Hamilelikte ultrason güvenli midir?
 

Konu tıp ve insan olduğunda herhangi bir uygulama, tedavi

şekli ya da tanısal yöntem için kesinlikle güvenlidir demek

mümkün değildir. Dünya üzerinde ne kadar insan varsa o kadar

değişik genetik yapı var demektir ve bunlardan biri için bile

geri kalanları için güvenli olan bir uygulama istenmeyen

sonuçlar doğurabilir.



Tıpta bir uygulamanın güvenli ya da etkili olup olmadığı

ancak yapılan araştırmalar ve bunlardan elde edilen verilerin

istatistiksel olarak incelenmesi ile değerlendirilir.



Bilimsel açıdan en anlamlı araştırmalar plasebo

kontrollü randomize prospektif olarak adlandırılanlardır. Bu

tür araştırmalarda aynı karakterisitk yapıya sahip hastalar

rastlantısal olarak 2 gruba ayrılır. Çalışma grubu olarak

adlandırılan gruba uygulamada bulunulurken kontrol grubu olarak

adlandırılan gruptaki hastalara herhangi bir uygulamada

bulunulmaz. Sonuçta elde edilen veriler değerlendirilir ve

aradaki farkın istatistiki açıdan anlamlı olup olmadığı

incelenir. Eğer bir anlam bulunursa bu uygulanan tedavinin

etkili ya da etkisiz olduğu şeklinde yorumlanır. Tek bir

çalışmada sonucun anlamlı ya da anlamsız olarak bulunması o

uygulamanın etkili ya da etkisi olduğu kesin sonucunu vermez.

Benzer sonuçların başka çalışmalar tarafından da

desteklenmesi gerekir.



Tıp literatüründe herhangi bir konu hakkında lehte ve

aleyhte pekçok araştırma bulunur. Bunların birarada

değerlendirilmesi ile meta analizler yapılır ve bir

genellemeye varılmaya çalışılır.



Her çalışmadaki hasta karakteristikleri birbirinden farklı

olacağı için sonuçlar arasında da fark olması

şaşırtıcı değildir.



Bir başka önemli nokta da vücut dışında laboratuvar

ortamında (in vitro) ortaya çıkan bir etkinin vücut

içinde (in vivo) ortaya çıkmaması olasılığıdır.

Bu nedenle herhangi bir uygulama ile labovatuar ortamında

görülen ya da teorikte bulunan bir etki vücut içinde

uygulandığında aynı şekilde ortaya çıkmayabilir.



Bu kısa bilgiler ışığında ultrasonun gelişmekte olan

bebek üzerinde zararlı bir etkisinin olup olmadığı yapılan

pekçok araştırmada incelenmiştir.



Yaklaşık 40 yıldır hamile kadınlar üzerinde uygulanan

ultrason, rontgen ışınları ile yani x-ışınları ile

çalışmadığından teorik olarak radyasyon ile görülen

teratojenik etkiyi göstermesi beklenmez. Daha açık bir dille

ifade etmek gerekirse ultrasonun bebekte gelişim kusurlarına

yol açması beklenilen bir teorik etki değildir.



Termojenik etki (ısı etkisi)



Ultrason ses dalgalarını yani mekanik enerjiyi kullanan bir

görüntüleme tekniğidir. Bu ses dalgaları ulaştıkları son

dokular tarafından ya emilir ya da yansıtılır. Bu durumda

enerjinin korunumu kuralına uygun olarak mekanik enerji ısı

enerjisine dönüşür. Ultrasonun teorik olarak potansiyel

istenmeyen etkisi dokulardaki lokal ısı artışıdır.

Laboratuvar ortamında yani in vitro ortamda yüksek

dozda ve uzun süre uygulanan ultrason enerjisinin ısı

artışına neden olduğu bilinmektedir. Bu ısınma uygulanan

ultrasonik dalgaların gücü ve süresi ile doğru

orantılıdır. Daha yüksek enerji uygulanan renkli doppler gibi

incelemelerde bu teorik etkinin görülme olasılığı daha

yüksektir.



Kavitasyon



Ultrasonun bir diğer potansiyel riski de kavitasyondur.

Kavitasyon doku içinde geçici ya da kalıcı baloncuklar

oluşması olarak tanımlanabilir. Bu baloncuklar dokuda

harabiyete, doku kaybına ve kanamaya neden olabilirler.



Ultrason bebek için zararlı

mı?



Ultrasonun etkileri mekanik ve termal olarak iki gruba

ayrıldığına göre fetus üzerindeki etkileri de bu şekilde

incelenir. Mekanik etki açısından bakıldığında fetal

incelemenin kavitasyona neden olabildiğini gösteren bir veri

yoktur. Kavitasyon açısından ultrason güvenli kabul edilir.



Fetal incelemelerde araştırmacılarda en fazla endişe

uyandıran termal etkidir. Yüksek sıcaklığın fetusta

teratojenik etki gösterdiği bilinmektedir. Sıcaklık

artışının 4 °C'den fazla olması ve 5 dakikadan fazla

süreyle bu düzeyde kalması durumunda olumsuz etkilerin ortaya

çıkabileceği düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarda

tanısal amaçlı yapılan ultrason uygulamalarında fetus

üzerinde olumsuz etki yaratabilecek düzeyde sıcaklık

artışı ortaya çıktığı gösterilememiştir. Hayvan

deneylerinde uzun süre doppler uygulanması durumunda yaklaşık

2.5 °C'lik bir artış olabileceği gösterilmekle birlikte bu

düzey bile insanlarda güvenlidir ve gebelikteki doppler

incelemeleri bu kadar uzun sürmemektedir. Bu nedenle gebelikte

yapılan ultrason termal açıdan da güvenli kabul edilmektedir.





Ultrasonun fetus üzerindeki diğer etkilerini de inceleyen

binlerce klinik çalışma mevcuttur. Bu çalışmalarda bebekler







Doğum ağrılığı

Konjenital (doğumsal) anomaliler

Enfeksiyon

Gelişim bozuklukları

İşitme

Görme

Konuşma bozuklukları

Solaklık

Çocukluk çağı lösemileri ve kanserleri





açısından incelendiğinde anneleri kendilerine hamile iken

ultrason incelemeleri yapılan ve yapılmayan bireyler arasında

bu durumların ortaya çıkma oranları arasında istatistiksel

olarak anlamlı bir fark saptanamamıştır.



Bu veriler ışığında Amerikan Tıpta Ultrason Enstitüsü

(The American Institute of Ultrasound in Medicine, AIUM)

yayınladığı bildiride kısaca şu görüşü kabul ettiğini

bildirmektedir.



"Bugüne kadar hastalar ya da cihazları kullanan

kişiler üzerinde, günümüzdeki tipik tanısal ultrason

cihazlarına ait dalgalara maruz kalma neticesinde ortaya

çıktığı kanıtlanmış biyolojik bir etki bildirilmemiştir.

Gelecekte bu tür bir biyolojik etkinin ortaya çıkma

olasılığı bulunmakla birlikte eldeki güncel veriler tanısal

ultrasonografinin yararının eğer varsa bile zararından daha

fazla olduğunu göstermektedir."



Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Ulusal Gıda ve

İlaç Dairesi (FDA)'de benzer görüşleri savunmaktadır.



Tüm bu bulgular eşliğinde yapılan çok sayıda

araştırmadan elde edilen verilere göre hamilelikte ultrason

incelemeleri günümüzde güvenli olarak kabul edilmektedir.

Ancak her uygulama ve tedavide olduğu gibi ultrason incelemesi

de suistimal edilmemeli sadece gerekli durumlarda

uygulanmalıdır.



Ultrasonun en önemli zararı tecrübeli ve yetkin olmayan

kişilerce yapıldığında elde edilen bulguların yanlış

olarak yorumlanması ve bunun neticesinde hatalı kararlar

verilmesinden doğan sonuçlardır.



******



KAYNAKLAR





AIUM / NEMA. Standard for Real-Time Display of Thermal

and Mechanical Acoustic Output Indices on Diagnostic

Ultrasound Equipment. Rockville: American Institute of

Ultrasound in Medicine, 1992 15. FDA. Revised 510(k)

Diagnostic Ultrasound Guidance for 1993. Rockville, MD:

Food and Drug Administration, Center for Devices and

Radiological Health, 1993

Barnett SB, Kossoff G. eds. Issues and recommendations

regarding thermal mechanisms for biological effects of

ultrasound. In WFUMB Symposium on Safety and

Standardization in Medical Ultrasound. Ultrasound Med

Biol 1992;18, special issue.

Bosward KL, Barnett SB, Wood AKW, Edwards MJ, Kossoff G.

Heating of the guinea pig fetal brain during exposure to

pulsed ultrasound. Ultrasound Med Biol 1993;19:415–24.

Tarantal AF. Effects of ultrasound exposure on fetal

development in animal models. In Barnett SB, Kossoff G,

eds. Safety of Diagnostic Ultrasound. Carnforth, UK:

Parthenon Publishing, 1998:39–51.

US Department of Health and Human Services, Public Health

Service, Food and Drug Administration: An Overview of

Ultrasound: Theory, Measurement, Medical Applications,

and Biological Effects. Publication # FDA 82-8190.





******



[/b]











Bu yazı ilginizi çektiyse aşağıdaki

yazıları da okumanızı öneririm













Hamilelikte

ultrason menüsü



















Geri































































10 Şubat 2008



Saat: 14:20







UYARI



Çin

Malı ürünlere dikkat !

















































































































































Unutmayın!





Çalışan

anne adayları: Doğum

öncesi iznine ayrılmak için yapmanız gereken

işlemleri unutmayın













































Kaynak: Dr. Mumcu