinde rol oynayan önemli bir mineral asbesttir. Gerek endüstriyel olarak (gemi, izolasyon, otomativ sanayi gibi) gerekse çevresel (tremolit içeren ak toprak ve zeolit) maruziyet sonucunda başta mezotelyoma olmak üzere akciğer ve GİS malignitelerine neden olur. Ak toprak yurdumuzun çeşitli bölgelerinde bulunmakta olup, kırsal alanda sıva ve boya amacıyla kullanılmaktadır. Zeolit ise Kapodokya'da peri bacalarında yer alan mineraldir. Sigara içmeyen asbest işçisinde bronş karsinomu gelişme riski 5 kat artarken, sigara içen ve asbest maruziyeti olan kişide bu risk 92 kez artar.

Diğer endüstriyel etkenler nikel ve nikel bileşenleri, polisiklik aromatik hidrokarbonlar, radyasyon, krom, berilyum, kadmiyum ve formaldehid'dir. Silisyum maruziyeti ile ortaya çıkan silikozis gibi

İçindekiler

Kaynak: toraks.org.tr