Çırak olarak çalışan eşe aile yardımı ödeneği verilir mi?
 

5/6/1986 tarih ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu 19/6/1986 tarih ve 19139

sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Anıla Kanununda Aday çırak başlıklı 9

uncu maddesinde İlköğretim okulunu bitirmiş olanlar, bir mesleğe

hazırlık amacı ile çıraklık dönemine kadar işyerlerinde aday çırak olarak

eğitilebilirler. olarak tanımlanmış olup, çıraklık şartları ise 10

uncu madde de;



1) 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.



2) En az ilköğretim okulu mezunu olmak.



3) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya uygun

olmak. olarak belirlenmiştir.



Ancak, ondokuz yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden

geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek

mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilmektedirler.



Mezkûr Kanunun 11 inci maddesinde ise Aday çırak ve çırak; öğrenci

statüsünde olup, öğrencilik haklarından yararlanır. Bunlar işyerinde

çalışan işçi sayısına dahil edilmezler. denilmektedir.

Çırakların ücret ve sosyal güvenliğine ilişkin olarak 25. maddede Aday

çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret

ve bu ücretlerdeki artışlar; aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya

kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile işyeri sahibi arasında

Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir.

Ancak, işletmelerde meslek eğitimi gören öğrenci, aday çırak ve çırağa yaşına

uygun asgari ücretin% 30'undan aşağı ücret ödenemez.



Aday çırak, çırak ve öğrencinin eğitimi sırasında işyerinin kusuru halinde meydana

gelecek iş kazaları ve meslek hastalıklarından işveren sorumludur.



Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesnadır.





Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere sözleşmenin

akdedilmesi ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun iş kazaları ve meslek

hastalıkları ile hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri

1475 sayılı İş Kanununun 33 üncü maddesi gereğince bunların yaşına uygun asgari

ücretin% 50'si üzerinden Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanır.



Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında 506

sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 23, 24, 35 ve 42 nci maddeleri hükümleri

uygulanmaz. Ayrıca bunlara aynı Kanuna göre işgöremezlik ödenekleri bağlanacak

sürekli işgöremezlik gelirine esas olacak günlük kazançların tespitinde sigorta

primine esas tutulan ücret dikkate alınır. hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 202 maddesinde Evli

bulunan Devlet memurlarına aile yardımı ödeneği verilir.



Bu yardım, memurun her ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışmayan

veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almayan eşi

için 1500, çocuklarından her biri için de 250 gösterge rakamının (72 nci ay

dahil olmak üzere 0-6 yaş grubunda yer alan çocuklar için bir kat artırımlı)

aylık katsayısı ile çarpılması sonucu elde edilecek miktar üzerinden ödenir.

Ancak ikiden fazla çocuk için aile yardımı ödeneği verilmez. Eşlerden birine

iş akdi veya toplu sözleşme gereği çocukları için yapılan aile yardımı ödeneği

daha düşük ise, yalnız aradaki fark ödenir. Bu fıkrada yer alan gösterge rakamlarını

3 katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkilidir.



Dul memurların çocukları için yukarıdaki fıkralar hükmü uygulanır.



Boşanma veya ayrılık vukuunda mahkeme bu yardımın hangi tarafa ve ne oranda

verileceğini de kararında belirtir.



Devlet memurunun, geçimini sağladığı üvey çocukları için de bu ödenek verilir.denilmektedir.







Söz konusu hüküm uyarınca eş için aile yardımı ödeneği verilmesi

eşin her ne şekilde olursa olsun;



1- Menfaat karşılığı çalışmamak,



2- Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan aylık almamak,



gerekmektedir.





Ayrıca, 657 sayılı Kanunun Çocuk İçin Aile Yardımı Ödeneği Verilmeyecek Haller

başlıklı 206 ncı maddesinde Aşağıdaki hallerde çocuklar için aile yardımı

ödeneği verilmez:



1. Evlenen çocuklar,



2. 25 yaşını dolduran çocuklar (25 yaşını bitirdiği halde evlenmemiş kız çocukları

ile çalışamayacak derecede malullükleri resmi sağlık kurulu raporuyla tespit

edilenler için süresiz olarak ödeneğin verilmesine devam olunur.)



3. Kendileri hesabına ticaret yapan veya gerçek veya tüzel kişiler yanında her

ne şekilde olursa olsun menfaat karşılığı çalışan çocuklar (Öğrenim yapmakta

iken tatil devresinde çalışanlar hariç),



4. Burs alan veya Devletçe okutulan çocuklar. denilmektedir.



Anılan hükümde çocuklara hangi hallerde ödenmeyeceği zikredilmiştir.

Açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, çocuklar öğrenci oldukları dönemde, öğrenim

maksadı ile kurum ve kuruluşlarda yaptıkları staj devreleri için kendilerine

verilen ücret, 657 sayılı Kanunun 206 maddesi kapsamında yer almadığı açıktır.

Staj olmadan diploma almak ve eğitimi tamamlamak söz konusu değildir.

3308 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin Ancak, ondokuz yaşından gün almış

olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim

seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık

eğitimine alınabilmektedirler hükmü uyarınca 19 yaşını aşmış olanlarda

çıraklık eğitimine tabi olabilmektedirler. Bu kanun 25 inci maddesi uyarınca

mesleki eğitime tabi tutulanlara asgari ücretin %30 undan aşağı olmamak üzere

bir ücret ödenmekte olup, Aday çırak, çırak ve öğrencilere ödenecek ücretler

her türlü vergiden müstesna tutulmuştur. Aday çırak ve çırak; 19 yaşını aşsa

bile öğrenci statüsünde olup, öğrencilik haklarından yararlanacakları muhakkaktır.

Bu bağlamda,

1- Eğitim, yol ve iaşe masraflarını temin maksadıyla kendisine verilen

ücretin, bir gelir olarak algılanması ve menfaat karşılığı çalışma olarak değerlendirilmesinin

yanlış olduğunu düşünmekteyiz.

2- İlgilinin istisnalar dışındaki sağlık masraflarının, ilgili sosyal güvenlik

kurumunca da karşılanmaması, bu görüşümüzü doğrulamaktadır.

3- İdarenin hakkınızda farklı bir işlem tesis etmesi halinde, yargı yoluna

başvurursanız, kesin olmamakla birlikte, olumlu bir sonuç alabileceğinizi düşünmekteyiz.

Kaynak: memurlarnet