[bluemoon24]

1990 yılında hazırlanıp '90ların başında birçok ülke tarafından imzalanmış, kitle imha silahlarının ve silahlanmanın kontrol altına alınması amacıyla yürürlüğe girmiş antlaşmadır.

lakin bu hafta itibariyle antlaşmanın en önemli taraflarından biri olan rusya, komşu ülkelerin rusya sınırı civarında konuşlandırdığı silah yığınakları ve karargah inşaaları sebebiyle antlaşma şartlarını uygulamayı askıya aldığını ve günümüzde bu sebeplerle antlaşmanın işlevsiz hale geldiğini açıkladı.

1. avrupa konvansiyonel silahlı kuvvetler andlaşması 19 kasım 1990 tarihinde pariste devlet ve hükümet başkanları düzeyinde toplanan avrupa güvenlik ve iş birliği konferansı zirvesinde imzalanmış ve 17 temmuz 1992 tarihinde taraf ülkelerin parlamentolarında onaylanarak yürürlüğe girmiştir. ''yurtta sulh dünyada sulh'' düşüncesine sahip olan türkiye dünya barışına hizmet edeceğini kabul ettiği akka'ya taraf bir devlettir. akka, silahsızlanma alanında kaydedilen önemli bir gelişme olup, hukuki bağlayıcılığı olan bir andlaşmadır.



2. nato ve eski varşova paktı ülkeleri arasında bloklar bazında konvansiyonel kuvvetlerde sayısal eşitliğin sağlanmasına yönelik olan bu andlaşmanın amacı



a. konvansiyonel kuvvetlerin alt seviyelerinde istikrarlı ve güvenli bir denge yaratmak,



b. genel ve bölgesel dengesizlikleri ortadan kaldırmak,



c. öncelikle ülkelerin baskın tarzında ve geniş çaplı taarruzları başlatma imkan kabiliyetlerini bertaraf etmektir.



3. andlaşma metni, 23 madde ve ek 8 adet protokolden ibarettir.



4. akkanın uygulama alanı, atlantikten urallara kadar olan avrupadaki andlaşmaya taraf ülke topraklarını kapsamaktadır.



5. taraf devletler her yıl, kara hava ve hava savunma kuvvetlerinin kuruluş yapısı ve personel miktarı ile bağımsız tabur, tugay/alay, tümen ve eşiti seviyedeki birliklerine ait silah/araç mevcutlarını içeren bilgi değişimi verilerini karşılıklı olarak değişirler.



6. türkiye, doğu ve güneydoğu anadoluda andlaşmaya taraf olmayan ülkelerle komşu olduğundan, bu bölgenin bir kısmı andlaşmada açıkça noktaları belirtilmek suretiyle uygulama alanı dışı bırakılmıştır.



7. akkanın amaçlarına ulaşabilmesi için kesin çizgilerle tanımları yapılmış olan tank, zırhlı muharebe aracı , top, muharip uçak ve taarruz helikopteri olmak üzere andlaşma ile sınırlandırılmış silah ve araç olarak nitelendirilen 5 kategorideki silah ve araçlarda sayısal eşitliği gerçekleştirmek maksadıyla, her iki blokta



20.000 tank,



30.000 zma,



20.000 top,



6.800 savaş uçağı,



2.000 taarruz helikopteri tavanları konulmuştur.



8. bölgesel eşitsizlikleri gidermek üzere de avrupa dört alt bölgeye ayrılmış ve sadece tank, top ve zırhlı muharebe aracı kategorilerine alt bölge tavanları getirilmiştir.



9. akkaya taraf ülke sayısı, imzalandığı 1990 yılında 16 nato, 6 eski varşova paktı ülkesi olmak üzere 22 iken sovyetler birliğinin dağılması, çekoslovakyanın çek ve slovakya cumhuriyetlerine ayrılması üzerine taraf ülke sayısı 30a yükselmiştir.



10. indirim yükümlülükleri, andlaşmanın imzalanması sırasında yapılan bilgi değişimiyle bildirilen assa miktarları ile kendilerine tahsis edilen tavanlar arasındaki fark olarak belirlenmiştir. bu çerçevede, avrupa kıtasında, toplam olarak 58.000 adet assa imha edilmek suretiyle indirime tabi tutulmuştur.



11. andlaşmanın hükümlerine uyulduğunun doğrulanmasını temin etmek amacıyla her taraf devlet uygulama alanı içerisinde, denetim protokolü hükümleri uyarınca denetim kabul etmek zorunda olduğu gibi, aynı zamanda denetim yapma hakkına da sahiptir. bu kapsamda nato ülkeleri arasında varılan mutabakat ile tespit edilen miktar kadar diğer katılımcı ülkelerde denetim yaparlar. andlaşmanın yürürlüğe girdiği günden bu güne kadar türkiyenin diğer ülkelerde, diğer ülkelerin türkiyede yapmış oldukları denetimler, müteakip çizelgede gösterilmiştir.





kaynak: genel kurmay başkanlığı web sitesi

http://www.msb.gov.tr/...

daha önce rus parlamentosonun aldığı çekilme kararı bugün itibarıyla yürürlüğe girmiştir. 1999'daki genişletme anlaşmasını rusya 2004'te imzalayarak yürülüğe koymuştur. fakat abd'nin, rusya'nın gürcistan ve moldova'daki üslerini boşaltana kadar genişletmeyi imzalamayacağını söyleyerek yaptığı blöfe rusya rest çekerek karşılık vermişti. o rest bugün yürürlüğr girdi. ekonomik olarak batıdan bağımsız hareket kabiliyetine erişen rusya artık silahlanma yarışı için de hazır olduğunu belli etmiştir. abd'nin karşı cevabı ne olacak acaba. muhtemelen bulgaristan ve romanya'ya kurduğu üsleri büyüteceği gibi diğer eski demir perde ülkelerinde yeni üsler açacaktır.



akka, konvansiyonel silahların belli bölgelerde sınırlandırlmasını öngören bir anlaşmaydı. avrupa'da bu bölge ural dağlarının batısından başlayarak rusyanın avrupa sınırları boyunca uzanıyordu. bugün itibarıyla rusya'nın ural dağlarının batısına konvansiyonel silah sevkiyatı yaptığı saptanmamış. ileride ne olur bilemeyiz. bu karar bizi de etkiliyor. artık doğu anadolu'da daha fazla kuvvet bulundurmak zorunda kalacağız.



Kaynak: İtüSözlük