Yutma Bozukluklari

[Bluesky24]

Yutma Bozukluklari



YUTMA HASTALIKLARI



Yutma güçlügüne (Disfaji) özellikle yaslilarda olmak üzere tüm yas gruplarinda yaygin olarak rastlanir. Disfaji terimi yemeklerin ve sivilarin agizdan mideye geçmesi sirasinda zorluk hissetmeyi ifade eder. Bu duruma çogu tehlikeli olmayan ve geçici olan birçok faktör neden olabilir. Yutma güçlügü nadiren tümör veya ilerleyici nörolojik hastalik gibi daha önemli patolojiye isaret eder. Kisa bir süre içerisinde yutma güçlügü kendiliginden iyilesmez ise kulak burun bogaz uzmani tarafindan degerlendirilmelidir.

Nasil Yutariz?

Insanlar kati yiyecekleri yemek sivilari içmek ve vücudun ürettigi tükürük ve mukusu yutmak için günde yüzlerce kez yutma islevini gerçeklestirirler. Yutma islevinin dört fazi vardir:



1) Birinci faz yiyecek ve içeceklerin çignenerek yutmaya hazir hale getirildigi dönem.

2) Agiz fazi boyunca, dil yiyecek ve içecekleri agizin arka bölümüne iterek yutma yanitini baslatir.

3) Yutak fazinda yiyecek ve içecekler hizlica yutaktan yemek borusuna geçer.

4) Son faz olan yemek borusu fazinda yiyecek ve içecekler yemek borusundan mideye geçer.Birinci ve ikinci fazlar istemli kontrol altinda olusurken,üçüncü ve dördüncü fazlar kendiliginden olusur.

Yutma Hastaliklarinin Nedenleri Nelerdir?

Yutma islevi sirasindaki herhangi bir kesinti yutma güçlügüne neden olabilir. Yutma güçlügü sagliksiz disler, uygun olmayan takma disler veya soguk alginligi gibi basit nedenlere bagli olabilir. Yutma güçlügünün en yaygin nedenlerinden biri mideden yemek borusuna geri kaçistir. Bu durum mide asitinin yemek borusundan yutaga dogru yukari hareketinin sonucu olusur. Diger nedenler arasinda felç, ilerleyici nörolojik hastalik, trakeostomi tüpü varligi, hareketsiz ses teli, agiz, girtlak veya yemek borusu tümörü ile bas boyun bölgesine uygulanan cerrahi operasyonlar sayilabilir.

Yutma Hastaliklarini Kim Degerlendirir ve Tedavi Eder?

Yutma güçlügü inatçi ise ve nedeni bilinmiyor ise bir kulak burun bogaz uzmani, söz konusu hastanin hikayesini ele alarak muayenesini yapacaktir.

Bu muayene, aynalar veya özel optik sistemle görüntüleme saglayan endoskoplar kullanarak dilin arka bölümünün, bogaz ve larenksin incelenmesi yoluyla yapilir. Eger gerekli ise yemek borusu, mide ve oniki parmak bagirsagi incelemesi, kulak burun bogaz uzmani veya mide ve barsak hastaliklari uzmani tarafindan yapilir.

Bunun sonucuna göre baryumlu yemek borusu geçis filmi ile yutma mekanizmasi fonksiyonlarinin degerlendirilmesi gerekebilir.

Eger özel patolojiler söz konusu ise,üst mide- barsak sistem filmi veya videofloroskopi ile beraber radyologla temasa geçilebilir. Böylece yutmanin her dört fazininda degerlendirmesi yapilir. Degisik kivamda yiyecek ve içecekler kullanarak ve hastaya degisik pozisyonlar verdirerek, yutma yetenegini degerlendirilebilir. Eger yutma güçlügü felç veya ilerleyici nörolojik hastaliklara bagli ise nörolog tarafindan degerlendirilmelidir.

Semptomlar

Yutma güçlügünün semptomlari sunlardir.



Agizda tükürük artisi

Yiyecek ve içeceklerin bogaza takilmasi hissi

Bogaz ve gögüste rahatsizlik hissi( Mideden yemek borusuna kaçis var ise - Reflu)

Bogazda yabanci cisim veya parça hissi

Uzamis veya belirgin yutma güçlügüne bagli yetersiz beslenme ve kilo kaybi

Yutma sirasinda kolayca geçmeyen yiyecek parçalari sivi ve tükürüge ve bunlarin akcigerlere aspire edilmesine bagli olarak gelisen öksürük ve bogulma hissi



Mümkün Olan Tedaviler:







Neden belirlenebilmisse, yutma güçlügü tibbi tedavi, yutma tedavisi veya cerrahi yöntemlerle tedavi edilebilir.

Bu hastaliklarin birçogu tibbi tedavi ile tedavi edilebilir. Mide asit salgisini engelleyen ilaçlar kas gevseticiler ve asit gidericiler var olan ilaçlardan birkaçidir. Tedavi yutma hastaliginin nedenine göre düzenlenir. Mideden yemek borusuna kaçis siklikla beslenme ve yasama aliskanliklarini degistirerek tedavi edilebilir. örnegin :



Hazmi kolay yiyeceklerden olusan bir diyet ile sik araliklarla ve az miktarlarda beslenmek

Alkol ve kafeinden uzak durmak

Kilo ve stresi azaltmak

Uyku vaktinden önceki üç saat boyunca yemek yemekten sakinmak

Geceleri yatagin basini yükseltmek.

Eger bunlar yardimci olmazsa yemekler arasinda ve uyku vaktinden önce asit giderici kullanmak rahatlama saglayabilir.

Birçok yutma hastaligi yutma tedavisinden yarar görebilir. Yutma kaslarinin beraber çalismasini saglayan ve yutma refleksinin olusmasini saglayan sinirleri uyaran özel egzersizler yaptirilabilir.

Hastalara ayrica yutma isleminin basarili sekilde yapilmasina yardimci olacak vücut ve bas pozisyonlarini ögretebilir.



Yutma güçlügü olan hastalardan bazilari yetersiz beslenme problemi ile karsilasirlar. Mesleki terapist beslenme teknikleri hakkinda hasta ve ailesine yardimci olabilir. Bu teknikler hastayi olabildigince bagimsiz kilar. Diyetisyen veya beslenme uzmani hasta için gerekli olan yiyecek ve içecek miktarini ve ek besinlerin gerekli olup olmadigini belirler.

Cerrahi tedavi belirli bazi problemlerin tedavisinde kullanilir. Darlik veya yapisiklik varliginda söz konusu alanin genisletilmesi gerekli olabilir. Kaslarin ileri derecede kasilmasi varliginda ilgili kaslarin genisletilmesi ve hatta serbestlestirilmesi gerekli olabilir. Bu yöntem kas kesilmesi olarak adlandirilir ve kulak burun bogaz uzmani tarafindan gerçeklestirilir. Yutma güçlügünün birçok sebebi vardir. Eger inatçi bir yutma güçlügünüz varsa bir Kulak Burun Bogaz uzmanina gitmeniz gerekmektedir. [b]