Epidural anestezi

[Bluesky24]

Ağrı nedir?



Stedman Tıp Sözlüğünde ağrı " gerçek veya olası

doku hasarı ile birlikte hoş olmayan duyusal ve duygusal

deneyim" olarak tanımlanıyor. Gerçekten de ağrı

organizmada ters giden birşeyler olduğunu belirtmeye yarayan

rahatsızlık verici bir his, vücudun beyine gönderdiği bir

uyarı.



Vücudumuzda sinir hücrelerinin bulunduğu her dokuda

reseptör adı verilen algılayıcı hücreler bulunuyor. Bu

reseptörler sıcaklık, soğukluk, dokunma, bası, gerilme gibi

uyarılara karşı bir çeşit elektrik akımı üretiyorlar. Bu

akım resptörlerden sinirler yolu ile omuriliğe, oradan da

beyindeki üst merkezler ulaşıyor. Beyin bu uyarıyı

değerlendirip yorumlayarak organizmanın gerekli önlemleri

almasını sağlıyor.



Ağrı sadece onu yaşayan birey tarafından hissedilip

tanımlanabilen soyut bir kavram. Ağrıyı yaşayan kişi

dışında başka kişilerce hissedilip, ölçülebilecek somut

bir bulgu değil. Bu nedenle her bireyin ağrı tanımı ve

ağrıyı hissetmesi birbirinden farklı. Aynı uyarı bir birey

için çok şiddetli ağrı nedeni olabilirken bir diğer için

çok hafif kalabiliyor. Bu durum kabaca ağrı eşiği olarak

adlandırılıyor.



Yürürken bileğinizi burktuğunuzda şiddetli ve ani bir

ağrı duyarsınız. Bu ağrı kısa bir süre içinde azalarak

kaybolur. Bu tür ağrılara vücudu koruyucu ağrılar denir.

Doku bütünlüğünü tehtid eden mekanik, kimyasal ya da termal

etkenler sonucu bu tür koruyucu ağrılar ortaya çıkar ve

organizma kendini koruyacak önlemler alır. Çok sıcak veya

çok soğuk bir maddeye dokunur dokunmaz acı duymanız ve

elinizi çekmeniz bu tür bir ağrıya örnektir.. Eğer

bileğinizi burktuktan sonra ağrı giderek hafiflemek yerine

şiddetleniyor, ayak ve bacağa doğru yayılıyor, yürümenizi

yani normal fonksiyon görmenizi engelliyorsa bu kez anormal

giden birşeyler vardır ve belki de tedavi olmanız

gerekmektedir. Bu tür ağrılar ise bütünlüğün bozulduğu

patolojik durumlarda ortaya çıkan ağrılardır.



Görüldüğü gibi ağrının pekçok değişik çeşidi

olabilir. Stedman tıp sözlüğünde ağrının ikinci bir

tanımı daha var: " doğum sırasındaki rahim

kasılmalarından her biri". Adem ile Havvanın cennet

bahçelerinden beri insan ile birlikte olan doğum sancıları ya

da ağrıları fizyolojik ağrıya bir örnek. Kişeler

arasındaki ağrı eşiği farklılıklarına göre herkesin

doğum sırasında çektiği ağrının derecesi de birbirinden

farklı. Ama eskilerin şiddetli ağrıyı tanımlammak için

kullandığı " doğum sancısı gibi" ya da zor bir

olayı tanımlamak için kullanılan " doğum sancısı

çekmek" deyimleri bu ağrının insanın tanıdığı ve

bildiği en şiddetli ağrılardan biri olduğunu düşünmek

için oldukça yeterli.



Doğum sırasında yaşanan ağrıların iki temel türü var:

duygusal ve fonkisyonel.



Duygusal ağrıların nedeni korku, bilinmezlik ve

bilgisizlik. Bu üç faktör doğum sancılarının şiddetini

olumlu ya da olumsuz etkiliyor. Doğum ile ilgili eğitim,

ağrıyı ortadan kaldırmasa da onunla başetmeyi

öğretebiliyor. Kendisini nelerin beklediğini bilen bilinçli

bir anne adayı ağrıya daha kolaylıkla direnebiliyor.



Fonksiyonel ağrılar ise doğum ağrılarının ana

bileşeni. Rahim ağzının açılması, rahim kasılmaları,

bebeğin aşağıya doğru inişi ve doğum sırasındaki tıbbi

girişimler fonksiyonel ağrıların nedeni.



Günümüzün anne adayları ise kendi annelerinden çok daha

şanslı. Çünkü artık epidural anestezi ya da halk arasında

bilinen adıyla "ağrısız doğum" çok daha güvenli

ve yaygın bir şekilde kullanılıyor.



Epidural anestezi nedir?



Epidural anestezi vücudun belirli bir bölgesindeki ağrı

iletimini durduran bölgesel ya da lokal anestezi türlerinden

birisidir. Anestezi uzmanı bir doktor tarafından uygulanır.

Doğum ağrısını kontrol altına almanın en etkili yöntemi

olmakla birlikte sadece bu amaçla kullanılmaz. Sezaryen başta

olmak üzere bel seviyesi altında yapılan pekçok ana cerrahi

girişim epidural anestezi eşliğinde yapılabilir.



Omuriliği çevreleyen ve dura adı verilen zarın etrafına

lokal anestezik madde verilerek ağrı uyarılarının beyine

ulaşması engellenir. Eğer bu bölgedeki motor işlevi

sağlayan sinirler de etkilenirse tam bir anestezi meydana gelir

ve uygulama yapılan bölgenin altında kalan kısımda his ile

birlikte hareket kabiliyeti de ortadan kalkar. Kişi bu durumda

bacaklarını ne hissedebilir ne de oynatabilir. Bu sezaryen

ameliyatlarında uygunanan epidural anestezidir. Oysa doğumda

amaç sadece ağrıyı gidermek olduğundan epidural aralığa

daha az dozlarda lokal anestezik ile birlikte güçlü ağrı

kesiciler de verilir. Bu sayede motor kayıp olmayacağından

anne adayı ağrı duymadığı halde dokunmaları hissedebilir

ve bacaklarını oynatabilir. Lokal anestezik miktarı çok

düşük tutularak anne adayının doğum eylemi sırasında

yürüyebilmesi dahi sağlanabilir.



Sipinal anestezi nedir?



Anestezik ve ağrı kesici maddelerin dura zarının çevresine

değil de zarı geçtikten sonra omuriliği çevreleyen sipinal

sıvının içine verilmesidir.



Epidural anestezinin etkisi yaklaşık 15-20 dakika içinde

başlar ve uzun süre devem edebilir. Oysa sipinal anestezi hemen

etki eder ancak etkisi daha kısa sürelidir. Bu nedenle sezaryen

ameliyatarından önce hem epidural hem de sipinal anestezi bir

arada yapılır buna kombi ya da kombine anestezi adı verilir.



Epidural anestezi ne zaman ve nasıl yapılır?



Vajinal doğumda rahim kasılmaları düzenli hale

geldikten sonra ya da rahim açıklığı 4 santimetreye

ulaştığında epidural anestezi yapılabilir. Kasılmalar

düzensiz ise ya da erken dönemde takıldığında

kasılmaların durmasına neden olabileceğinden bu konuya dikkat

edilmelidir.



Anne adayı yan yatar ya da oturur pozisyondayken kateterin

takılacağı alan antiseptik solüsyonlar ile temizlendikten

sonra steril örtüler ile örtülür. Kateter bel bölgesindeki

omurgaların arasından girilerek yerleştirilir. Önce bu

bölgedeki cildi uyuşturmak için lokal anestezi yapılır.

Ardından ince bir iğne ile iki omurga arasından geçilerek

epidural zara ulaşılır. Eğer sipinal anestezi de

uygulanacaksa çok ince biriğne ile bu zar da geçilerek

subaraknoid boşluğa girilir ve beyin omurilik sıvısının

geldiği gözlendikten sonra ilaç verilir.Epiduralde ise

iğnenin arkasından çok ince bir kateter (boru, tüp) girilerek

uygun mesafeye kadar itilir ve bu kateter dura zarı

çevresindeki epidural aralığa yerleştirilir. Daha sonra iğne

çıkartılır ve kateterin dışarıda kalan ucu flasterler ile

hastanın sırtı boyunca sabitlenir. Dışarıda kalan uçtan

enjektör yardımıyla ilaç verilebileceği gibi sürekli

belirli dozda ilaç pompalayan otomatik cihazlar da

kullanılabilir. Kateter yerleştirildikten sonra ilk önce az

miktarda ilaç test dozu olarak verilir. Burada amaç olası bir

alerjik ya da aşırı reaksiyonun olup olmayacağını

gözlemektir. Bu tür bir reaksiyonun olmadığı gözlendikten

sonra tedavi dozu verilir. Vajinal doğumlarda genelde sipinal

anestezi uygulanmaz. Bu nedenle kateter yerleştirilip tedavi

dozu verildikten 15-20 dakika sonra anne adayı kasılmaları

hissetmesine rağmen ağrı duymamaya başlar. Doğum

uzadığında ve ilacın etkisi azalıp hasta ağrı duymaya

başladığında ek dozlar verilir. Bu şekilde doğum

gerçekleştirildikten sonra epizyotomi de ek bir anesteziye

gerek kalmadan kolaylıkla dikilebilir.



Vajinal doğumu takiben hemen, sezaryeni takiben ise 24 saat

sonra kateter çıkartılarak uygulmaya son verilir. Kateterin

çıkartılması sırasında hasta hiçbir rahatsızlık duymaz.



Epidural kateter takılması hasta açısından kolay tolere

edilebilir, acısız ve rahat bir uygulamadır. Kateterin

epidural boşluğu girdiği anda bacakta elektrik çarpmasına

benzer bir his oluşması dışında hastaya ratahsızlık

vermez. Epidural anestezi uygulamasında en önemli nokta işlemi

yapan anestezi uzmanının tecrübesidir.



Epidural anestezinin avantajları nelerdir?





Doğum ağrılarının giderilmesinde en etkili yoldur

Genel anesteziye göre komplikasyon riski daha az

olduğundan tercih edilmelidir.

Annenin bilinci açık olduğu için sezaryen sırasında

doğuma katılabilir, ameliyat devam ederken bebeğini

kucağına alabilir.

Uygun zamanda takıldığında normal doğumun

ilerlemesini hızlandırır





Epidural anestezinin komplikasyonları ve yan etkileri

nelerdir?



Epidural anestezide risk zannedilenin aksine deneyimli uzmanlar

tarafından yapıldığında son derece azdır.





En sık görülen yan etki ani tansiyon düşmesidir.

Omurilik içinde ağrı ve motor iletimi sağlayan

sinirler dışında istemsiz çalışan kasların

fonksiyonlarını kontrol eden sinir lifleri de bulunur.

Bu liflerin etkilenmesi durumunda kan damarlarında

gevşeme ve genişleme meydana gelerek tansiyon

düşüklüğü ortaya çıkabilir. Bu ani tansiyon

düşmesinin önüne geçmek için işlemden hemen önce

damar yolundan yaklaşık 1 litre sıvı hızlı bir

şekilde verilerek damar yolunun dolması sağlanırsa

sorun yaşanmaz.

Anestezinin yetersiz olması ya da tek taraflı olması.

Bu gibi durumlarda kateterin çıkartılarak yeniden

takılması gerekebilir.

Dura zarının yırtılıp sıvının dışarı

kaçmasına bağlı olarak görülebilen başağrısı.

Nadir olarak görülen bu durumda işlemden sonra 1-3

gün içinde şiddetli başağrıları yaşanabilir.

Ağrılar dayanılmaz olur ise epidural kateterin

yerleştirildiği alana pıhtı yaması yapılabilir.

Kullanılan ilaçlara bağlı olarak hafif alerjik bir

reaksiyon gelişebilir ve hastada yaygın kaşıntı

ortaya çıkabilir.

Anne adayı etkili bir şekilde ıkınamaz ise doğumun

ikinci evresi uzayabilir ve vakum ya da forseps

uygulanması gerekebilir.

Nadiren işlem sonrası idrar yapmada geçici zorluk

görülebilir.

Çok nadir olarak enfeksiyon gelişebilir.

Felç çok çok nadiren görülen bir komplikasyondur.





Kimlerde epidural anestezi uygulanmaz?





Kanana bozukluğu olması

Antikoagülan tedavi alınması

Uygulama bölgesinde enfeksiyon varlığı

Trombosit düşüklüğü saptanması

Anne adayının uygulamayı reddetmesi





durumlarında epidural anestezi uygulanmaz.



Epidural anestezi hem vajinal hem de sezaryen ile doğumların

son derece konforlu ve keyifli geçmesini sağlayan, 25 yıldır

yaygın bir şekilde güvenle uygulanan modern bir tıbbi

yaklaşımdır. Her anne adayı bu uygulamadan yararlanması

için teşvik edilmelidir.





[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm











•******Doğum

Hakkında Genel bilgiler



•******Doğumun birinci evresi



•******Doğumun ikinci evresi



•******Doğumun üçüncü evresi



•******Normal doğum resimleriAnkete katılın: Tercih

ettiğiniz doğum şekli nedir?



Ankete

katılın: Doğacak bebeğinizin cinsiyetini belirlemek

ister miydiniz-



























Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu