Addison Hastalığı:Böbreküstü Bezi Yetersizliği
 

TANIMLAMA



Böbreküstü bezinin primer hastalığına bağlı yetersiz çalışması surumudur.Böbrek üstü bezinin tamamının veya bir kısmının hasarı nedeniyle oluşur. % 80 vakada bağışıklık sisteminde bozukluk ana sebeptir. Tüberküloz ikinci sıradadır. AİDS, son yıllarda artan nedenlerdendir



'€¢ Sürrenal krizi- Böbrek üstü bezini yetmezliğinin ani ve şiddetle gelişmesi sonucu oluşan ciddi bir taplodur.



'€¢ Genetik: Genetik geçiş ispatlanmıştır.



'€¢ Yaş: Her yaşta görülebilir



'€¢ Cinsiyet: Kadınlarda daha fazladır

BELİRTİ VE BULGULAR



'€¢ Kuvvetsizlik



'€¢ Yorgunluk



'€¢ Kilo kaybı



'€¢ Tansiyon düşmesi



'€¢ Deride koyulaşma



'€¢ Zayıflama



'€¢ Kusma



'€¢ İshal



'€¢ Soğuğa toleransın azalması

NEDENLERİ



'€¢Bağışıklık sisteminde bozumaya bağlı böbrek üstü yetmezliği



'€¢Sebebi bilinmeyen böbrek üstü bezi yetersiz büyümesi



'€¢ Mantar hastalığı (histoplazmoz. blastomikozis)



'€¢ Sarkoidoz hastalığıının böbrek üstü bezine sirayet etmesi



'€¢ Böbrek üstü bezi içine kanama



'€¢ Hemokromatozis hastalığı



'€¢ Ameliyatla her iki böbrek üstü bezinin alınması.



'€¢ Böbrek üstü bezi tümörleri



'€¢ Bazı hastalıklara(Tüberküloz Sarkoidoz vs) bağlı böbrek üstü bezinine protein tabiatında madde birikmesi (Amiloidoz)



'€¢AİDS

RİSK FAKTÖRLERİ



'€¢ Bağısıklık sisteminde bozukluğa bağlı Böbrek üstü yetmezliğinde aile hikayesi vardır



'€¢ Uzun süre steroid kullanımı, ciddi infeksiyon, travma veya cerrahi işlemler sonrası

TANI







LABORATUAR



'€¢ Düşük serum sodyumu (130 mEq/ L'den az)



'€¢ Yüksek serum potasyumu (5 mEq/l_'den fazla)



'€¢ BUN yükselir



'€¢ Kortizol düşer, renin yükselir



'€¢ ACTH seviyesi yükselir



'€¢ Orta derecede nötropeni

ÖZEL TESTLER



'€¢ Cosyntropin adlı madde 0,25 mg damardan injekte edilir.Enjeksiyondan önce ve sonra kortizol seviyesi ölçülür. Addison hastalığında düşük veya normal bulunur.

GÖRÜNTÜLEME



'€¢ Batın bilgisayarlı tomografisimde böbrek üstü bezlerinde anormal büyüklük veya küçüklük.



'€¢ Batın grafisinde böbrek üstü bezinin olduğu bölgede kireçlenme odakları.



'€¢ Göğüs grafisi: kalp konturlarının küçülmesi

TEDAVİ



'€¢ Ayaktan tedavi hafi veya orta vakalrda yapılır



'€¢ Adrenal krizde hastaneye yatırmak şarttır.

GENEL ÖNLEMLER



. Adrenal yetmezliği, glukokortikoid ve mineralokortikoid ile tedavi edilir

AKTİVİTE



Tolore edebildiği kadar

DİYET



Sodyumve Potasyum dengesi sağlayacak diyet önerilir.

TERCİH EDİLEN İLAÇLAR



'€¢ Hidrokortizon Fludrokortizon Prednisone gibi kortizon preparatları kullanılır.



'€¢ Karaciğer hastalığı olanlarda doz azaltılır.



'€¢ Kullanılan doz yavaş yavaş azaltılır

ÖNLEM / KAÇINMA



'€¢ Addison hastalığının önlemi bilinmemektedir.

BEKLENEN GELİŞME VE PROGNOZ



'€¢ Uygun tedavide sonuçlar iyidir



'€¢ Aktuf tüberküloz ve mantar infeksiyonlarında ilaç tedavisi gerekir

KAYNAKLAR



Felig, P., Baxter, J.D, Broadus, A.E., et al, (eds): Endoçrinology and metabolism. 2 nd Ed. New York, McGraw-HİII, I987



'€¢ Hershman, J.M.: Endocrine Pathophysiology: A Patient- Oriented Approach, 3 rd Ed Philadelphia, Lea Febiger, I988



Yazarı Dr. E. Lightner









Kaynak: saglik.gen.tr