Angola'da İç Savaş

[bluemoon24]

Angola'ya müdahale, CIA'nın en anlamsız operasyonu olmaya güçlü bir adaydır. Akıtılan kanla varılan hedeflerin -ki hedeflerin ne olduğu da belli değil- oranı, bu operasyonu kesin olarak CIA'nın en büyük fiyaskosu yapar.

1975'te Portekiz İmparatorluğu çökünce, Afrika'daki sömürgesi Angola iktidar mücadelesi veren üç gruba kaldı. Grupların üçü de değişik dönemlerde hem kapitalizmle hem sosyalizmle flört ettiler; hem Doğu'dan hem Batı'dan yardım aldılar. ABD'nin müttefiki Zaire bir fraksiyonu destekledi. Sovyetler bir başkasına, MPLA'ya arka çıktı. CIA ise üçüncü grubu, Jonas Savimbi'nin UNITA'sını tercih etti.

CIA'nın Angola'ya karışmasının başlıca nedeni, Dışişleri Bakanı Henry Kissinger'in, Saygon'un düşmesinden sonra "güçlü olduğumuzu" dünyaya göstermek için en kısa sürede bir başka savaş çıkarma kararıydı. Petrolden endişe ettiğimizi söylüyorduk, oysa Angola'da kayda değer petrol yoktu. Düşman kontrolüne geçmemesi için müdahale etmek zorunda olduğumuzu açıkladık. Ayrıca, 1975'ten beri petrol alanlarını kontrol altında tutan MPLA, savaş boyunca Batı'ya petrol satmayı sürdürdü. Gösterilen bir başka saçma savaş gerekçesi de, Angola'nın deniz trafiğine yakınlığıydı. Oysa, denize kıyısı olan dünyadaki her ülke aynı durumda.

Kissinger, hiçbir diplomatik girişimde bulunmadı. Buna karşılık CIA, kana susamış, zalim bir diktatör olan Savimbi'yi ölçüsüz miktarda para ve kanla destekledi. ABD'nin Angola'yı Soğuk Savaş alanına dönüştürme kararlılığı, Savimbi'yi destekleyen Güney Afrika birlikleriyle, buna karşılık büyük bir başarıyla MPLA'yı destekleyen Küba birliklerini Angola'da karşı karşıya getirdi.

Güney Afrika'nın Angola'ya müdahalesi, siyah çoğunluğun kaçınılmaz iktidarını ertelemek amacıyla, tüm komşularını istikrarsızlığa sürükleme çabasının bir parçasıydı. Güney Afrika'nın ABD'nin arka çıktığı grubu desteklemesi, ABD'nin kara Afrika ile ilişkilerinde önemli bir tahribata yol açtı.

40 milyon dolar harcandıktan ve binlerce insan öldükten sonra, Kongre, Angola savaşına aktarılan fonları 1976'da kesti. Kongre ilk kez bir CIA operasyonunu oylayarak durdurmuş oldu. Ne yazık ki, CIA, Kongre'nin koyduğu yasayı yok etme kararlılığını, Reagan'ın 1981'de yönetime gelişine kadar sürdürdü. Bu tarihten sonra, sürüp giden Angola çıkmazı 1990'da seçimle sonuçlanıncaya kadar, milyonlarca dolar ve binlerce insanın hayatı hiç uğruna harcandı.

Savimbi, MPLA karşısında seçim hezimetine uğrayınca, yine CIA'nın desteğiyle savaş başlattı. Nihayet 1993'te, ABD Savimbi'den desteğini çekerek MPLA hükümetini tanıdı; ancak savaş hâlâ sürüyor. O güne kadar 300 bin Angolalı öldü, 80 bini sakat, 50 bini yetim kaldı; maddi zarar ise 50 milyar doları aştı.