İyot ve Tiroit

[Bluesky24]

İyot ve Tiroit





İyot vücutta ne işe yarar?

İyot, tiroit hormonu yapımı için elzem olan bir maddedir. Tiroit hormonları (T4 ve T3) birçok hücrenin metabolik işlemlerini düzenler, birçok organın özellikle beynin erken büyümesi ve gelişmesininde rol oynar. İnsanlarda beynin büyüyüp gelişmesinin büyük bir kısmı hamilelik sırasında ve doğumdan ilk 2-3 yıl sonra olur.

İyot nerede bulunur? Günlük iyot ihtiyacı ne kadardır?

İyot genel olarak yüksek miktarda deniz ürünlerinde daha az miktarda süt, yumurta ve ette, çok az miktarda sebzelerde ve meyvelerde bulunur. Birçok insanın çok az miktarda iyoda ihtiyacı olur. WHO (World Health Organization) tarafından belirlenen günlük iyot ihtiyacı şöyledir: 0-59 aylık olan çocuklarda: 90 mikrogram/gün,

6-12 yaş arasında: 120 mikrogram/gün

Genç erişkinlerde ve erişkinlerde:150 mikrogram/gün

Hamilelerde ve emzirme sırasında: 200 mikrogram/gün

Hamilelerde ve emzirme sırasındaki iyot miktarı bazı kuruluşlara göre sırasıyla 220 ve 290 mikrogram/gün''e kadar çıkarılmaktadır. Tiroit glandı yetersiz olanlarda günlük ihtiyaç çok daha fazladır. Yiyeceklerdeki iyot miktarının ölçülmesi oldukça zordur. Yeterli iyot alınıp alınmadığı iyot miktarının idrarda ölçülmesi ile ortaya çıkarılır.Çünkü alınan iyodun çoğu idrar, çok az bir kısmı ise dışkı ile atılır. İyot eksikliği olmayan yerlerde idrardaki iyot atılımı en az 100 mikrogram/gün, iyot eksikliği olan bölgelerde ise 3-45 mikrogram/gün''dür. Pratikte 24 saatlik idrar toplanması oldukça zordur. Bu nedenle buna alternatif olarak iyot ve kreatinin arasındaki oran hesaplanır. İyot eksikliğinde ne olur?

Yeterince iyot alınamadığı durumlarda (örneğin doğu Karadeniz bölgesinde) tiroit hormonu yetersizliği ortaya çıkar. Hormon yetersizliği feedback düzenleme mekanizması denilen bir mekanizma ile hipofizden TSH salgılanmasını sağlar. TSH yeterli miktarda tiroit hormonu üretmesi için tiroidi uyarır. TSH''nın uzun süre tiroidi uyarması tiroit hücrelerinin büyümesine ve çoğalmasına neden olur. Bu ise tiroidin hacminin büyümesine dolayısıyla guatr oluşumuna neden olur. Buzullar veya devamlı yağışlar topraktaki iyodu uzaklaştırarak yetişen sebze ve meyvelerde iyot eksikliğine neden olur. Bu yiyeceklerle beslenenlerde guatr ortaya çıkar. Bu hastaların tuzuna iyot ilave edilmesi (iyot suplemantasyonu) ile guatırları küçülür.

Hamilelerde iyot eksikliği bebeğin beyin gelişmesini önler ve hipotiroidiye neden olur. Sonuç olarak beyinde geri dönüşümsüz zeka geriliği ortaya çıkar.

İyot eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklar İyot Eksikliği Hastalıkları olarak ifade edilir. Bu hastalıklar şöyle özetlenebilir: Hamilelikte: Kendiliğinden düşük, ölü doğum, doğumsal anomali, hamilelik sırasında ve doğumdan sonra bebeklerde hastalık, endemik cücelik; Yeni doğanda: Guatr, aşikar ve subklinik hipotiroidi, cücelik; Çocuklarda ve genç erişkinlerde: Guatr, subklik ve aşikar hipotiroidi, zeka geriliği, fiziksel gelişme bozukluğu; Erişkinlerde: Guatr ve komplikasyonları, hipotiroidi, zeka geriliği, kısırlıkta artma, kendiliğinden hipertiroidi, radyasyona karşı duyarlılıkta artma.İyot eksikliğine bağlı hastalıkların tedavisi ve önlenmesi nasıl yapılır?

Endemik bölgelerde oluşan guatırın tedavisinde uzun süreli iyot uygulaması (iyot suplemantasyonu) veya tiroit hormon uygulaması ile guatr küçülür. Büyük ve özellikle soluk borusuna baskı yapan guatırlarda cerrahi girişim gerekebilir. Ancak bu tedavi şeklini genel nufüsa uygulamak mümkün değilidr. En iyi tedavi şekli endemik guatra ve diğer tiroit hastalıklara neden olan iyot yetersizliğini ortadan kaldırmaktır. Bunun için iyot profilaksisi gerekmektedir. İyot profilikasisinde tuza, ekmeğe veya suya iyot katmakla (iyot suplemantasyonu) mümkündür. Bunlar içinde en yaygın iyot profilaksisi metodu tuza iyodun (potasyum iyodür)katılmasıdır. İyotlu tuz 80 yıldan beri birçok memlekette başarılı bir şekilde uygulanmaktadır. WHO (Dünya Sağlık Teşkilatı), günlük ihtiyaç olan 150 mikro gram iyodun elde edilmesi için bir kilo tuza 20-40 mg iyot ilave edilmesini önermektedir. İyotlanmış tuzun üretiminden tüketiciye kadar sistemik olarak kontrol edilmesi gerekmektedir.

Memleketimizde tuzun iyotlanmasına Sağlık Bakanlığı tarafından 1994 yılında başlanmış ve 1999 yılında sofra tuzunun iyotlanması zorunlu hale gelmiştir.13 Ocak 2005 tarih ve 25699 sayılım kanun ile de iyotsuz gıda sanayi tuzunun doğrudan tüketiciye sunumu yasaklanmıştır. İyot yetersizlği için uygulanan iyotlu tuzun ( iyot suplemantasyonu) yan etkisi var mı? Nelerdir?İyot yetersizliği tiroit fonksiyon bozukluklarına neden olduğu gibi fazlalılığında da tiroit fonksiyonlarının bozabilmektedir. Özellikle aşırı iyot suplemantasyonundan sonra (yerine koyma) tiroidde 4 hastalık ortaya çıkabilir: . İyodun oluşturduğu hipertiroidi Daha fazla 40 yaşın üzerinde ve multinodüler guatr olanlarda görülür. İyot suplemantasyonundan 1-10 yıl sonra hipertiroidi insidansı normale döner. . Guatr ve iyodun oluşturduğu hipotiroidi Sürekli olarak yüksek miktarda iyot alımı sonucu ortaya çıkar. Bunun nedeni muhtemelen iyodun otoimmun tiroit hastalıklarını artırması ve aşırı iyodun tiroit fonksiyonlarını geçici olarak bloke etmesidir. . İyodun oluşturduğu tiroidit (Hashimoto tiroiditi)

Yüksek miktardaki iyot Tiroglobulin immunitesini artırarak otoimmun reaksiyonunu tetikler veya oluşan serbest radikaller tiroit hücrelerine zarar verir. İlk defa Amerika''''da 1962 yılında tuza katılan iyodun cerrahi sonucu çıkarılan guatırlarda Hashimoto tiroiditine neden olduğu gösterilmiştir. Daha sonra İyot suplemantasyonu sonucu Hashimoto tiroiditindeki ortaya çıkan artış, Yunanistan İtalya, İngil ve Danimarka''''da da dikkati çekmiştir. 2002 yılında Batı Afrika''''da yapılan bir çalışmada suya iyot katıldıktan 30 hafta sonra yüzde 40 vakada Hashimoto tiroiditinin geliştiği ve iyot miktarının azaltılması ile bunun azldığı gösterilmiştir. . Okült papiller tiroit kanserlerinde (mikro kanser) artış

İyot suplemantasyonundan sonra ökült tiroit kanserlerinde (1.5 cm''nin altında olan tiroit kanserler)artış olmuştur. Buna rağmen iyot suplemantasyonu sonucu tiroit kanser sıklığında ve daha agresif (kötü) tiroit kanserlerde (folliküler ve anaplastik)azalma görülmüştür. Sonuç olarak, yeterli iyot suplemantasyonu yukarıda belirtilen yan etkileri azaltmakta ve iyot eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkacak istenmeyen etkileri ortadan kaldırmaktadır. Bunun için tuza katılan iyot miktarının ve kalitesinin düzenli olarak kontrol edilmesi gerekir.



Ahlat, Erik, Günlük, Ispanak, Yulaf, Nar,



Kozmetikler 'hormon dengesini' bozuyor





Menopozda hormon tedavisi karmaşası





Çocukların aşırı spor yapması hormon sistemini bozuyor...





Uzun yaşamın sırları





Aşkı evlilik değil tiroit öldürüyor







Tiroit Yetmezliği Yapan Hashimato Hastalığı, Turner Sendromu, Diyabet ve Alkol, Çocukluk Döneminde Diyabet ve Özellikleri, Diyabetlide Gebelik, Keto-Acidosis, Hipotiroidi Nedir?, Tiroit Glandının Yeri, Yapısı ve Fonksiyonları, Tiroit Tümörlerinde Radyoiyot (Atom) Tedavisi, Levotiroksin Tedavisi, Gizli Şeker, Tuz ve Kullanımı, Tiroit Hastalıkları İle İlgili Ön Bilgiler, Şeker Hastalığı ve Komplikasyonları