Kordon kanı saklanması
 

Bebeğinizin dünyaya merhaba dediği gün onu ilk

kucağınıza aldığınız anda büyük bir olasılıkla

bebeğinizle ilgili pekçok hayal aklınızın bir köşesinden

geçecek. Onun ilk gülücüklerini, ilk adımlarını

düşünüp mutlu olacaksınız. Onunla ilk tanıştığınız

anda sanki ilk kez anne ya da baba deyişini kulaklarınızda

duymanız da hayal dünyanızı süsleyebilir. Pek çok anne baba

doğumdan hemen sonra çocuklarının gelecekleri ile ilgili

hayal kurmaya başlarlar. Onun için yapacakları doğum günü

partileri, birlikte çıkılacak tatiller, geziler hatta eğitim

yaşamı ve evlilik gibi hayatının dönüm noktaları bile akla

gelebilir. Büyük bir olasılıkla bebeğiniz ile ilgili

aklınıza gelebilecek en son şey onun yakalaabileceği ciddi

bir hastalık olasılığıdır.



Ancak bazı anne-babalar çocuklarının ileride ciddi bir

hastalığa yakalanma olasılığını daha ilk günden hesaba

katıyorlar ve bu olasılığa karşı önlem almaya

çalışıyorlar. Bu önlemin adı kordon kanı saklanması.



Kordon kanı nedir?



Anne karnındaki yaşamda bebek göbek kordonu ile plasantaya

bağlıdır. Plasenta bebek ile anne arasındaki besin ve oksijen

alış verişini sağlayan organdır. Doğumdan hemen sonra

plasenta görevini tamamlayarak doğumun üçüncü evresinde

rahim dışına atılır. Kordon kanı bebeğin doğumundan sonra

göbek kordonu içinde kalan kandır. Bu kan bebeğin

damarlarında dolaşan kandan daha farklıdır ve kan üretimde

görev alan kök hücreleri içerir.



Kordon kanının önemi nedir?



İnsanın yaşamını sürdürebilmesi için vazgeçilmez bir

öge olan kan temel olarak plazma adı verilen sıvı içerisinde

bulunan üç ana tip hücreden oluşur. Bu üç hücre kırmızı

küreler (eritrosit), beyaz küreler (lökosit) ve

trombositlerdir. Eritrositlerin görevi hücreler arasında

oksijen ve karbondioksit taşınmasıyken lökositler

organizmanın bağışıklık sisteminin temelini oluşturular.

Trombositler ise diğer pıhtılaşma faktörleri ile birlikte

kanın pıhtılaşmasında ve kanamanın kontrolünde görev

alırlar.



Bu üç hücre grubunun hepsi de kemik iliğinde bulunan ve

kök hücre adı verilen bir tür hücrenin farklışalması ile

ortaya çıkarlar. Bir başka deyişle kemik iliğindeki kök

hücreler her türlü kan hücresini üretme yeteneğindedirler

ve bu üretim sürekli devam eder. .



Çocukluk çağı lösemileri (kan kanseri) ile bazı kan ve

bağışıklık sistemi hastalıklarının varlığında kemik

iliği görevini sağlıklı olarak yerine getiremez. Öte yandan

bu hastalıkların tedavisinde başvurulan kemopterapi ya da

radyoterapi gibi uygulamalar kemik iliğindeki kök hücrelere

zarar verir. Hastalığın ve tedavinin türüne göre bazı

hastalarda kemik iliği nakli kaçınılmaz olur. Bu durumda

hastanın kemik iliği ile uyumlu olan sağlıklı bir vericiden

alınan sağlıklı kemik iliği ve kök hücreleri hasta kişiye

verilerek sağlıklı kan hücrelerinin yeniden üretimesi

amaçlanır. Böyle bir durumda hastanın kendi akrabaları hatta

kardeşleri arasında dahi uygun bir verici bulma olasılığı

%25'ler civarındadır.







1980'li yılların başlarında bilimadamlarının yenidoğan

bebeklerin kordon kanında da kemik iliğindekine benzer kök

hücrelerin bulunduğunu fark etmeleri ile birlikte kordon

kanından elde edilen bu hücrelerin belirli hastalıkların

tedavisinde kullanılabileceği fikri ortaya çıktı. Elde

edilen kordon kanının belirli koşullar altında toplanıp

dondurularak saklanabileceği ve daha sonra gerek duyulduğunda

çözülerek kullanılabileceğini fark eden Dr. David Harris

1992 yılında oğlunun kordon kanınını kendi laboratuvarında

dondurarak sakladı. Daha sonra bu uygulamayı halka açması ile

1994 yılında Dünyadaki ilk kordon kanı bankası Amerika

Birleşik Devletlerinde kurulmuş oldu. Takip eden yıllar

içinde dünya üzerinde pekçok kordon kanı bankası kuruldu ve

binlerce bebeğin kanı bu bankalarda koruma altına alındı.



Kordon kanının saklanması ne işe yarar?



Kordon kanı bankalarında kanlar iki amaç için

saklanmaktadır. Bunlardan ilk ve en önemli amaç bebeğin

ileride kemik iliği nakli gerektirecek bir hastalığa

yakalanması durumunda kendine ait sağlıklı kök hücreleri

kullanılarak tedavi edilebilmesi ve bu sayede uygun kemik iliği

vericisi aranması gerekliliğinin ortadan kalkmasıdır.

Kişinin kendi hücre ve dokuları ile uyum sorunu

olmayacağından bu oldukça önemli bir avantajdir. Bir diğer

amaç ise saklanan kanın sahibi izin verdiği taktirde bu kanın

başka hastaların tedavilerinde kullanılmasıdır.



Hastanın kendi kordon kanı ile tedavi konusunda çok fazla

deneyim yoktur. Gerçekçi olmak gerekirse bu tür uygulamalarda

hastalığın yeniden tekrar etme riski bulunmaktadır. Öte

yandan bebeklerinin kordon kanının saklanmasını talep eden

anne-babaların asıl amacı bebeğin kardeşlerinde ya da yakın

akrabalarında hastalık ortaya çıktığında tedavi

açısından kolaylık sağlanmasıdır. 1988 yılında Fankoni

Aplastik anemi hastalığı bulunan bir çocuğun ilk kez kordon

kanı ile tedavi edilmesinden bu yana yüzden fazla hasta bu

yöntem ile tedavi edilmiştir. Günümüzde 40'dan fazla

hastalığın tedavisinde teorik olarak kordon kanı

kullanılabilmektedir.



Kişi büyüdükçe vücut hacmi arttığından kordon

kanındaki kök hücre sayısı tedavide yetersiz olmaktadır. Bu

yüzden kordon kanı yalnızca çocukluk ya da erken ergenlik

çağındaki hastaların tedavisinde kullanılabilmektedir.



Kordon kanı nasıl alınır?



Bebek doğduktan hemen sonra göbek kordonu bağlanır ve

içindeki kan özel bir sistem yardımı ile torba içine

toplanır. Toplanan kan 36 saat içinde laboratuvara gönderilir.

burada kanın içindeki kök hüreler ayrıştırılarak özel

yöntemler ile dondurulur ve saklanır. İşlem normal ya da

sezaryen ile olan doğumlarda uygulanabilir. Fazla zaman almayan,

kolay bir işlemdir. Dondurulan hücreler daha sonra gerek

duyulduğunda çözülerek tedavide kullanılır. Ne kadar fazla

kan toplanabilirse o kadar fazla kök hücre toplanmış

demektir. Bununla birlikte yaklaşık 30- 60 mililitre kordon

kanı alınması yeterli olmaktadır.



Kordon kanı saklanması, nispeten yüksek maliyetli bir

uygulamadır. Tercih edilen laboratuvara göre dondurma

işleminin ücreti 1500-2500 Amerikan Doları arasıda

değişmektedir. Saklama ücretleri ise yıllık 90-100 Dolar

civarındadır.



Kordon kanı saklanması kimler için uygundur?



Kordon kanı saklanmasının kimler için uygun ve gerekli

olduğu konusunda bilim çevrelerinde fikirbirliği

sağlanamamıştır. Nispeten yeni olan bu uygulama ile ilgili

olarak iki farklı görüş bulunmaktadır. Bazı

araştırmacılar sadece ailelerinde kemik iliği nakli

gerektirebilecek hastalık öyküsü bulunan çiftlerin

bebeklerinde bu uygulamanın yapılmasını savunmaktadırlar. Bu

görüşün en önemli savunucusu Amerikan Pediatri Derneğidir.

Diğer araştırmacılar ise kök hücre çalışmalarındaki

hızlı gelişimi göz önünde bulundurarak herkesin bu

alternatifi kullanmalarını önermektediler. İleride elde var

olan kök hücrelerden yararlanılarak laboratuvar ortamında

bunların farklı şekillerde kullanılabileceği olasılığı

bu tür bir yaklaşımı desteklemektedir. Günümüzde kordon

kanı ile tedavi edilebilen hastalıkardan bazıları

şunlardır:





Çocukluk çağı lösemileri

Aplastik anemiler (kemik iliğinde hücre üretiminin

olmaması)

Orak hücreli anemi

Talasemi

Amegakaryositik trombositopeni

Nöroblastom

Bazı bağışıklık yetmezlikleri





İşlemin anne ve bebek açısından hiç bir risk

taşımaması, olası bir hastalık durumunda tedavinin kemik

iliği nakline göre daha kolay ve ucuz olması nedeniyle pekçok

anne-baba adayı doğum sırasında bebeklerinin kordon kanının

saklanmasını istemektedirler.



Kordon kanı saklanmasına karar verildiğinde beklenen

doğumdan en az 1-2 hafta önce ilgili laboratuvar ve doğumu

yaptıracak olan hekime durum bildirilmeli ve gerekli

hazırlıkların yapılması sağlanmalıdır. Bu sayede gerekli

ekipman ve belgeler doğum anında hazır bulundurulabilir.



Kordon kanı bankacılığı son birkaç yıl içinde

ülkemizde de verilen bir hizmet haline gelmiş ve konuyla ilgili

şirketler faaliyete başlamıştır. Bu şirketlerin bir kısmı

toplanan kanı Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere

temsilcisi oldukları şirketlerin merkezlerinin bulunduğu

ülkelerde saklarken bir kısmı kendi bankalarını

kurmuşlardır. Ancak ne yazık ki ülkemizde hala daha konu ile

ilgili yasal düzenlemeler yapılmamış ve dolayısıyle

kanları Türkiye'de saklayan şirketler açısından

ruhsatlandırma başta olmak üzere yasal bir zemin

oluşturulamamıştır.



Ülkemizde kordon kanı bankacılığı ile ilgili faaliyet

gösteren bazı şirketler şunlardır:







Şirket

Kordon

kanının saklandığı yer

Web

sitesi





BabyCord

New England Cord

Blood Bank (A.B.D.)

Babycordturkey





Cryobank Turkey

California Cryobank (A.B.D.)

Cryobankturkey







Genkord

İstanbul Türkiye

Genkord





Acıbadem Kordon kanı bankası

İstanbul Türkiye

Acıbademhastanesi





Yaşam bankası

Ankara- Türkiye

Yaşam

bankası







[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm





******







Göbek kordonu



















Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu