Mükemmeliyetçilik

[Bluesky24]

Mükemmeliyetçilik





Mükemmeliyetçilik, bir işte mükemmellik için aşırı çaba göstermedir. Macmillan Sözlüğünde mükemmeliyetçilik:

1) Mükemmelin mümkün olduğuna inanma ve ona ulaşma çabası ve

2) Kişinin kendisi ve başkaları için yüksek standartlar belirleme eylemi olarak tanımlanmıştır.



Pachta göre, olmayan bir mükemmelliğin çabası insanda karmaşa ve çeşitli psikolojik problemler yaratmaktadır. Adderholdt ve Elliota göre mükemmeliyetçilik öğrenilmiş bir motivasyondur. Bu motivasyon, kişinin kendini başarıya göre değerlendirmesinden kaynaklanmaktadır. Mükemmeliyetçiler, hata yapmaktan korkarlar, çünkü hata yapmak kabul edilemez bir şeydir. Adderholdt ve Elliot, insanların mükemmellik için çabaladıklarını, çünkü başarı odaklı olduklarını belirtmektedir. Missildine (1963), doyumsuzluk ve düşük benlik saygısını, mükemmeliyetçiliği oluşturan temel öğeler olarak göstermektedir. Hollander (1965) mükemmeliyetçiliği hatasız davranış ve başarı yoluyla ailenin kabulünü sağlama girişimi olarak tanımlamaktadır. Burnsa (1980) göre mükemmeliyetçilik hem verimliliği düşürmekte hem de kişiye zarar vermektedir. Mükemmeliyetçilik kavramını ilk tanımlayan araştırmacılardan biri olan psikanalist Karen Horneye (1996) göre mükemmeliyetçilik, olması gerekenler diktatörlüğüdür. Adlere (1956) göre mükemmeliyetçilik çabası olmadan yaşamın sürdürülmesi imkansızdır. Frost (1990), mükemmeliyetçiliğin doğasının ancak çok boyutlu bir bakış açısı ile anlaşılabileceğini ifade etmektedir ve bir ölçek geliştirmiştir.



ölçeğin altı boyutu vardır:

1) Hata yapma endişesi/korkusu: Bu boyut, mükemmeliyetçilerin hata yapma endişesiyle beraber hatalara karşı aşırı tepki göstermesi ile ilgili bir boyuttur. Bireyin reaksiyonu ne kadar şiddetli ise kişinin mükemmeliyetçilik derecesi o kadar yüksektir. Frosta göre mükemmeliyetçiliği doğasını açıklayan en iyi boyuttur.

2) Kişisel yüksek standartlar koyma

3) Ebeveynlerin beklentisinin yüksek olması

4) Eylemlerden şüphe duyma / emin olmama

5) Organizasyon: Düzene aşırı önem verme

6) Ebeveynlerin eleştiriciliği bazı araştırmacılar mükemmeliyetçiliği çok boyutlu olarak ele almışlar, fakat mükemmeliyetçiliğe olumsuz bakış açısını devam ettirmişlerdir. Hewitt ve Flett (1991) mükemmeliyetçiliğin kişisel standartlarla ilgili bir özellik olduğunu ifade etmişlerdir. Hewitt ve Flett geliştirdikleri ölçekte mükemmeliyetçiliği patolojik bir olgu olarak ele almış ve mükemmeliyetçiliği, kendine yönelik, başkalarına yönelik ve toplumsal beklentiye dayalı olmak üzere üç boyutta tanımlamışlardır. Kendine yönelik mükemmeliyetçilik, kişinin kendisi için gerçekçi olmayan ve ulaşılması imkansız boyutta standartlar belirleme eğilimidir. Bu standartlar kişinin kendisine yöneliktir ve buna kişisel eleştiri ve kendi hatalarını kabul etmeme eşlik eder. Başkalarına yönelik mükemmeliyetçilik, bireyin başkaları için belirlediği gerçekçi olmayan standartlara uymasını beklemesidir. Toplumsal beklentiye dayalı mükemmeliyetçilik ise bireyin, insanların kendisinden imkansız şeyler beklendiği şeklinde bir inanca sahip olma eğilimidir. Dahası başkaları tarafından onaylanmak için bu standartlara ulaşmak zorunda olduklarını düşünürler. Adler mükemmeliyet çabasını doğuştan gelen ve yaşamın bir parçası olan bir duygu olarak tanımlamıştır. Silvermana göre insan yaşamını belirleyen şey, yüksek seviyedeki beklentileridir. Mükemmeliyetçilik sadece yüksek başarı potansiyeli olan kişilerde görülmektedir. çünkü yetenekli kişiler kronolojik yaşlarına göre değil, zeka yaşlarına göre amaç belirlemektedirler.





Temel belirtinin anksiyete (endişe, kaygı, korku, heycan) olduğu bir grup ruhsal bozukluk bu başlık altında incelenir. Bu ruhsal bozukluklar şunlardır: Generalize (yaygın) anksiyete bozukluğu Obsesif Kompulsif bozukluk (OKB) Fobik Bozukluk Panik Bozukluk Sosyal Fobi Posttravmatik Stres Bozukluğu (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) Akut Stres Reaksiyonu

1-Anksiyete bozukluklar: Temel belirtinin anksiyete (endişe, kaygı, korku, heycan) olduğu bir grup ruhsal bozukluk bu başlık altında incelenir. Bu ruhsal bozukluklar şunlardır:

a)Generalize (yaygın) anksiyete bozukluğu (Gerginlik, sinirlilik, her an kötü bir haber alacağı endişesi, heyecan, huzursuzluk, uyku bozukluğu, kas gerginliği, çarpıntı, terleme, çok sık tuvalete çıkma gibi belirtiler vardır.

b)Obsesive kompulsive bozukluk (OKB) (Temizlik, titizlik, kapıyı açık mı kapalı mı diye defalarca kontrol etme, içinden sayı sayma, tabela okuma, namaz kılarken aklına müstehçen görüntüler veya tanrıya küfür gelmesi, hasta olma korkuları vs gibi takıntılar ve bunlara bağlı takıntılı davranışlar vardır)

c)Fobik bozukluk (Yükseklik gibi belirli bir durum veya canlı-cansız nesneden korkma)

d)Panik bozukluk (Aniden ortaya çıkan ölüm, çıldırma, kalp krizi geçirme, düşüp bayılma, kontrolünü yitirme korkuları, kapalı veya açık alanlardan bulunmak istememe ve korku)

e)Sosyal anksiyete bozukluğu (Sosyal fobi) (Toplum içerisinde rezil olacağına küçük düşeceğine ilişkin korku kaygı nedeniyle insan içerisine girmek istememe, bir topluluk önünde konuşamama, yemek yiyememe, yazı yazamama, grup etkinliklerine katılamama)

f)Post travmatik stres bozukluğu, PTSD (Travma sonrası stres bozukluğu, TSSB) (Yaşanan fizik veya ruhsal travma sonrası, travmanın zihinde tekrar tekrar yaşanmasıyla karakterize, sıkıntı ve bunaltının ön planda olduğu ruhsal hastalık hali)

g)Akut stres reaksiyonu (Yaşanan fizik veya ruhsal travma sonrası tedirginliğin ön planda olduğu, travmanın zihinde tekrar tekrar yaşanmasıyla karakterize PTSD den çok daha kısa süreli ruhsal durum)