Estivasyon - Yaz Uykusu

[bluemoon24]

Hepimiz kış uykusu (hibernation) denen şeyi çok kez duymuşuzdur; ancak yaz uykusu ya da estivasyon bir çoğumuz için sürpriz sanırım. Kış uykusu, hayvanların çok soğuk kış günlerinde metabolizmalarının çok düşmesini engellemek için başvurdukları bir yöntemdir. Yaz uykusu da çok fazla sıcaklardan korunmak için hayvanların uyku uyuşukluk arasında geçirdiği bir dönemdir.Bazı çöl salyangozları, aşırı sıcaklarda kabuklarına çekilip dinlenirler. Kabuklarıyla dışarısı arasında kalın bir zar tabakası örerek su kaybını önlerler. En romantik estivasyon yer kurtlarına ait, küçük odacıklarında birbirlerine sarılarak yumak oluştururlar .



Sıcak bölgelerde yaşayan her hayvan yaz uykusuna yatmaz. Yaz uykusuna yatanların vücut fonksiyonları çok azalmış bir tempoda devam eder işte bu zaten bazal metabolizma dediğimiz şey...



Yaz mevsiminin aşırı sıcak ayları, bazı canlılar için atlatılması zor günlerdir. Baharda ötüşen kuşların sesini yaz sıcaklarında duymak hayli zordur. Tüneklerinde gagalarını açarak serinlerler. Hayvanların bir kısmı sıcaktan korunmak için kovuklarına kapanarak enerji sarfiyatını azaltmaya çalışırlar. Dünyadaki bazı hayvanlar da kıtlık sebebiyle uzun bir yaz uykusuna girerler. Bu uykucuların arasında mikroskobik olanlar da vardır.



Zor şartlar altında yaz uykusuna yatan hayvanlar arasında; timsahlar, tropik bölgelerde yaşayan bazı tatlı su balıkları, çamurgolyan balığı, salyangozlar, kurbağalar sıralanabilir.



Mutlaka fark edersiniz, böyle çok fazla sıcak günlerde ne ötüşen bir kuş ne cırcırböceği sesi duyarsınız. Böyle doğa pause yapılmış gibidir işte bu da yaz uykusunun göstergesidir.



En ilginç bulunabilecek yaz uykusu akciğerli balıklara aittir. Afrika'nın akciğerli balıklarının yaz uykusu meşhurdur. Nehir suları kuruyunca balçığa gömülerek uyuşuk vaziyette suların tekrar gelmesini beklerler. Nehirler veya göller kuruduğu zaman dip çamurunda kendileri için bir oyuk açarlar. Etraflarında su geçirmez bir koza örerek bir mevsim kadar veya daha fazla bir zaman için derin bir uykuya dalarlar. Kozalarında akciğer solunumu yaparlar üstelik. Çift solunumlu manasında Dipnoi olarak da bilinirler. Çamurun arasından geçen bir delik vasıtasıyla oksijen alırlar. Bu balıklar yaz uykusundayken kendi kas dokularının bir kısmını gerekli enerji için harcar. Kendi dokusunu besin olarak absorbe etmesi sonucu 3 cm'lik bir boy kaybı olur.