[bluemoon24]

bileşik olan her şeyin boş, anlamsız olduğunu ve bir gün mutlaka yok olacağını düşünen, ölüm döşeğinde ona ölümden sonraki yaşama inanıp inanmadığını soran arkadaşına ateşe atılan bir kömür parçası yanmayabilir de diyerek cevap veren, bilinmezci filozof.

26 nisan 1711 - 25 ağustos1776 tarihleri arasında yaşamış iskoç filozof ve tarihçidir.



başlıca eserleri

* a treatise of human nature

* essays moral, political and literary

* an enquiry concerning human understanding

* political discourses

* history of england



ölümünden sonra çıkan eserleri

* dinin doğal tarihi

* tabiî din üzerine diyaloglar

* r ve ruhun ölümsüzlüğü üstüne deneme .



dinin doğal tarihi üzerine yazdıkları her daim başucu eseri yapılabilecek, neden-sonuç arasındaki o muğlaklığı sorgulayarak kant abimizi dogmatik uykusundan uyandırmış şahsiyettir.



ve yine din üzerine başlığıyla dilimize çevrilen kitabında belirttiği üzere umut ve korku, bilinmeyen nedenler ve imgelem ile dinin insan zihnindeki temellendirilişini yapan, atezime yakın bir agnostik duruş sergileyen deneyci filozoftur.



her ne kadar sözkonusu eseri değerlendiren birtakım şahıslar kendisinin bir teist olduğunu söyleyecek kadar ileri gitseler de.

dinin doğal tarihi adlı muhteşem eserinde, günümüze değin gelen bir sorunun altını çizmiştir. dinin dogmalarına ve bu dogmaları destekleyen göreceli kanıtlara kayıtsız şartsız inanan filozoflar.



bahsettiği üzere, çoktanrıcılığın birbirini desteklemeyen ve çelişkilerle dolu kanıtlarından, söylevlerinden sıkılan filozoflar, tek tanrı inancı ile birlikte bir düzene girmişler, tektanrıcılık keşfinin kanıtlarının birbirini desteklediğinden faydalanarak düşünmeyi bırakmış ve tanrıcılığın fikirlerine hizmet edecekleri ya da onu eleştirecekleri yerde adeta ona sığınmışlardır.



kanımca, bu hadise de semavi dinlerin eleştirilemez yapısını oluşturmuştur. bu nedenledir ki, sorgulamayı günah sayan bir alimin yetiştirdiği halk da ondan farklı olamaz. putperestlikten gelen toplum, rastlantılarla yaşadığı ve bu yüzden de boş inançları benimsemeye daha yatkın olduğu üzere, kendine dini öğreten filozofa, alime vb. kişilere kimi tanrısal tınılar eklemiştir. eleştirmenin ve dolayısı ile farkına varmanın ne demek olduğunu dahi bilmediği için, çoktanrıcılığından gelen bazı alışkanlıklarını, tektanrıcılığı ile harmanlayıp kendi dinini yaratmıştır. bu da hume un dediği gibi, tektanrıcılık ile çoktanrıcılık arasında oluşan gel - git in sebebidir.

neden-sonuç bağını sorgulayışıyla bende hayranlık uyandıran ve immanuel kant abimizi kendi ifadesiyle dogmatik uykusundan uyandıran edinburgh doğumlu filozoftur.



Kaynak: İtüSözlük