ULUSLARARASI SAĞLIK KURULUŞLARI
 

ULUSLARARASI SAĞLIK KURULUŞLARI[/b]



Doç. Dr. Haydar SUR



GİRİŞ



Sağlık alanında uluslararası işbirliği yapma ihtiyacı ilk kez 19.yüzyılın başında Avrupa kıtasındaki kolera salgınları nedeniyle ortaya çıkmıştır.



Paris'te 23 Temmuz 1851'de yapılan I. Uluslararası Sağlık Konferansına 12 ülke katılmış, toplantılar sonunda 137 maddelik bir Uluslararası Sağlık Yönetmeliği yayımlanmıştır.



Ondokuzuncu yüzyıl sonuna kadar toplam 12 kez düzenlenen bu konferansların üçüncüsü 1866'da İstanbul'da yapılmıştır. Bu konferanslarda üzerinde durulan başlıca konular, Avrupa'yı kolera, veba gibi bulaşıcı hastalıklara karşı korumak ve bu hastalıklar yüzünden ticaret ve ulaşmda görülen engelleri ortadan kaldırmaktır.



Daha sonra 1902 yılında, Washington'da Tüm Amerika Sağlık Örgütü (Pan American Health Organization - PAHO) kurulmuştur. Bu kuruluş, 1949'da Dünya Sağlık Örgütü ile birleşmiştir. Bu örgütün de başlıca amacı, ticaret sırasında bulaşıcı hastalıkların ülkeler arasında yayılımına karşı önlemler almaktır.



1907 yılında Roma'da 9'u Avrupalı, 12 üyenin girişimi ile merkezi Pariste olan Uluslararası Halk Sağlığı Bürosu kurulmuştur. Bu kuruluşların yanısıra Bölgesel faaliyet gösteren bazı kuruluşlar da bulunmaktadır. Bunların arasında kayda değer olanlar, 1839 yılında padişahın onayı ile kurulan İstanbul Üst Sağlık Konseyi(Council Superiur de Sante de Constantinople), Tanca Sağlık Konseyi (1840), İskenderiye Sağlık Konseyi (1843) ile Tahran Sağlık Konseyi'dir (1864).



Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ):



İkinci Dünya Savaşının bitiminde 1945 yılında San Francisco'da toplanan Birleşmiş Milletler konferansında, Birleşmiş Milletler Örgütünün kuruluşu tartışılırken Çin ve Brezilya delegelerince uluslararası bir sağlık örgütü kurulması önerilmiştir. 16 Haziran 1946'da New York'ta toplanan Birleşmiş Milletlere üye temsilciler (51 ülke), FAO, ILO, UNESCO, OIHP, PAHO, Kızılhaç Örgütü, Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu ve Rockfeller Vakfı gözlemcilerinin çabaları ile Dünya Sağlık Örgütü Anayasası oluşturulmuştur.



Hazırlıklar 7 Nisan 1948'de tamamlanmış ve ilk genel kurul 24 Haziran 1948'de 53 ülkenin katılımı ile Cenevrede toplanmıştır. İlk genel müdür olarak Kanada'lı Dr.Brock CHISHOLM seçilmiş, genel merkez olarak Cenevre uygun bulunmuştur. Daha sonra örgüte bağlı olarak Doğu Akdeniz, Batı Pasifik, Güneydoğu Asya, Afrika, Amerika ve Avrupa Bölge ofisleri oluşturulmuştur.



DSÖ'nün Anayasasının girişinde şu ifadeler yer almaktadır:



"Birleşmiş Milletler Beyannamesine uygun olarak bu Anayasaya bağlı olan devletler, tüm milletin mutluluğu, ahenkli ilişkileri ve emniyeti için aşağıdaki ilkelerin temel olduğunu ifade ederler:



-Sağlık, sadece hastalık ya da sakatlığın olmayışı değil, bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyi olma halidir.



-Erişilebilecek en yüksek düzeyde sağlıktan istifade etmek, ırk, din, politik inanç, ekonomik ve sosyal koşullar gözetmeksizin her insanın temel haklarından biridir.



-Tüm milletlerin sağlığı barış ve güvenliğe ulaşmak için temel öge olup, bireyler ve devletler arasındaki tam işbirliğine bağlıdır.



-Herhangi bir devletin sağlığın gelişimi ve korunması yönünden elde ettiği başarı herkes için değerlidir.



-Değişik ülkelerde sağlığın gelişmesi ve hastalıkların, özellikle bulaşıcı hastalıkların kontrolünde görülen eşitsizlik ortak bir tehlikedir.



-Çocukların sağlıklı olarak gelişmesi temel bir önem taşır, her gün değişen bir çevre ile uyumlu yaşama yeteneği bu gelişim için gereklidir.



-Sağlığa tam anlamıyla ulaşmak için tıp, psikoloji ve ilgili bilgi imkanlarının tüm milletlere ulaştırılması gereklidir.



-Halk sağlığı düzeyinin geliştirilmesi için halkın bu konuda aydınlatılması ve aktif işbirliğinin sağlanması büyük önem taşır.



-Hükümetler kendi halklarının sağlığından sorumludur ve bunu korumak geliştirmek için yeterli sağlık ve sosyal önlemleri alırlar ."