Ailece hiperaktif olanlar var
 

DEHB'nin erişkinlerde görülme sıklığı nedir?



ABD'de yapılan bir çalışmada erişkin nüfusun yüzde 4.4'ünde görüldü. Bu şizofreninin dört katı demektir.







Erişkinlerde nasıl özellikler gösteriyor?



Erişkinlerde de bu rahatsızlık yaşamı çok olumsuz etkiliyor, işlerini ve evliliklerini kaybediyorlar. Aşırı hareketlilikleri, davranışları, görünüşleri veya dikkat eksiklikleri nedeniyle sık iş kaybına uğrayabiliyor ya da işe alınamayabiliyorlar. Organizasyon bozuklukları olduğundan genelde başarısızlar. İşte başarısızlık, eşle ilişkide başarısızlık, çocukla ilişkide başarısızlık. Daha düşük işlerde çalışma, daha kolay iş kaybı görülüyor. Erişkin hastalar, unutkanlık ve organize olamama nedeniyle günlük yaşamlarını bir türlü ayarlayamıyorlar. Zamanı planlayamıyorlar. Örneğin birçok hastam geç geliyor, bazıları da randevusuna yanlışlıkla başka gün geliyor.







İşe başlayamıyorlar ya da aynı anda birçok işe başlıyorlar. Örneğin bir profesör hastam vardı ve işinden atılmak üzereydi. Çünkü yayın vermiyor, 5 kitaba aynı anda başlamış, beşini de yazmaya çalışıyordu.







Peki sosyal yaşamda ne gibi zorluklar yaşıyorlar?



Sosyal ilişkilerde çok büyük kaygıları oluyor çünkü isimleri karıştırıyorlar. Sırf bu nedenle partiye gitmiyorlar mesela.Dinlerken adapte olamıyorlar, gazete okurken bitiremiyorlar.







DEHB, eşler arasındaki ilişkileri nasıl etkiliyor?



Evlilik, doğum günü gibi özel günleri her zaman unutuyorlar. Eşler arasında cinsel bozukluklara kadar giden çok ciddi sorunlar görülüyor. Örneğin erişkin hastaların eşleri 'Benim hoşlandığım ya da hoşlanmadığım şeylere dikkat etmiyor' diye yakınıyor. Ama ilaç tedavisinden sonra cinsel ilişkilerinde çok belirgin düzelmeler oluyor.







Erişkindeki sorun çocuğa nasıl yansıyor?



Çocuklarıyla da sorun yaşıyorlar. Anne babaların davranışlarında bozukluk varsa, örneğin kolaylıkla dikkatlerini kaybediyorlar veya şiddet davranışı gösteriyorlarsa bu ailelerde büyük bir gerginlik oluyor. DEHB'li anne babanın çocuğunda da bu sorun varsa bazen çocuklarının ilaçlarını vermeyi unutuyorlar mesela.







Başka sorunlar eşlik ediyor mu?



18 yaşından büyüklerde DEHB varsa bunlarda bir tek bu sorunun olma olasılığı yüzde 20'dir. Yüzde 80'inde birlikte bulunan bir bozukluk daha vardır. Bunların yüzde 50'sinde depresyon, yüzde 50'sinde de anksiyete bozukluğu var.







'Zihin uçuşması' görülüyor



Erişkin hastaların yüzde 80'inde unutkanlık, en önemli sorunlarından biri. Bu kişiler, normal unutkanlıktan farklı olarak her şeyi hatırlamakta güçlük çekiyorlar. Bu unutkanlık nedeniyle genel olarak hatırlayamadığı için öğrenemiyor. Öğrenmede güçlük, yanlışlık yapmak, koyduğu şeyi bulamama şeklinde kendini gösteriyor.



Evliliklerini sürdüremiyor, bir işe başlayıp bitiremiyor, patronlarıyla geçinemiyorlar.



Erişkinlerde en sık görülen belirti, yaşamda yaşam hedefine ulaşamama ve başarısızlık duygusu.







Çocukluktaki yerinde duramama, yetişkinlerde yerini iç huzursuzluğu ve zihin uçuşması yani zihinlerini bir yere yöneltememeye bırakıyor.



Eş seçiminde sorunları var, çünkü çok kolay kırabiliyorlar eşlerini. Evliliği sürdürme olasılıkları da daha düşük. Zamanı iyi kullanamıyorlar. İşlerini yetiştiremiyorlar, bunun yarattığı bir telaş görülüyor.







Ayşegül Aydoğan Atakan / Milliyet