Çocuğunuzun Kreatif Özelliklerini Ortaya Çıkarın

[Bluesky24]

Çocuğunuzun Kreatif Özelliklerini Ortaya Çıkarın

Gündelik hayatımızda önümüze çıkan sorunlarımızı çözmemizde, iş yaşantımızda başarılı olmamızda ve mutlu olmamızı sağlayan üretkenliğimizi kullanmamızda yaratıcılık gerekiyor. DBE Davranış Bilimleri Enstitüsü Psikolog Nur Dinçer Genç "Çocuğun sorduğu soruları cevaplamak, alışılmadık hayallerini dinlemek, uygun ortamı hazırlayarak, kendi kendine öğrenmesini, sorunla karşılaştığında kendi başına çözebilmesini sağlayacak becerilerini geliştirmesine izin vermek yaratıcılığı geliştirecek desteklerdir."







: 3 yaşına gelen bir çocuğun genel psikolojik özellikleri nelerdir?



Psikolog Nur Dinçer Genç: 3 yaşına basmış bir çocuk artık tamamen bebeklikten çıkmış ve bağımsızlığını ilan etmiştir. Kendi başına bir çok şeyi başarabildiğini fark etmiştir. Konuşması oldukça gelişmiştir, en az 2-3 kelimelik cümleler kurabilmektedir. Tuvalet eğitimini tamamlamıştır ve bezden kurtulmuştur. Kendi başına yemek yiyebilmekte, giysilerini çıkarabilmekte, zor olmayan giysileri kendi başına giyebilmektedir. İsteklerini rahatça ifade etmektedir. Bir şeylerin nedenlerini öğrenmek ister, nedenlerini anlatır ve bunun sonucunda da çok konuşan ve çok soru soran bir birey olarak karşımıza çıkar. Her şeyi araştırır ve öğrenmek ister. Bunu yaparken de özgürce hareket etmek, ellemek, karıştırmak, kendi bildiği gibi yapmak ister. Paylaşmayı hala tam olarak öğrenmemiştir. Her şeyin merkezinde kendisi vardır. İstekleri olmayınca ya da engellenince ağlama krizleri geçirir.

Bu dönem taklit etme davranışları başladığı için yetişkinlerden duyduğu pek çok sözü aynen konuşmalarında kullanır, davranışlarını tekrarlar. Her şeyi yapabileceğini sandığı için önünde model olan yetişkinleri taklit edip onların yaptıklarını yapmaya çalışır. Fiziksel olarak bir yetişkin kadar güçlü olamayacağını aklının ucundan dahi geçirmez. Aaa! Sen çekil ben onu kaldırırım ya da o benim neden sen onu elledin gibi konuşmaları bu dönemde sık işitiriz.

Kendi cinsiyeti yavaş yavaş kavrar, kız ve erkek arasındaki farklılıkları merak eder ve bu konuda sorular sorar; neden kızların pipisi yok gibi.

Karşısındakilerin duygularını anlamaya başlamıştır. Kızmak, sevmek, üzülmek onun için artık bir anlam ifade etmektedir. Annesinin ona kızdığını, arkadaşını üzdüğünü ve ağlattığını fark eder.

Hayal gücü geliştiği için yavaş yavaş hayali oyunlar kurmaya başlar. Oyunları daha uzun süreli ve daha karmaşıktır. Kendi başına daha uzun süre oynayabilir. Bu dönemde grup içine girme, arkadaş edinmede sorunlar olabilir. Zira paylaşmayı yeni yeni öğrendiği için arkadaşlığı sürdürmekte zorluklar gözlenebilir.







: 3 yaş döneminde çocukta ne gibi kreatif özellikler görülebilir?



Psikolog Nur Dinçer Genç: Bu dönemde oyunlar daha gelişmiştir. Ancak bir çok oyun hala daha taklitten oluşur. Annenin ya da babanın gösterdiği oyunu oynamak ve oynarken de onların kullandığı kelimeleri söylemek ya da onların çıkardığı sesleri taklit etmek davranışı gözlenir. Yeni yeni oyunlara kendinden bir şeyler katmaktadır.Artık insanların kendisi ile aynı mekanda olmadıklarında onunla aynı şeyleri göremediğini kavramaya başladığı için hayali olaylar ve hikayeler anlatabilir.

Sanata karşı ilgi artmıştır. Müzik dinlemek, değişik sesler çıkarmak,değişik müzik aletlerini dinlemek ve öğrenmek ilgilerini çeker.

Dans etmek ve bedenini kullanmakta daha fazladır. Ancak bu dönemde en büyük gelişmeler resimlerde görülür. Artık hareketli resimler oluşturabilir. Her resmin bir hikayesi vardır. Minicik bir karalama bile uzun süren bir hikayeye sahiptir. İnsan resmi çizmek en önemli gelişmelerdendir. Kafadan kolları ve bacakları çıkan insanlar kağıtta yerlerini alırlar. Göz, burun ve ağzın sayıları doğru olmasa da ,tam yerine yerleşmese de daha anlaşılır resimler oluşmaktadır. Bir başka değişiklikte özellikle evde bulduğu objeleri farklı amaçlarla kullanmaktır. Örneğin; bir kurdeleden hortum yapmak ya da boş bir kutudan araba oluşturmak gibi örnekler verilebilir.







: Bunu geliştirmek için neler yapmalıyız?



Psikolog Nur Dinçer Genç: Çocuk doğduğu andan itibaren dünyayı tanımaya çalışır. Ciğerlerine ilk dolan hava, ilk kez annesinin kokusunu içine çektiği an, ilk bulanık görüntüler hepsi duyularının gelişmesine yardımcı olur.Duyuları geliştikçe dünyası da gelişir ve genişler. Her gün yeni bir şey daha bilgi dağarcığına eklenir. Bilmediği çok şey vardır henüz ama bu onu pek etkilemez.Çünkü o bilemediklerini hep hayal eder. Hayalleri önyargılardan uzak olduğu için sınırsızdır. Bu da yaratıcılığı geliştirir.



Ne zaman ki biz yetişkinler çocuklarımıza çizdikleri bir resimde güneşin pembe olamayacağını mutlaka sarı çizmesini, ya da oyun oynarken kutuyu araba gibi kullandığında onun sadece bir kutu olduğunu söylediğimizde veya sonsuz sayıda sorduğu sorularına cevap vermediğimizde yaratıcılığını kısıtlamış oluruz. Yaratıcığın doğal akışını sağlayacak en önemli unsurlar “güvenâ€� ve “özgürlükâ€� tür.

Çocuğun değerli olduğunu kabul etmek ve bunu ona belli etmek , onun dünyasını değiştirmeden anlamaya çalışmak, kabul görme ve güven duyma duygularını geliştirecektir.

Yarattığı konularda onu özgür bırakmak, eserlerini sadece iyi ya da güzel sözcükleri ile tanımlayıp bırakmamak, detaylarını inceleyip öğrenmek, anlattırmak ve desteklemek yaratıcılığını geliştirecektir.

Sorduğu soruları cevaplamak, alışılmadık hayallerini dinlemek, uygun ortamı hazırlayarak, kendi kendine öğrenmesini, sorunla karşılaştığında kendi başına çözebilmesini sağlayacak becerilerini geliştirmesine izin vermek yaratıcılığı geliştirecek desteklerdir.

Aslında her birey yaratıcıdır. Bu özelliğimiz doğduğumuz andan itibaren bizimle gelir. Sadece az ya da çok engellenmiş, dondurulmuş veya yaratıcılığı açığa çıkarılmayı bekleyen bireyler vardır.







: Yaratıcılığı teşvik edilen ya da köreltilen bir çocuk ileride neler yaşar?



Psikolog Nur Dinçer Genç: Gündelik hayatımızda önümüze çıkan sorunlarımızı çözmemizde, iş yaşantımızda başarılı olmamızda ve mutlu olmamızı sağlayan üretkenliğimizi kullanmamızda yaratıcılık gereklidir. Yaratıcı olan bireyler sorunlar karşısında daha çok çözüm üretmeyi, olaylara dar bir açıdan değil farklı yanlardan bakmayı başarmaktadırlar. Böylelikle sorun durumlarına ait çok sayıda çözümleri olduğundan daha iyimser ve pozitif kişiler olmaktadırlar. Olaylara başkalarının gözü ile bakabilmeleri, kendilerini başkalarının yerine koyabilmeleri, karşılarındaki insanların duygularını anlayabilmelerini, empati oluşturabilmelerini de sağlamaktadır. Bu nedenle daha az çatışma yaşayarak, sosyal hayatlarında daha uyumlu ve başarılı olabilmektedirler. Yaratıcılık yanı gelişmiş olan çocuklar okul yaşantısında da daha başarılıdır. Çünkü onlar meraklıdır, sürekli denemek, öğrenmek ve yenilenmek isterler.

Bunun yanında yaratıcılığı kısıtlanmış bir çocuk ileriki yaşantısında her şeyi tek renk olarak gören, daha karamsar bakış açısına sahip ve öğrenmeye isteksiz olacaktır. Sosyal yönleri ve problem çözebilme becerileri de zayıftır.







: Anne ve babaya düşen görevler nelerdir?



Psikolog Nur Dinçer Genç:



•Sorduğu sorulara bilmem, işim var şimdi, git babana sor ya da şimdi bunun sırası mı gibi cevaplar vermeyin. Sorularının cevabını biliyorsanız cevaplayın. Bilmediğiniz bir konuda soru sormuşsa birlikte cevabı bulmak için araştırma yapabilirsiniz.



•Ona resim yapması için boyalar, kağıtlar, kalemler verin. Hamur,parmak boyası, kil, suluboya gibi farklı malzemeleri tanıtın.



•Patates baskısı, kağıt katlama, kolaj, parmak boyası gibi değişik teknikler öğretin.



•Kirlenmesinden ve kirletmesinden rahatsız olmayın.Eğer oluyorsanız ona yer gösterin evin hangi bölümünde neler yapacağını öğretin ya da kirleneceğini düşündüğünüz şeyleri kaldırın.



•Yaptığı eserlerini anlattırın, duygularını anlamaya çalışın.



•Çocuğunuz herhangi bir sanat dalı ile uğraşmaktan hoşlanmayabilir.Örneğin resim yapmak ilgisini çekmiyorsa zorlamayın.Hoşuna gidecek başka bir alan araştırın.



•Evdeki objeleri farklı alanlarda kullanmasına izin verin.Tuvalet kağıdı rulosundan dürbün yapmak gibi...



•Duyularını harekete geçirin. Mutfakta kullandığınız baharatları koklatın, tattırtın, sizinle yemek yapmasına izin verin. Yeni aldığınız çiçeği ya da parfümü koklatın. Değişik yüzeylere dokundurtun. Rüzgarın sesini dinletin. Gözlerini kapattırıp eline verdiğiniz objenin ne olduğunu sorun.



•Bir oyunu oynarken bunu başka nasıl oluşturabiliriz, yapabiliriz gibi sorularla farklı çözümlere yönlendirin.



•Oyuncak seçerken fikrini sorun. Oyuncağın başka hangi amaç için kullanılabileceğini düşündürtün. Örneğin oyuncak kamyonunu aynı zamanda içine boya kalemlerini koyabileceği bir kalemlik haline dönüştürmek gibi.



•Saçma oyunlar oynayın. Bırakın hayal gücünü kullansın. Oynadığı oyun size ne kadar saçma gelse de ona katılın ve saçmalamayı paylaşın.Oyun çocuğun en iyi öğrenme yoludur.



•Ev işlerinde size yardım etmesine izin verin.Eşyaları,objeleri tanısın,sizi gözlemlesin ve taklit etsin.



•Ona başarabileceği küçük görevler verin.Oyuncağını toplamak, kurabiye hamurunu karıştırmak,toz almak gibi.



•Alışverişe birlikte gidin.



•Doğayı tanımasına yardımcı olun. Yağmur sonrası toprağı gözlemlemek, karınca yuvalarını izlemek, birlikte fasulye tanelerini çimlendirmek ve büyümelerini gözlemlemek, ağaçların yapraklanışını izlemek gibi.



•Ortaya koyduğu ürüne önem verdiğinizi ve onu takdir ettiğinizi belli edin. Yaptığı kurabiye şekilsizde olsa çabasını mutlaka ödüllendirin.



•Ona kitap okuyun, Masal anlatın. Günlük hayatınız ile ilgili masallar uydurun. Parka giden çocuğun başına gelenler ya da evde annesi ile süpürge yapan çocuk masalı gibi.



•Konuşması ve sorması için teşvik edin.



Kaynak: Bebek