Influenza

[Bluesky24]

Influenza



Influenza İnfluenza ılıman ülkelerde kış aylarında, tropikal bölgelerde ise tüm yıl boyunca görülen bir hastalıktır. Toplumdaki tüm yaş grupları etkiler.

A ve B Tipi influenza virüsleri akut solunum enfeksiyonlarına yol açan yıllık epidemilerden sorumlu virüslerdir. Bu enfeksiyonlar özelikle yaşlılarda, kronik hastalığı olan kişilerde, 2 yaşına kadar olan bebeklerde ve hamilelerde ciddi komplikasyonlara neden olabilmektedir (1).

İnfluenzaya karşı aşılanma hastalığın önlenmesinde ve aynı zamanda riskli kişilerde ciddi komplikasyon ve ölüm riskini %50-80 oranında azaltmada etkilidir (2).

Ortalama her 30 yılda bir A tipi virüs antijenik değişim olarak bilinen önemli bir değişime uğrayarak dünyadaki tüm toplumları ciddi şekilde etkileyen yaygın epidemi veya pandemilere yol açabilmektedir. Pandemilerin sonuncusu 1977 yılında görülmüştür.

Hastalık

İnfluenza akut viral bir hastalıktır. üç farklı influenza virüs tipi tanımlanmıştır (A, B ve C). Bunlardan sadece A ve B tipleri insanda klinik enfeksiyonlara yol açar. Bu virüsler yüzey proteinleri olan nöraminidaz (N) ve hemaglutinin'e (H) göre tanımlanırlar.

A tipi virüsteki yüzey proteinleri, mutasyon ve viral genomun yeniden şekillenmesi şeklinde düzenli değişimlere uğrarlar. Bunlar genellikle virüs alt tipinde olan mutasyonlardır yani virüsün kendisi değişikliğe uğramaz. Diğer nadir görülen değişimler büyük değişimlerdir ve yeni bir virüs tipinin ortaya çıkması ile sonuçlanır. A A tipi influenza virüsü insanda görülen en önemli epidemilerden sorumlu olan virüstür ve hayvanlarda da (domuz, at ve pek çok kuş türlerinde) bulunmaktadır (3). Bazı vakalarda, hayvanları etkileyen influenza virüsleri türler arası engeli kırarak, insanlar için de patojen hale gelebilir (2003-2004 kışında Asya'da görülen kuş gribi H5N1 epizodunda olduğu gibi) (4). Bu nadir görülen ancak ciddi olan durum, şimdi WHO'nun sürekli takibi altındadır.

İnfluenza B virüsü insana özgündür. (5). Bu virüs genetik olarak A tipi virüse göre daha stabildir ve çok az mutasyona uğrar. İnfluenza B epidemileri genellikle influenza A'ya göre daha hafif seyreder (6).

İnfluenza epizodları genellikle ani başlayan ateş ve genel semptomlarla (ağrı, hastalık hissi, baş ağrısı) başlar. Bu semptomlar yaklaşık 3 gün sürer ancak ateş bir haftaya kadar devam edebilir. Solunum yolu bulguları (boğaz ağrısı, burun akıntısı ve öksürük) genel belirtilerin sona ermesinden sonra haftalarca devam edebilir. Bebeklerde, yaşlılarda ve kronik hastalığı (solunum hastalığı, kalp hastalığı, diyabet veya böbrek yetmezliği olan veya bağışıklığı zayıflamış) olan kişilerde influenza genellikle komplikasyonlara yol açar. Bu durum özellikle bakteri kaynaklı süper-enfeksiyonlara bağlıdır. Bu komplikasyonlar ciddi olabilir ve hastaneye yatışı gerektirebilir veya ölümle sonlanabilir (7).

Daha nadiren, primer influenza kaynaklı viral pnömoni gelişebilir. Bu durum sıklıkla ölümcüldür ve risk faktörleri olan ve olmayan tüm bireyleri etkileyebilir (6).



<br clear="all"/>



Epidemiyoloji

İnfluenza oldukça bulaşıcı bir hastalıktır; virüs, öksürme veya hapşırma sırasında mikro damlacıklar yoluyla insandan insana geçer. Hastalık özellikle kalabalık alanlarda (örn. taşıma araçlarında) veya okul, bakım evi, yaşlılar evi ve hastane gibi kapalı alanlarda çok hızlı yayılır (8).

Bu nedenle, her yıl genel popülasyonun %5-15'i influenza epidemisinden etkilenmektedir ve dünya genelinde 3-5 milyon kişi ciddi şekilde hastalanmaktadır. Bu hastalığa bağlı ölen kişi sayısı yılda 250,000-500,000'dir. Batı ülkelerinde, özellikle A.B.D.'de farklı tahminlere göre, epidemilere bağlı yıllık mortalite oranı 100,000 kişide 7.4-23 arasındadır (9). ölümler özellikle 65 yaşın üzerindeki yaşlılarda ve kronik enfeksiyonları olan kişilerde görülmektedir (7). İki yaşından küçük çocuklar da influenzadan ciddi şekilde etkilenmektedirler. Bu yaş grubunda influenza epidemileri sırasında hastaneye yatış oranı yaşlı kişilerinkine benzer bulunmaktadır (1,10,11).

Tropikal bölgelerde, epidemi oluşturmaksızın influenza virüsleri ile birlikte düşük derecede enfeksiyonun dolaşması hastalığın etkisini değerlendirmeyi güçleştirmektedir. Ancak, epidemiler sırasında hastalığa yakalanma ve mortalite oranlarının sıklıkla yüksek olduğu görülmektedir. 2002'de Madagaskar'da 3 ay içinde 30,000 influenza vakası ve 800 ölüm bildirilmiştir. Bu epidemide mortalite hızı %2.5 olmuştur (12).

Aşılanmanın tarihçesi ve aşı stratejisi

İnfluenzanın varlığı ile ilgili olası ilk tarihi kayıtlar milattan önce 412'lere kadar uzanan Yunan metinleridir. Hastalığı ve semptomlarını daha kesin tarif eden ilk kayıtlar ise 1173-4'lere kadar gitmektedir (13). Ancak, influenzaya bağlı ölümlerin en fazla yer aldığı kayıt 1918-19 pandemisi yani İspanya gribi'dir. Bu pandemi o tarihte dünya popülasyonunun dörtte birini (500 milyon kişi) etkilemiş ve 40 milyon kişinin ölümüne yol açmıştır (4).

İnfluenza virüslerinin etken olarak ortaya konulması oldukça yenidir (1930'larda). Bunu hızla 1945 yılında A.B.D.'de inaktif tüm organizmayı içeren ilk influenza aşısının geliştirilmesi ve satılması izlemiştir (5).

Bugün, A.B.D.'de ruhsatlandırılmış olan zayıflatılmış canlı aşı dışında, tüm mevcut aşılar fragmante veya subunit inaktif viral aşılardır. Aşıda bulunan viral fragmanlar başlıca spesifik yüzey proteinleri olan hemaglutinin ve nöraminidazdır.

İnaktif aşılar, 6 yaşından büyük tüm sağlıklı kişiler veya kronik hastalığı olanlar için endikedir. Nazal yolla uygulanan zayıflatılmış canlı aşı, bugüne kadar 5-49 yaş arasında olan ve risk faktörü taşımayan kişiler için endikedir. Bu aşı 2003'den beri A.B.D.'de ruhsatlandırılmış durumdadır.

WHO, Ulusal referans merkezleri yoluyla her yıl aşının içeriği ile ilgili olarak yeni önerilerde bulunmaktadır. Dolaşan virüs suşları sık sık mutasyona uğramaktadır ve bu nedenle, aşının etkili olabilmesi için içeriğinin düzenli şekilde yenilenmesi gerekmektedir. Prensip olarak, aşılar iki tip influenza A virüsü suşu (H3N2 ve H1N1) ve bir influenza B virüsü içermektedirler (9).



<br clear="all"/>



Sonuç

İnfluenzanın her yıl neden olduğu epidemiyolojik ve ekonomik sonuçlar oldukça önem taşımaktadır. Hastalığın aşılanma ile önlenmesi basit ve etkin bir yöntem olup pandemilerin kontrolünde anahtar rol oynamaktadır.

[b]