Dış gebelik
 

Dış gebelik döllenmiş bir

yumurtanın rahim içi dışında bir yere yerleşmesidir. En

sık fallop tüplerinde görülür (%90-95). İlk 3 ayda yaşanan

anne ölümlerinin en sık sebebidir ve gebeliklerin yaklaşık %

1inde görülür. Döllenmiş olan yumurta herhangi bir nedenden

dolayı tüplerden rahim boşluğuna kadar olan seyahatini

tamamlayamaz. En sık tüplerde görüldüğü için ektopik

gebelik denildiğinde genelde tubal gebelik anlaşılır.



Gebelik erken dönem normal

gebelik bulgularını taklit eder. Adet gecikmesi, gebelik

testlerinin pozitif olması, bulantı, kusmalar, memelerde

hassasiyet normal gebelikde olduğu gibi dış gebelikte de

görülür. Tüplere yerleşen gebelik büyümeye başlar ve

belirli bir noktaya geldikten sonra tüpleri germesi neticesinde

burada bir yırtılmaya ve kanamaya neden olur. Bu durum fark

edilmez ve tedavi edilmez ise iç kanama sonucu anne ölümü ile

sonlanabilir. Ektopik gebeliğin önemi buradan kaynaklanır.



Nedenleri



Tüplerde kısmi tıkanıklık yapan ya da tüplerin hareket

kabiliyetini azaltan bütün durumlar dış gebelik için uygun

zemin hazırlar. Bunlardan en sık görüleni geçirilmiş

enfeksiyonlardır. Her enfeksiyon atağı dokularda bir miktar

harabiyet yaratır.Enfeksiyon sayısına ve şiddetine bağlı

olarak yapışıklıkların derecesi de değişiklik gösterir.

Bu yapışıklık hem tüplerin içinde olur ve tüpün iç

kanalını kapatır, hem de tüpün dışında meydana gelerek

tüplerin doğal yapısını bozar. Eğer bu tıkanıklıklar

spermin geçişini engelleyecek kadar şiddetli ise bir

infertilite (kısırlık) söz konusu olacaktır. Eğer

tıkanıklık kismi ise döllenme gerçekleşebilir ancak bu kez

dış gebelik şansı oldukça yüksek olacaktır. Dıştan olan

yapışıklıklar da hareket kabiliyetini bozarak ektopik

gebeliğe uygun zemin hazırlar.



Yapışıklığa yol açan tek

etken enfeksiyonlar değildir. Geçirilmiş operasyonlar da

dokularda yapışmalara neden olur.En sık over kisti nedeni ile

yapılan cerrahi girişimler, apandisit ameliyatları sonrası bu

tür yapışıklıklara rastlanır.



Bir diğer etken tüplerde var

olan doğumsal şekil bozukluklarıdır. Yine aynı mekanizma ile

döllenmiş yumurtanın rahim içine ulaşması engellenir ve

neticede ektopik gebelik ortaya çıkar.



Spiralerin uzun süre dış

gebelik riskini arttırıp arttırmadığı tartışılmıştır.

Gerçekte spiral gebelik şansını son derece azaltır. Spiral

kullanan birinin gebe kalması son derece zordur, fakat bir

gebelik oluştuğunda bunun bir dış gebelik olma olasılığı

normale göre daha yüksektir. Yani spiral dış gebelik riskini

arttırmaz. Ama eğer spiral kullanan bir kadında gebelikten

şüpheleniliyor ise bunun bir dış gebelik olmadığı mutlaka

tespit edilmelidir. Sadece progesteron içeren minipil türü

doğum kontrol hapları tubal hareketleri azaltarak dış gebelik

olasılığını arttırırlar. Benzer şekilde progesteron

içeren spirallerde de risk biraz daha yüksektir. Daha önce

ektopik gebelik geçirenlerde de risk normale göre daha

yüksektir. Bir dış gebelik geçiren kadının sonradan yine

dış gebelik geçirme şansı %10 civarındadır.



Belirtileri



Erken gebeliğin bütün belirtileri dış gebelikte de

görülür. Adet geçikmesi, mide bulantıları, kan ve idrarda

yapılan gebelik testlerinin olumlu olması hep normal gebelik

ile aynıdır ve ektopik gebeliğin fark edilmesini

engeller.Bunları daha sonra en sık alt karın bölgesinde

ağrı, anormal vajinal kanama, omuz ağrısı, baygınlık hissi

izler. Bu tablo ortaya çıktığında teşhis hastayı görmeden

telefonda bile konabilir. Çünkü bu tabloda ektopik gebelik

ürünü artık daha fazla genişletemediği tüpü yırtmış,

iç kanama başlamış, tansiyon düşmüş, akut batın toblosu

oturmuş ve hastanın hayatı ciddi ölçüde tehlike altına

girmiştir.



Teşhis



Yukarıda sayılan türde herhangi bir

bulgu vermeyen durumlarda tanı gebelik testleri pozitif

olmasına rağmen ultrasonda gebeliğin rahim içerisinde

görülmemesi ile konabilir. Vajinal yolla bakılan ultrasonda

yumurtalık bölgesine uyan alanda gebelik ürünü saptanabilir.

İç kanama ortaya çıktığında yine ultrasonda karın

boşluğu içerisinde kan saptanabilir. Yine bu gibi hallerde

vajinal yoldan bir iğne vasıtası ile karın boşluğuna

girilerek yapılan aspirasyonda pıhtılaşmayan kan gelmesi

tipikdir. Kanama belirtilerinin olmadığı hallerde ise kanda

bhCG değerlerinin değişimine bakılarak tanıya varılmaya

çalışılır. bhCG değerlerinin yüksek olmasına rağmen

transvajinal ultrasonografide kesenin saptanamaması teşhisi

kuvvetlendirir.



Ayırıcı tanıda erken

gebelik, düşük tehdidi, tam olmayan düşük, akut apandisit,

akut pelvis iltihabı, dejenere olmuş myom düşünülmelidir.

Çok nadiren bir normal gebelik ve bir dış gebelik birarada

olabilir.



Tedavi



Eğer bir yırtılma meydana gelmişse ve iç kanama mevcuttsa

tek tadavi cerrahi girişimdir. Burada laparoskopi ile yada

açık cerrahi ile var olan dış gebelik temzilenir. Uygun

vakalarda tüp korunabilir ancak bazen dış gebeliğin

geliştiği tüp alınmak durumunda kalınabilir.



Yırtılmanın meydana

gelmediği vakalarda eğer gerekli bazı şartlar sağlanıyorsa

yakın takip altında beklenebilir. Buna bekle ve gör

yaklaşımı adı verilmektedir. Tubal gebeliklerin bir

kısmında gebelik ürünü tüpleri yırtacak ve kanamaya neden

olacak büyüklüğe ulaşamadan canlılığını yitirmekte ve

bir süre sonra vücut tarafından ya absorbe edilmekte ya da bir

vajinal kanama ile dışarıya atılmaktadır. Bu tür vakalarda

beklemek hastayı cerrahi bir girişimden kurtarmakta, bu sayede

hem operasyona bağlı gelişebilecek yapışıklık riski

ortadan kaldırılmakta hem de tüpün alınması gibi bir

komplikasyon yaşanmamaktadır. Bekle ve gör tedavisine

alınacak hastalar çok iyi seçilmeli, hasta durumu hakkında

detaylı olarak bilgilendirilmeli ve bilinçlendirilmeli, iç

kanamaya ait belirtiler hasta ve yakınlarına iyice

öğretilerek ortaya çıkmaları durumunda hiç vakit

kaybetmeden hastaneye ulaşmaları sağlanmalıdır. Bu tedavi

grubundaki hastalar her gün ya da gün aşırı kontrollere

çağırılmalı, her seferinde ultrason ve bhCG testi ile takip

edilmelidir. bhCG değerleri düşmeye başladıktan sonra artık

iç kanama ve diüer komplikasyonların gelişme riski son derece

azalmıştır. Değerler gebelik öncesi değerlere düşene

kadar bu takiplere devam edilir.



Bazı durumlarda ultrasonda tüp

içerisinde gebelik ürünü görülebilir. Eğer bebeğe ait

kalp atımları saptanmıyor ise bu durumda bir cerrahi girişime

gerek kalmaz. Yukarıdaki şartlarda takip yeterli olur.



Bir diğer tedavi yaklaşımı

ise kemoterapi uygulanmasıdır. Yine belirli kriterlere göre

dikkatli seçilmiş vakalarda bebek canlı bile olsa kemoterapi

uygulayarak gebeliğin iç kanamaya neden olmadan

sonlandırılması mümkün olmaktadır.



Nadir

şekilleri



Dış

gebelik nadiren tüpler dışında bölgelerde de yerleşebilir.

Bazen tüp içinde yerleşen gebelik bir süre sonra düşükle

sonuçlanır ve materyal karın boşluğu içine düşer.

Canlılığını henüz kaybetmediği için burada yeniden

yerleşir ve gelişmeyi sürdürür. Literatürde karın

boşluğuna yerleşen ve miada kadar ulaşan gebelikler

mevcuttur. Tüpler dışında yumurtalıklarda, rahim ağzında

da dış gebelik görülebilir.



Dış gebeliğin en talihsiz

şekli heterotopik gebelik adı verilen durumdur. Burada aynı

anda hem bir dış gebelik hem de normal rahim içi gebelik aynı

anda bulunur. Ultrasonografide rahim içinde normal gelişmekte

olan bir gebelik görüldüğünden ektopik çok rahat bir

şekilde atlanabilir.



Ektopik gebeliğinin

tehlikelerinden korunmanın en kolay yolu adet gecikmesi

olduğunda vakit kaybetmeden doktora gitmektir. Bu sayede en

erken zamanda saptanan dış gebelik kadına ve tüplere zarar

vermeden tedavi edilebilir.





























































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu