Su çiçeği Varicella

[Bluesky24]

Su çiçeği Varicella

Su çiçeği Varicella





Su çiçeği iyi huylu bir çocukluk dönemi hastalığı olarak düşünülmekle birlikte, erişkinlerde bazen ciddi seyredebilmekte, hatta bağışıklığı zayıf kişilerde ve yeni doğan bebeklerde ölümcül olabilmektedir. Hastalığın yayılmasına karşı savaşmada aşılama dışında başka bir metod mevcut değildir.

Hastalık

Suçiçeği, etkeni Herpes virüs ailesinden varicella zoster virüsü (VZV) olan, ileri derecede bulaşıcı, akut bir hastalıktır. Virüsün rezervuarı sadece insandır.

Vakaların çoğunda virüs burun-farenks mukozasını geçerek klinik hastalığa yol açar. Kuluçka dönemi ortalama 14-16 gündür. Su çiçeğinden sonra virüs yaşam boyunca duysal sinir gangliyonlarında kalabilir ve etkilenen kişilerin %15-20sinde burada tekrar aktive olarak zonaya neden olabilir (1). Doğal enfeksiyon hemen hemen tüm immünokompetan kişilerde klinik forma karşı kalıcı humoral ve hücresel bağışıklık oluşturur. Ancak bu durum virüsün daha sonra zona şeklinde yeniden aktive olmasını engellemez. Zona, VZVye özgün T lenfositlerinde azalma ile korelasyon gösterir ve hastalık özgün T lenfositlerin cevabını tekrardan aktive eder.

Klinikte su çiçeği önce maküler daha sonra veziküler ve kaşıntılı olan, genellikle baş ve yüzde başlayan döküntü ile karakterizedir. Erken evrede döküntüye bazen ateş ve hastalık hali eşlik eder. Veziküller gövde ve ekstremitelere yayılırken ilk çıkan veziküller kurur. Tüm kabukların kaybolması genellikle 7-10 gün sürer. Hastalık çoğunlukla iyi huylu olmakla birlikte, vakaların %3ünde komplikasyonlara neden olabilir. En sık rastlanan komplikasyonları akciğer hastalığı, ensefalit, deride süperenfeksiyon ve septisemidir. Bunlar başlıca erişkinleri, bağışıklığı zayıflamış kişileri, yeni doğan bebekleri etkiler; sağlıklı kişiler de bazen etkilenebilmektedir.

Zona döküntüsü suçiçeği döküntüsü ile aynıdır. Genellikle bir veya birkaç dermatomu tutar. Sıklıkla döküntülerin olduğu bölgede ağrı ile birliktedir. Bu ağrı bazen zona geçtikten sonra bile devam edebilir.

Su çiçeği hamile kadınlarda fetusu etkileyebilir. Bebek ekstremitelerde atrofi (gelişme geriliği) ve deri lezyonlarıyla karakterize konjenital su çiçeği sendromu ile doğabilir. Bazen bebeğin merkezi sinir sistemi ve gözleri de etkilenebilmektedir. Fetus en fazla gebeliğin ilk trimestresinde ve ikinci trimestrenin başlangıcında risk taşır. Bu sendrom, gebeliğinin 20. haftasından önce hastalanan kadınların bebeklerinde yaklaşık %2 oranında görülür (2).

Sonuç olarak, doğumdan 5 gün öncesi ve 2 gün sonrası arasındaki dönem içinde annede ortaya çıkan su çiçeği, bebeklerin %17-30unda ciddi neonatal su çiçeğine yol açar. Bu vakalarda mortalite %20-30 civarındadır (1).

Bağışıklığı zayıflamış kişilerde veya sağlıklı kişilerdeki ciddi seyreden hastalık durumlarında, tedavi amacı ile antiviral ajanların kullanılması önerilebilir. Tedaviye erken başlandığında etki en yüksek düzeydedir. İdeal olan, döküntünün başlamasından itibaren 24 saat içinde tedaviye başlanmasıdır.

<br clear="all"/>



Epidemiyoloji

VZV solunum yoluyla veya doğrudan temas ile geçer. Hastalar genellikle döküntülerin ortaya çıkmasından günler öncesinden başlayarak, tüm döküntülerin kabuklanmasına kadar olan dönemde bulaşıcıdırlar. Etkilenen kişilerde rölaps %86dır (4).

Hastalığın epidemiyolojisi ılıman veya sıcak mevsimde oluşup oluşmamasına bağlı olarak farklılık gösterir. Hastalık insidansı kuzey yarımküredeki çocuklarda çok yüksek olmakla birlikte (12 yaşındaki çocukların %90ı bağışıktır), tropikal bölgelerde suçiçeği adolesanları ve genç erişkinleri daha yüksek oranda etkileme eğilimi göstermektedir (1,4).

A.B.D.'de toplam 1,2 milyon kişiyi içeren üç bölgede aktif surveyans ile elde edilen veriler mevcuttur. 1995-2000 yılları arasında, vaka sayısı 12 aylıktan küçük bebeklerde 1000 kişide 19.7'den 4.8'e düşerken, 20 yaşın üzerindekilerde bu oran 1000 kişide 0.8'den 0.2'ye gerilemiştir. Bu üç bölgede kayıtlı vaka sayıları tm yaş grupları için, %71, %79 ve %84 oranlarında azalma göstermiştir (4).

Aşının tarihçesi ve aşılama stratejisi

Şu anda kullanılmakta olan aşı suşu (OKA) ile ilk klinik çalışmalar 1974'de Japonya'da yapılmıştır. Bu aşı insan diploid hücre kültürlerinde pasajlarla zayıflatılmış olan canlı bir aşıdır. Dünyada OKA suşundan türetilmiş üç su çiçeği aşısı üretilmektedir. A.B.D.'de suçiçeği aşısı 1995'den bu yana 12 aylıktan itibaren rutin olarak uygulanmaktadır. Kanada'da da 2005 yılı itibariyle suçiçeği aşısının rutin olarak uygulanmaya başlaması ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. Aşıyı geliştiren ilk ülke olan Japonya'da aşı önce risk altındaki kişilere yapılmış, daha sonra da 1980'lerin sonunda sağlıklı çocuklara uygulanmaya başlanmıştır.

Bu aşı için önerilen yaş (12 aylık) nedeniyle, kızamık, kabakulak, kızamıkçık ve su çiçeği aşısı valanslarının kombine edildiği kuadrivalan aşı formulü üzerinde çalışılmaktadır.

Sonuç

Bu aşının risk altındaki kişilerde net bir klinik değer taşımasının yanı sıra, hastalığın ekonomik yönden etkisi, gelişmiş ülkelerde aşının rutin programa dahil edilmesini gerektirecek kadar yüksektir. Ancak aşının maliyet/fayda oranı hastalığın epidemiyolojisi ile yakından ilişkilidir. Bu nedenle, bebekler ve adolesan öncesi çocuklar için aşılama ile ilgili öneriler bir ülkeden diğerine farklı olabilmektedir.

Kaynaklar

1. Update on Varicella. Canada Communicable Disease Report Vol 30.ACS-1, 1-26. 1-2-2004. An Advisory Committee Statement (ACS), National Advisory Committee on immunization (NACI).

2. Mattson SN, Jones KL, Gramling LJ, Schonfeld AM, Riley EP, Harris JA et al. Neurodevelopmental follow-up of children of women infected with varicella during pregnancy: a prospective study. Pediatr Infect Dis J 2003;22 (9):819-23.

3. Varicella. The Pink Book : Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases. 8th ed. 2004. p. 159-75.

4. Gershon AA, Takahashi M, Seward J. Varicella Vaccine. In: Plotkin SA, Orenstein WA, editors. VACCINES. 4th ed. 2004. p. 783-824.