Böbrek Nakli

[Bluesky24]

Böbrek Nakli





Böbrek Nakli





Genel Bilgiler

Böbrek nakli ( transplantasyon ), son dönem böbrek yetersizliginin en basarili tedavi seklidir. Böbrek nakli için gereken böbrek 2 kaynaktan saglanabilir.



Canli vericiden

Kadavradan.





Gerek canli vericiden, gerekse kadavradan yapilan basarili böbrek transplantasyonlarinda diyaliz tedavilerinde oldugu gibi böbrek fonksiyonlarindan bazilari degil, tamami yerine getirilir. Buna ek olarak, hem tüm böbrek fonksiyonlari yerine getirildiginden, hem de hastalar için sürekli diyaliz islemlerinin olusturdugu fiziksel ve psikolojik zorluklar ortadan kalktigindan dolayi yasam kalitesi daha iyidir. Insan disinda bir canlidan transplantasyon su anda mümkün olmamakla birlikte çalismalar ümit vericidir, iyimser bir tahminle 2020 li yillarda mümkün olabilir. Türk Nefroloji Derneginin verilerine göre Türkiye'de bugüne kadar yaklasik 4000 böbrek nakli yapilmistir. 1998 yilinda 382 böbrek nakli yapilmistir ve ne yazik ki bunlarin yaklasik 1/3'ü kadavra kaynaklidir. Kadavra kaynakli böbrek nakli orani Bati ülkelerinde yaklasik % 80'dir. Bunun nedeni ülkemizde organ bagislarinin henüz istenilen seviyeye ulasamamasidir.

Uygun böbrek seçimi:

Böbrek transplantasyonu yapilabilmesi için alici ile verici arasinda ABO kan grubu sisteminde uyum olmalidir; uyum kurallari kan naklindeki gibidir ( O grubu genel verici, AB grubu genel alici ); yani O kan grubu herkese böbrek verebilir, AB kan grubu herkesten böbrek alabilir. Rh sisteminin ise bir önemi yoktur; yani Rh negatif bir kisi Rh pozitif bir kisiden böbrek alabilir.

Alici ile verici arasinda uyum aranan ikinci sistem, doku grubu olarak bilinen HLA sistemidir. HLA sistemi 6. kromozomun kisa kolu üzerinde yerlesmis doku uygunluk antijenlerini içerir. HLA bölgesindeki antijenler 1. sinif ( A,B,C ) ve 2. sinif ( D,DR,DP,DQ ) olmak üzere ikiye ayrilir. Böbrek transplantasyonunda önemli olan A, B ve DR antijenleridir ve her insanda ikiser tane bulunur. Böbrek transplantasyonunda en iyi sonuç doku uygunluk antijenlerinde tam uyum oldugu durumlarda alinmaktadir; vericide alicida olmayan DR, B, A antijenleri arttikça alicinin böbregi reddetme olasiligi artmaktadir.

Bazi durumlarda böbrek transplantasyonu yapilmasi sakincalidir.

Böbrek transplantasyonun sakincali oldugu durumlar:



Ileri veya tedavi edilmemis kanser,

Aktif bulasici hastalik varligi,

Ileri karaciger hastaliklari,

Ciddi kalp hastaliklari,

Idrarin akimina engel bir hastaligin varligi,

Aktif mide ülseri,

Tedaviye uyumsuzluk,

Tedavi edilemeyen agir akil hastaligi.



Böbrek Nakli

Gerekli hazirliklardan sonra vericiden alinan böbrek koruyucu sividaki islemi takiben alicinin sag veya sol kasigina ( iliak fossa ) yerlestirilir. Günümüzde böbrek nakli cerrahisinde büyük ilerlemeler saglanmis ve islem, siradan bir ameliyat haline gelmistir. Türkiye'de bugüne kadar yaklasik 4000 böbrek nakli ameliyati gerçeklestirilmistir.

Böbrek naklinden sonra hastanin yeni takilan böbregi reddetmemesi için bagisiklik sistemini baskilayici ilaçlar kullanilir. Bagisiklik sistemini baskilayici ilaçlar modern tibbin en popüler konularindan birisidir. Günümüzdeki ilaçlar hastalarin önemli bir kisminda basarili böbrek nakline olanak vermektedir. Gelistirilecek yeni ilaçlarla hayvanlardan organ nakli mümkün olabilir veya genetik bilimindeki gelismeler yapay organ üretmeye yol açabilir.

Canli Vericiler

Canli vericilerin yakin akraba olmasi tercih edilir. Yakin akrabalarda (kardes, anne, baba, çocuk) uyumlu böbrek olma olasiligi daha fazladir. Akraba olmayan kisilerde uyumlu böbrek olma olasiligi çok düsüktür. 18 yasindan küçükler böbrek vericisi olarak kullanilamazlar. Bir insanin böbrek vericisi olmasi için gönüllü olmasi lazimdir, hiç kimseden zorla organi alinamaz. Uygun verici oldugu saptanan kisi çok ayrintili bir inceleme döneminden geçer ve böbrek vermesinin kendisinde bir sorun olusturup olusturmayacagi arastirilir. Zaten bir insani iyilestireyim derken digerini hasta etmenin bir mantigi da yoktur.



Canli vericide ameliyattan sonra olabilecek sorunlar

Vericide olusabilecek sorunlar anestezi ve ameliyatla ilgili erken dönemde ortaya çikan sorunlardir. Ancak tiptaki gelismeler bu sorunlari büyük oranda azaltmistir. Uzun dönemde ise tek böbrekli olmanin önemli bir zarari yoktur. Toplumda yaklasik 1000 kisinin bir tanesinde tek böbrek oldugu unutulmamalidir. Bu nedenlerle insanin bir yakinina böbrek vermekten kaçinmamasi gerekir.



Kadavra Vericiler

Beyin ölümü gerçeklesmis hastalar böbrek, kalp, karaciger gibi organlarini bagislayarak baska hastalara hayat verebilirler. ülkemizde organ bagislari henüz istenilen seviyeye ulasamamistir. Beyin ölümü gerçeklesmis hastalarda adindan da anlasilabilecegi gibi beyin fonksiyonlari tamamen ve geri dönmeyecek biçimde kaybolmustur. Yani bu kisilerin bilinci yerinde degildir ve ancak solunum makinesi destegi ile yasamlarinin sürmesi mümkündür. Kisilerin ben gerçekten ölmeden organlarimi alirlar korkusu yersizdir çünkü beyin ölümüne karar verecek ekip ile organ naklini yapacak ekip ayri doktorlardan olusur. Organ ticareti: Kesinlikle yasaktir ve ahlak disidir.



Organ ve Doku Alinmasi, Saklanmasi ve Nakli Hakkinda Kanun (Resmi Gazete, 3 Haziran 1979, Sayi 16655).

Madde 3- Bir bedel veya baskaca çikar karsiligi, organ ve doku alinmasi ve satilmasi yasaktir. Canli Vericiler ile Ilgili Maddeler

Madde 5- Onsekiz yasini doldurmamis ve mümeyyiz olmayan kisilerden organ ve doku alinmasi yasaktir.

Madde 6- Onsekiz yasini doldurmus ve mümeyyiz olan bir kisiden organ ve doku alinabilmesi için vericinin en az iki tanik huzurunda açik, bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmis yazili ve imzali veya en az iki tanik önünde sözlü olarak beyan edip imzaladigi tutanagin bir hekim tarafindan onaylanmasi zorunludur.

Madde 8- Vericinin yasamini mutlak surette sona erdirecek veya tehlikeye sokacak olan organ ve dokularin alinmasi, yasaktir.

Kadavradan Nakil ile Ilgili Maddeler

Madde 11- Bu kanunun uygulanmasi ile ilgili olarak tibbi ölüm hali, bilimin ülkede ulastigi düzeydeki kurallari ve yöntemleri uygulanmak suretiyle, biri kardiolog, biri nörolog, biri nörosirürjiyen ve biri de anesteziyoloji ve reanimasyon uzmanindan olusan 4 kisilik hekimler kurulunca oy birligi ile saptanir.

Madde 12- Alicinin müdavim hekimi ile organ ve doku alinmasi, saklanmasi, asilanmasi ve naklini gerçeklestirecek olan hekimlerin, ölüm halini saptayacak olan hekimler kurulunda yer almalari yasaktir.

Madde 13- 11 inci maddeye göre ölüm halini saptayan hekimlerin ölüm tarihini, saatini ve ölüm halinin nasil saptandigini gösteren ve imzalarini tasiyan bir tutanak düzenleyip, organ ve dokunun alindigi saglik kurumuna vermek zorundadirlar. Bu tutanak ve ekleri ilgili saglik kurumunda on yil süre ile saklanir.







[b]