Aylıksız izindeki memur ticaret yapabilir mi?
 

Bilindiği üzere, 675 sayılı Devlet Memurları Kanunun Ticaret

ve Diğer Kazanç Getirici Faaliyetlerde Bulunma Yasağı başlıklı 28 inci maddesinde

"Memurlar Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını

gerektirecek bir faaliyette bulunamaz, ticaret ve sanayi müesseselerinde görev

alamaz, ticari mümessil veya ticari vekil veya kollektif şirketlerde ortak veya

komandit şirkette komandite ortak olamazlar. (Görevli oldukları kurumların iştiraklerinde

kurumlarını temsilen alacakları görevler hariç).



Memurların üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri ile kanunla

kurulmuş yardım sandıklarının yönetim ve denetim kurulları üyelikleri görevleri

ve özel kanunlarda belirtilen görevler bu yasaklamanın dışındadır.



Eşleri, reşit olmayan veya mahcur olan çocukları, yasaklanan faaliyetlerde bulunan

memurlar bu durumu 15 gün içinde bağlı oldukları kuruma bildirmekle yükümlüdürler."

hükmü yer almaktadır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Kanunun 108 inci maddesinde aylıksız izne ilişkin

düzenleme yapılmış olup, mezkur Madde de "Devlet memurunun bakmaya

mecbur olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek

ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi

veya önemli bir hastalığa tutulmuş olması hallerinde, bu hallerin raporla belgelendirilmesi

şartıyla Devlet memurlarına, istekleri üzerine en çok altı aya kadar aylıksız

izin verilebilir. Aynı şartlarla bu süre bir katına kadar uzatılabilir.



Devlet memurlarına on hizmet yılını tamamlamış olmaları ve istekleri halinde

memuriyet süreleri boyunca ve bir defada kullanılmak üzere altı aya kadar aylıksız

izin verilebilir. Ancak, sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilen bölgelere

veya kalkınmada öncelikli yörelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev

yapmak üzere mecburi olarak sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki

görev süreleri içinde bu fıkra hükmü uygulanmaz.



Doğum yapan memurlara istekleri halinde 104 üncü maddenin (A) bendinde belirtilen

sürelerin bitiminden itibaren 12 aya kadar aylıksız izin verilir.



Yetiştirilmek üzere (bursla gidenler dahil) yurt dışına Devlet tarafından gönderilen

öğrenci ve memurlarla, yurt içine ve yurt dışına sürekli görevle atanan memurların

eşlerine memuriyetleri süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en

çok dört yıla kadar aylıksız izin verilebilir. Bunların dönüşlerinde, bu Kanunun

72 nci maddesi çerçevesinde görev yerlerine bağlı olmaksızın atamaları yapılır.



Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazeretini gerektiren sebebin kalkması

halinde, memur derhal görevine dönmek zorundadır. Mazeret sebebinin kalkması

halinde veya aylıksız izin süresinin bitiminde görevine dönmeyenler, memuriyetten

çekilmiş sayılırlar.



Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak

aylıksız izinli sayılırlar. Bunlar hakkında 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti

Emekli Sandığı Kanunu hükümleri ile bu Kanunun 83 üncü maddesi hükümleri saklıdır.

" denilmektedir.



Sözkonusu hükümden de anlaşılacağı üzere aylıksız izin memura tanınmış bir hak

olup, kişinin memuriyet sıfatını sona ermemektedir. Memuriyet maaş dışındaki

hak ve vecibeleri devam etmektedir.

01.02.1988 tarih ve 4620/1 sayılı Genel Kurul Kararında aylıksız izinli

olan devlet memurunun memuriyet sıfatının devam ettiğini belirmek suretiyle

eş ile bakmaya mecbur oldu ana, baba ve çocuklarının tedavi giderlerinin kurumunca

ödenmesi yönünde karar vermiştir. Sayıştay kararı da bu görüşümüzü destekler

mahiyettedir. Sayıştay Kararı için tıklayınız.

Diğer taraftan Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet memurları Kanunun 125 inci

maddesinde disiplin cezaları;



A) Uyarma,



B) Kınama,



C) Aylıktan kesme,



D) Kademe ilerlemesinin durdurulması,



E) Devlet memurluğundan çıkarma olarak belirlenmiştir.



Bu disiplin cezalarını gerektiren fiil ve haller tek tek sayılmıştır. Anılan

maddenin Kademe ilerlemesinin durdurulmasını düzenleyen (D) bendinin(h) fıkrasında

"Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici

faaliyetlerde bulunmak," hükmü yer almaktadır.

Aylıksız izinde olan Devlet memurları başka bir yerde çalışmaları yukarıda

yer verilen açılamalar çerçevesinde mevzuata aykırı olup, belirtilen

disiplin cezasını gerektirmektedir.



Kaynak: memurlarnet