Mantar Enfeksiyonlari vajende

[Bluesky24]

Mantar Enfeksiyonlari vajende





Vajinal Mantar Enfeksiyonlari

(Mikotik vajinit)





Vajinal mantar enfeksiyonlari ilk kez 1849 yilinda gebe bir kadinda tanimlanmistir. Eriskin kadinlarin yaklasik %75'i yasamlarinin herhangi bir döneminde en az bir kez mantar enfeksiyonu geçirirler. çogu kez gebelik, antibiyotik kullanimi gibi nedenlerle ortaya çikan bu durum tedaviye kolay cevap verir. Ancak kronik vajinal mantar enfeksiyonu hem cinsel hem de psikolojik sorunlara yol açabilir.

Vajinal mantar enfeksiyonlarina yol açan mikroorganizmalardan en sik görüleni Candida Albikans adi verilen bir maya hücresidir. Vakalarin %67-95'inde bu mantar hücresi sorumlu olarak bulundugundan, vajinal mantar enfeksiyonlari genelde vajinal kandidiyazis seklinde tanimlanir. Candida Albikansin vajinada zaten normalde bulunan bir organizma mi oldugu yoksa belirti vermeyen kadinlarda saptandiginda mutlaka tedavi edilmesi gereken bir patojen mi oldugu günümüzde dahi açikliga kavusturulamamis bir sorudur.

Erkek semeninde üretilemedigi için cinsel yolla bulasan bir hastalik olarak kabul edilemez.Ancak yapilan arastirmalarda eslerin benzer tipte mantar hücresi tasidiklari saptandigi için pekçok hekim tedavide es tedavisi de uygulamayi uygun görmektedir.

Vajinada belirti vermeden bulunan kandidalar çesitli faktörlerin etkisi ile aktif hale geçerler ve klasik belirtiler ortaya çikar. Ancak önemli bir gerçek de vakalarin %50'sinde bu tür bir faktör olmadan hastaligin ortaya çiktigidir.Vajinal mantar enfeksiyonlarini tetikleyen faktörler sunlardir:



Antibiyotikler: Genis spekrtumlu olarak tabir edilen güçlü antibiyotikler vajinanin normal pH dengesini bozarak mantar enfeksiyonu için uygun ortam hazirlarlar. Vajinitte en sik etkili olan antibiyotikler tetrasiklin ve penisilin grubu ilaçlardir.

Gebelik: özellikle gbeligin son 3 ayinda hücresel bagisikligin azalmasi ile kandida gelisimi kolaylasir. Yine gebelikte vajinada glikojen adi verilen maddenin artisi da bu olayi hizlandir. Vajinada glikojenin artmasina ise kanda östrojen ve progesteron miktarinin yükselmesi neden olur.

Seker Hastaligi: Kan seker düzeylerinin dengesiz seyrettigi kontrolsüz diabette idrar ve vajinal salgilarda seker düzeyleri artar, bu da mantar için uygun bir ortam hazirlar.

Immunosupresyon: Bagisiklik sisteminin baskilanmasi demektir. Ilaçlar ya da sistemik hastaliklar sonucu hücresel bagisiklik sisteminin baskilanmasi kandidiazisi hizlandirir.

Dogum Kontrol haplari: Eski tipte yüksek doz oral kontraseptiflerin vajinal kandidiasiz için uygun zemin hazirladigi ileri sürülse de günümüzdeki düsük doz ilaçlar ile bu görüs geçerliligini yitirmistir.

Rahim içi araç (spiral): Etkisi tam olarak bilinmemektedir. Ancak kandidiazis için predispozan faktör oldugu ileri sürülmektedir.

Hormon kullanimi: östrojen ve progesteron içeren ilaçlarin alimi kandidiazis görülme oranini arttirir.

Naylon giysiler: özellikle kilolu kadinlarda giyilen naylon giysiler ve çamasirlar bölgede sicaklik ve nem artisina neden olurlar. Bu durum mantar hücreleri için altin degerinde bir firsattir. Gelisen enfeksiyon tekrarlama ve kroniklesme egilimindedir.

Lokal allerjenler: Renkli tuvalet kagitlari, parfümler, yüzme havuzundaki ilaçlar, tampon ve pedler alerjiye neden olabilirler. Alerjik zemin üzerinde ise daha sonra mantar enfeksiyonu gelisebilir.

Metabolik hastaliklar: Tiroid hormonu bozuklugu gibi hastaliklar kandidiazis için uygun zemin hazirlar

Sismanlik

Kronik servisit

Radyasyon



Belirtleri

Vajinal mantar enfeksiyonunun en önemli ve en sik görülen belirtisi kasintidir. Bu kasinti geceleri siddetlenir ve sicak etkisi ile artar. Hastalarin çogunda dis genital organlarda yanma vardir. özellikle idrar yaparken, idrarin degdigi bölgelerde siddetli yanma hissi olur.Bazi hastalarda cinsel iliski esnasinda agri olabilir.

Vajinal kandidiazisde akinti her zaman olmaz. Eger mevcut ise bu akinti beyaz renkli ve içerisinde süt ya da peynir kesigi seklinde tanimlanan ya da kireç benzeri olarak nitelendirilen parçaciklar bulunur. Akintida kötü koku görülmez. Kokunun olmasi kandidiazise eslik eden ikinci bir enfeksiyonun varligini akla getirmelidir.

Vulva ve vajinada kizariklik ve sislik olabilir. Vajina duvarinda mantar plaklari bulunabilir.Bunlarin görülmesi kandidiazis için tipiktir.

Kasimaya bagli olarak vulva derisinde soyulmalar ve küçük kanamalar olabilir.

Tani

Vajinal mantar enfeksiyonlarinin tanisi güç degildir. Genelde muayene esnasinda hastanin sikayetleri ve muayene bulgularinin birarada degerlendirilmesi ilave bir laboratuvar tetkikine gerek kalmadan tani koydurur. Vajinal kandidiazisde kültür almanin rolü yoktur. Bunun yerine alinan akinti örneginin potasyom hidroksil ile muamele edildikten sonra mikroskop altinda incelenmesi ve tipik mantar psödohiflerinin görülmesi taniyi kesinlestirir.

Tedavi

Vajinal mantar enfeksiyonlarinin tedavisi hem çok kolay hem de zordur. Tedavi ile akut sikayetler büyük ölçüde giderilir. Ancak hastalarin %5-25'inde hastalik daha sonra tekrarlar. 1 yil içinde en az 4 defa kandidazis atagi geçirilir ise bu durumda tekrarlayan enfeksiyonladan söz edilmektedir. Bu yeniden ataklarin nedeni mantar mayalarinin vajinadaki saglam dokularin içine girerek derinlere kadar ilerlemesi ve burada sessiz kalmalari ve ilaçlardan da etkilenmemesi olarak açiklanmaktadir. Vajina hücreleri sürekli bir yenilenme içinde bulundugundan üstteki hücreler dökülüp alttaki hücreler yüzeye çiktikça bu mayalarda yüzeye yaklasmakta ve uygun ortam buldugunda yeniden enfeksiyona neden olmaktadir. Bu duruma invazif kandidiyazis adi verilir. Invazif kandidiazisin önlenmesinde predispozan faktörlerin ortadan kaldirilmasi sarttir.

Tedavide hem sistemik hem de lokal ilaçlarin kullanilmasi gereklidir. Lokal ilaçlar hem vajinal ovül (fitil) hem de krem seklinde olabilir. Tekrarlayan enfeksiyonlarda ise bazi yazarlar es tedavisi gerektigini düsünmektedirler.

Agizdan alinan sistemik tedavide tek günlükten 1 haftaliga kadar tedavi protokolleri ve ilaçlar mevcuttur. Ayni durum vajinal ovüller için de geçerlidir.

Tedavi esnasinda naylon giysiler gyilmemesi, çamasirlarin pamuklu olmasi, kaynatarak yikanmasi ve buharli ütü ile ütülenmesi, dar giysilerden kaçinilmasi, vajinanin su ile yikanmamasi bunun yerine nötr pH derecelerine sahip ve bu amaçla üretilmis sivi sabunlarin kullanilmasi tedaviyi kolaylastirir.

[b]