GEBELIKTE FOLIK ASIT KULLANIMININ ÖNLEMI

[bluemoon24]

GEBELIKTE FOLIK ASIT KULLANIMININ ÖNLEMI

GEBELIKTE FOLIK ASIT KULLANIMININ öNLEMI





Doç.Dr.Orhan ünal,

Gebeligin ilk üç ayindaki maternal folik asit eksikligi fetal nöral tüp defektlerindeki (NTD) artmis riski beraberinde getirir. Bu yüzden çocuk dogurma çagindaki tüm anne adaylarina 400 mikrogram günlük folik asit almalari önerilir.

Folik asit amino asit ve nükleik asit sentezinde gerekli bir ko-enzim olup büyüme ve gelismenin çok hizli oldugu gebelik döneminde büyük önem tasir. Besinlerle alinan folik asit miktari, ortalama 0,2 mg kadar olup bunun gebelikteki ihtiyaci karsilayamayacagi açiktir. Bu nedenle anne adayi olan her kadinin 0,4 mg folik asit almasini saglamak amaciyla üç strateji gelistirilmistir.

Bunlardan birincisi folat içeren besinlerin daha fazla tüketilmesini saglamak; ki bu besinler çig lifli yesil sebzeler, ispanak salgam, hardal bitkisi, turunçgiller, benekli mercimek, nohut ve alacali bezelye gibi taneli besinler ile yer fistigi, karaciger ve böbrek gibi yiyeceklerdir. Bu besinlerin her servis poriyonu 100 mikrogram folik asit ihtiva etmektedir. Ancak besinlerin pisirilmesi esnasinda yaklasik %50-90 bir folat kaybi olabilmektedir. Bunun disinda mandira ürünleri ve tahillar da folik asit yönünden fakirdir.

Ikinci olarak folik asit ile güçlendirilmis besinlerin tüketimi arttirilabilir. Ilk olarak 1996 yilinda FDA (Amerikan Besin ve Ilaç Kullanimi Kurumu) tahillarin folik asit ile güçlendirilmesini onayladi. 1998 yilinda 100 gr un basina 140 mikrogram folat düsecek sekilde güçlendirilme uygulandi. Bu durumda ortalama bir Amerikali günde ortalama 0,1 mg folat alabilecekti. Ancak eklenen bu miktar CDC (Amerikan Hastalik Kontrol Merkezleri)'nin önerdigi 100 gr elenmis un basina 350 mikrogram folat dozunun altinda kalmistir ki bu dozdaki güçlendirme ile ortalama kisi basina günde ek olarak 0,25 mg bir folat destegi saglanabilecektir. FDA tahillarinin güçlendirilmesinde seçtigi folat düzeyinin düsük olmasini asiri folat aliminin önlenmesi amaciyla açiklamistir; çünkü asiri folat alimi özellikle yaslilarda vitamin B12 eksikligini maskeleyebilmektedir. özellikle gebelerde asiri folik asit alimi vitamin B12 eksikligine bagli megaloblastik anemiyi düzeltmektedir. Eger vitamin B12 eksikligi saptanmaz ve tedavi edilmezse fetusta geri dönüsümü olmayan nörolojik hasara denen olabilir. Bu yüzden özel durumlar disinda folik asit tüketimi 1mg/gün dozunu asmamalidir.

üçüncü strateji ise folik asitin multivitaminler içinde ya da tek basina tabletler seklinde verilmesidir. Bu haliyle vitamin stabildir ve hemen emilir. çogu multivitamin tabletleri 0,3 ila 0,4 mg folat içerir ancak bu vitaminlerin içerisinde teratojen etki yaratacak yüksek dozdaki diger vitaminleri (vitamin A gibi) olabilecegine dikkat edilmelidir. Bunun disinda yüksek folat dozlari karacigerde mikrozomal enzimleri indüklemek suretiyle antiepileptik (karbamazepin, valproik asit, fenitoin ve fenobarbital gibi) ilaçlarin etkinligini azaltmaktadir. Bir yandan da antikonvülzan alan kadinlar folik asit eksikligi gelistirme açisindan risk grubundadirlar. Antikonvülzanlar ayni zamanda 1-25 dihidroksikolekalsiferol olusumunu azalttiklarindan, bu ilaçlari alan kadinlarin günde 1 mg folik asit desteginin yanisira D vitamini almalari önerilir.

Smithels ve arkadaslari daha önce NTD ile etkilenmis gebelik geçiren 550 kadin ile randomize olmayan bir çalisma yaparak kadinlarin bir kismina günlük 0,36 mg folik asit içeren multivitamin vermistir. Folik asit alan kadinlarda NTD olusmasinin anlamli derecede azaldigi saptamistir. Laurence ve arkadaslari NTD ile etkilenmis gebelik geçiren 111 kadina 4 mg folik asit içeren bir multivitamin vererek çift kör randomize bir çalisma yürütmüslerdir. Bu multivitamin konsepsiyondan en az bir ay önce ve birinci trimester boyunca verilmistir. Multivitamin verilen grubun NTD insidansinda %60 lik bir azalma saptanmasina ragmen istatistiksel olarak anlamli degildir.(p=0,08) Daha ikna edici bir kanit Ingiliz Tibbi Arastirma Konseyi tarafindan 1991 yilinda yapilan bir çalisma ile ortaya konmustur. Bu Ingiltere ve Macaristan'da gerçeklestirilen çok merkezli randomize bir çalismaydi. önceki gebeliklerinde NTD ile etkilenmis bebek doguran toplam 1817 kadin 4 gruba randomize edilmistir. Bunlar yalniz 4 mg folik asit, folik asitsiz bir multivitamin, 4mg folik asit multivitamin kombinasyonu ve plasebodur. Sonuçta folik asit kullanan kadinlarda NTD insidansinda %70 lik bir azalma saptanmistir. (p