AIDS / HIV
 

AIDS / HIV[/b]



HASTALIĞIN TANIMI



İnsan Bağışıklık Noksanlığı ( HIV ) İnfeksiyonu : İnsan hücresinin DNA sına giren bir veya birçok retrovirüsün (HIV, Human İmmunodeficiency Virus) neden olduğu, belirti vermeyen taşıyıcılıktan ağır düşkünlük ve ölümcül hastalıklara kadar değişen geniş bir klinik tablo ile sonlanan bir infeksiyondur.



Edinsel Bağışıklık Noksanlığı Sendromu ( AIDS ) : HIV enfeksiyonuna bağlı bir bağışıklık noksanlığı sendromu olup; fırsatçı enfeksiyonlar, malign hastalıklar, sinirsel işlev bozukluğu ve birçok değişik sendromla kendini belli eder.



BULAŞMA YOLLARI



1- Cinsel ilişki ( anal veya vaginal yol)



2- Kontrolsüz kan ve kan ürünlerinin nakli



3- AİDSli anneden doğum sırasında bebeğine



4- Enfekte enjektörlerle yapılan enjeksiyonlar



AİDSin bulaşmasına yol açar.



- El sıkışmakla

- Tükürükle

- Sivrisineklerle

- Öksürük ve hapşırmakla



AİDS bulaşmaz.



KORUNMA YOLLARI



Korunma , virüsün cinsel yolla, kan yolu ile ve anneden bebeğe bulaştırma yoluyla geçişini önleme esasına dayanmaktadır.



1- Cinsel Yolla Bulaşmaya Karşı Korunma :



En sık bulaşma yolu cinsel temasla olduğu için bu yolla korunma büyük önem taşımaktadır. Cinsel aktiviteden kaçınmak veya infekte olmayan partnerle tek eşli bir ilişki sürdürerek kesin olarak HIV enfeksiyonunun bulaşması önlenebilmektedir.



Cinsel temas sırasında prezervatif kullanılmasının koruyuculuğu, prezervatifin lateks olması, doğru ve devamlı kullanılması, yırtık veya delik olmaması kaydıyla ispatlanmıştır.



Ayrıca homoseksüel ilişki, cinsel temas sırasında kanamaya yol açan davranışlar, sık cinsel eş değiştirmek, damar içi madde kullanma alışkanlığı olanlar, HIV / AIDS yönünden yüksek riskli davranışı olanlarla cinsel temastan kaçınmak korunma açısından önem taşımaktadır.



2-Kan ve Kan Ürünleri ile Bulaşmaya Karşı Korunma :



1987 yılından beri ülkemizde Kan ve Kan ürünlerinin HIV yönünden taranması yasal zorunluluktur. Damar içi madde kullanımı alışkanlığının önlenmesi, tedavi edilmesi, ortak enjektör kullanımının risklerinin anlatılması HIV bulaşma riskini azaltmaktadır.



3- Anneden Bebeğe Geçişe Karşı Korunma :



HIV pozitif kadınlara doğum kontrol yöntemleri öğretilmelidir. Buna rağmen gebe kalan HIV pozitif kadınlara erken dönemde kürtaj yapılmalıdır. Eğer anne adayı bebeği doğurmakta ısrarlı ise gebeliğin son 3 ayında anneye, doğumdan sonra da bebeğe virüse karşı tedavi başlanır ve hasta yakın takibe alınır. Vaginal doğuma göre sezeryan uygulanması bebeğe HIV geçişini 4 – 5 kat daha azaltmaktadır. Anne sütü ile virüsün geçtiği gösterildiğinden annenin bebeği emzirmemesi önerilmektedir.



HASTALIĞIN BELİRTİLERİ



Klinik belirtiler, sadece AİDSe özel olmayan genel belirtilerdir ve değişken tipte kendini gösterir. Akut HIV infeksiyonunun tipik belirtileri şunlardır:



- Ateş



- Yaygın lenf bezi büyümesi



- Farenjit



- Döküntüler ( Genellikle yüzde ve gövdede, daha nadiren avuç içlerinde ve ayak tabanlarında 5-10 mm çaplı kabarık, kırmızı tarzda)



- Kas ve eklem ağrıları



- İshal



- Baş ağrısı



- Bulantı ve kusma



- Karaciğer ve dalak büyümesi



- Ağızda pamukçuk



- Kilo kaybı



HASTALIĞIN TANISI



AIDSin kesin tanısı laboratuar tetkikleri ile konulur. En fazla kullanılan tanı yöntemi; tarama testleri ile kanda antikor tayinidir. Antikor, mikroba karşı vücudun geliştirdiği maddelere denilir ve bunlar mikrop girdikten ortalama 3 ay sonra oluşurlar. Bu süre 6 haftadan 1 yıla kadar değişebilmektedir. Dolayısı ile maruziyetten hemen sonra yapılan testler doğru sonuç vermeyebilir. Bu nedenle riskli davranışta bulunan kişinin durumu en erken 3 ay sonra belli olabilir.



İlk tarama testleri ile pozitif bulunan tüm örnekler mutlaka daha ileri teknik gerektiren doğrulama testi ile incelenir. Çünkü başka nedenlere bağlı olarak hatalı pozitiflik görülebilmektedir. Doğrulama testi ile tekrar pozitif bulunan kişi AIDS mikrobu ile karşılaşmış demektir.



Tarama testleri devlet hastanelerinde, halk sağlığı laboratuarlarında, özel hastane ve laboratuarlarda, Kızılay kan merkezlerinde, üniversite hastanelerinde yapılmakta olan kolay ve ucuz testlerdir.



Test başvurusunda adınızı kodlayarak verebilir, kimliğinizi saklayabilirsiniz. Yasal olarak, kimlik bilgileriniz bilinse bile sağlık kuruluşunda gizli tutulmak zorundadır ve izniniz dışında açıklanamaz.



HASTALIĞIN GİDİŞİ



Virüsün vücuda girişini takiben olguların % 50 –90 unda birincil HIV infeksiyonu görülür. Klinik belirtiler ilk 2-4 hafta içinde ortaya çıkar . Bu dönem virüsün vücutta hızla yayıldığı döneme karşı gelir. Belirtiler 4 hafta veya daha uzun bir süre devam eder. Daha sonra belirtiler gerilemeye başlar. Hastaların birçoğu akut dönemde grip benzeri bir tabloyla doktora başvururlar. Ancak yakınmalar AİDSe özel olmadığından genellikle bu dönemde tanı konulamaz. Birincil HIV enfeksiyonunun tanısını koyabilmek için hekimlerin son derece şüpheci davranmaları, ayrıntılı öykü almaları gerekir.