TÜBERKÜLOZ VAKA TANIMLARI
 

TÜBERKÜLOZ VAKA TANIMLARI[/b]Tüberküloz hastalığının tedavisinde günümüzde Isoniazid, rifampisin ve pirazinamid'den oluşan 3 ilaç, etkin bir tedavi rejiminin olmazsa olmaz ilaçlarıdır. Günümüze kadar, bu ilaçları içeren veya içermeyen çeşitli ilaç rejimlerinin değişik kombinasyon ve sürelerde kullanılması sonucu en kabul edilebilir tedavi rejimleri ortaya çıkmıştır. Temel prensip olarak bu üç ilacı içeren ve yanında diğer birinci sıra ilaçlardan oluşan etambutol yada streptomisin den birisinin eklenmesi sonucu oluşturulan başlangıç fazı rejimini takiben çoğunlukla iki ilaçtan oluşan idame fazından oluşmaktadır. Oluşturulan rejimlerde eğer başlangıç fazında rifampisin ve pirazinamid bulunuyorsa o rejim kısa süreli tedavi rejimi olarak tanımlanmaktadır. Örneğin, başlangıçta HRZE ile iki aylık bir tedaviden sonra, HR ile 4 aylık idame fazı yada rifampisin eğer gözetim altında kullanılamıyorsa ve HE ile yada H ve thiacetazondan oluşan ikili ilaçla 6 aylık bir idame tedavisi uygulanmaktadır.

Bir ülkede tüberküloz hastalığının tedavisi için önerilen rejimler temel felsefe olarak birbirine yakındır. Hastalığı program koşullarında uygulanmasını öneren metinlerde standart vaka tanımları ve bu tanımlara uygun düşen tedavi protokolleri bulunmaktadır. Böylece tüm program koşullarında standart, tekrarlanabilir, sonuçları ölçülebilir, karşılaştırılabilir ve transfer edilebilir uygulamaların yapılabilmesi olanaklı kılınmaktadır.

Bu metinde Dünya Sağlık Örgütü tarafından ilk kez 1993 yılında önerilen ve 1997 ve 2003 yıllarında yapılan değişikliklerle son halini alan vaka tanımları yer almaktadır.

Mycobacterium tuberculosis'in neden olduğu hastalıklar tüberküloz olarak adlandırılmaktadır. Tüberküloz kuşkusu, özellikle uzun süreli öksürük yakınması gibi, tüberkülozda görülen bulgu ve semptomları olan hastalardır.

Tüberküloz Vakası: Bakteriyolojik olarak kanıtlanmış yada bir klinisyen tarafından tüberküloz tanısı konularak tedavi başlanılmış vakadır.

Kesin Tüberküloz Vakası: Hastaya ait materyallerin kültürlerinde Mycobacteium tuberculosis üreyen hastalardır.

Tüberkülozda vaka tanımları,

a. Tedavi rejimi belirlemek için yapılır: Tedavi rejimini belirlenirken,

a. Vakanın önceliği,

b. Kaynakların öncelikli vakaların tanısı ve tedavisinde en etkin maliyet ile kullanılması,

c. Yan etkilerin minimize edilmesi amaçlanmaktadır.

b. Standart vaka tanımlarının kullanılmasının bir başka amacı kayıt ve bildirim için kullanılmasıdır.

Vaka tanımını belirlemede 4 ana kriter bulunmaktadır.

1. Tüberkülozun yeri: Kayıt ve bildirim için gereklidir. Kabaca akciğer ve akciğer dışı olarak belirlenir. Eğer hem akciğer, hem de akciğer dışı tutulum varsa, vaka akciğer olarak raporlanır.

2. Balgam yayma muayenesi sonucu: Burada daha fazla bulaştırıcı olduklarından öncelik yayma (+) akciğer tüberkülozlarındadır. İyi çalışan bir tüberküloz kontrol programı varlığında eğer HIV enfeksiyonu da önemli bir katkı sağlamıyorsa, vakaların %50'si yayma (+) akciğer tüberkülozudur. Sadece bu gruba giren hastaların tedavi takibi ve tedavi sonucu bakteriyolojik kür olarak sağlanabilir.

3. Daha önce tüberküloz geçirip geçirmediği; Daha önce tüberküloz tedavisi göen hastalarda dirençli tüberküloz olma olasılığı nedeniyle, daha geniş ve güçlü rejimleri seçmek gerekmektedir.

4. Hastalığın şiddeti; Tüberkülozun bazı hafif formlarında, kavite bulunmadığı durumlarda hastalığın başlangıç fazında daha az yoğun tedavi önerilebilmektedir.



İçindekiler



Kaynak: toraks.org.tr