biyoteknoloji

[bluemoon24]

biyoteknoloji, kelime anlamı olarak, birikmiş biyoloji bilgisinin endüstriyel alanda 'değer'ler üretmek için kullanılmasıdır. genelde fermentasyon sistemleri üzerine kuruludur ve mikroorganizmalar ya da enzimler kullanılarak geniş ölçekte ürün elde etmeyi amaçlamaktadır. gıda sektöründen, kozmetik sektörüne kadar çeşitli alanlarda hizmet verir. bazı biyoteknolojik ürünler günümüzde tartışma konusudur.

1866 yılında avusturyalı botanikçi ve rahip gregor mendel o hepimizin bildiği bezelye taneleri deneyini yaptı. ancak deneyleri 30 yıl kadar bir süre kimsenin ilgisini çekmedi.



1882 yılında alman embriyolog walther fleming kertenkele larvalarını mikroskobun altına yatırdı. burada bir hücre bölünmesi olayını ilk kez izledi. bu bölünmede arada iletişim sağlayan iplikçiklerin kromozomlar olduğunu saptadı.



1883 charles darwin'in kuzeni francis gulton seçici çoğalma hipotezini ortaya attı. ve bunu savundu.



1910 amerikalı biyolog thomas hunt morgan meyve sinekleri üzerine bir deney yaptı. cinsiyetin kromozomlarda belirlendiği gerçeğine ulaştı.



1926 amereikalı biyolog herman mueller x ışınlarının meyve sineklerinin kromozomlarında mutasyon yarattığına şahit oldu.



1932 atılımcı bir yayın evi aldous huxley'in genetic mühendisliği ile ilgili çok teknik bir kitabını yayımladı.



1944 bir bakteri üzerinde çalışan üç bilim adamı oswald awery, colin mcleod, meclyn mccarty dna'nın bir protein olmadığını, canlının temel yapı taşı olduğunu keşfetti.



1950 ingiliz bilim adamı douglas bevis aminoasitlerin rh faktörü üzerindeki belirleyici etkilerini keşfetti. bevis'in uyguladığı bu teknik uzun süre doğum öncesi genetik bozuklukların saptanabilmesi için kullanıldı.



1953 amerikalı biyokimyager james watson ve ingiliz biyofizikçi francis crick dna'nın çift sarmal yapıda olduğunu ilan ettiler. dna'nın aynı zamanda genetik kod taşıyan bir molekül yapısı olduğunu da belirttiler.



1964 stanfordlu genetik bilimci charles yanofsky ve meslekdaşları, amino asitlerle proteinlerin dna içerisinde nasıl bir dengede durduklarını ilan ettiler.



1969 harvardlı bir grup tıp öğrencisi dna'da bulunan ilk geni keşfetti. bu şeker düzeyini belirleyen bir gen olarak genetik tarihine kaydedildi.



1970 winconsin üniversitesinden bir grup araştırmacı açık bir yaradan dna örneği almayı başardı.



1973 amerikalı biyokimyager stanley cohen ve herbert boyer bir karakurbağasından aldıkları geni, bir bakteri dna'sına aşıladılar ve uyum sağladığını izlediler. bu ilk genetik deney olarak tarihe geçti.



1976 ilk genetik kuruluş olan genentech kaliforniya'da kuruldu.



1978 genetech'li bilimadamları insandan ensülin genini kopyalamayı başardılar.



1980 araştırmacılar bazı yararlı bakterilerle genler arasındaki protein alışverişini saptadılar.



1980 birkaç genetik mühendisi martin cline başkanlığında bir fareye başka bir fareden işlevsel genler aktarmayı başardılar. hayvan hakları savunucuları ayaklandı.



1982 abd sağlık bakanlığı bir bakteriden üretilen ensülin iğnelerine onay verdi.



1983 araştırmacılar huntington hastalığının yok edilmesi için gerekli kodları barındıran bir gen keşfetti. hastalığın ilerleme safhası engellenebiliyor ama fiziksel bozukluklar giderilemiyordu. hastalığı tamamen ortadan kaldırmayı 10 yıl sonra başarabildiler.



1983 kaliforniya karayolunda arabayla giderken, genetik mühendisi kary mullis polimer zincirleme reaksiyonunun nasıl olabileceğini keşfediverdi.



1984 britain üniversitesi'nden alec jefreys genetik parmakizi yöntemini keşfetti. bu yöntemle parmakizleri yegane örneklemeler şeklinde bireylerin dna'larıyla saptanabildi.



1985 genetik parmakizi ilk kez bir suç araştırmasında kullanıldı.



1986 abd sağlık bakanlığı ilk genetik mühendisliği aşısına insanlarda kullanılması için izin verdi, aşı hepatit b için üretilmişti.



1988 harvard üniversitesi'nde göğüs kanserini yenebilen bir fare yetiştirildi. bu çalışma o yıl ödül aldı.



1989 2005 yılına kadar human genome adıyla anılacak olan dna haritalama çalışmaları için 3 milyar dolarlık fon ayrıldı. projenin son bulma tarihi olarak 2005 hedef gösterildi.



1990 human genome projesi resmi olarak başlatıldı.



1990 amerikalı genetikçi w.french anderson ilk olarak dört yaşında bir kız çocuğu üzerinde gen müdahalesinde bulunarak bağışıklık sistemini çökerten ada isimli hastalığı düzeltmeyi başardı.



1990 sonucu felaketle biten bir genetik deneyi anlatan michael crichton'un jurrasic park romanı yok sattı.



1991 kanserli ailelerin kadınlarına ait kromozomlar incelenmeye başlandı. mary-claire king isimli bir genetik mühendisi 17 numara olarak adlandırdığı bir kromozomun kanseri gelecek nesillere taşıdığını keşfetti. aynı kromozom yumurtalık kanseri riskini de arttıyordu.



1992 abd ordusu savaşlardan tanınmayacak durumda dönen askerlerin kimliklerini kesin belirleyebilmek için dna örneklerinden faydalanma yoluna gitti. bu yönteme köpek etiketleme adı verilmesi şaşkınlık yarattı.



1993 eşcinseller ve heteroseksüel erkekler arasında yapılan bir dna taramasında, eşcinselliğin anneden gelen x kromozomu yoluyla geldiği belirlendi. aynı yıl genetik bir müdahaleyle anne rahminde hemofili olduğu saptanan bir bebeğe doğmadan müdahale edildi ve bebek sağlıklı olarak doğdu.



1993 sadece 23 çift kromozomdan oluşan basit bir insan genleri haritası yapıldı.



1995 genetik olarak türetilmiş yeni nesil bir domuz grubuna baboon maymunlarından kalp nakledildi. baboonların kalpleride domuzlarınkiyle değiştirildi. amaç transgenetik plantasyonların mümkün olabileceğini ispatlamaktı. denek hayvanları sadece 2 ya da 3 saat hayatta kalabildiler.



1995 eski futbolcu o.j. simpson dna parmak izi araştırmaları sonucunda çifte cinayetle suçlandığı davadan aklandı. ancak kamu vicdanı bu delillere hiç inanmadı.



1997 iskoçya'da roslin üniversitesi'nde dolly adı verilen bir koyun dünyaya geldi. özelliği tamamen genetik olarak annesinin bir kopyası olmasıydı.



1998 biyolog craig venter 2003 yılına kadar insanlığa lazım olacak bütün genlerin haritasının hazır olacağı müjdesini verdi.



1998 dna analizi sonucu monica lewinsky'nin mechur mavi elbisesinin üzerindeki sperm lekelerinin başkan clinton'a ait olduğu saptandı.



1998 japonya'da kinki üniversitesi'nde bilim adamları tek bir inekten sekiz adet dana kopyalamayı başardılar.



2003 human genome project adıyla bilinen proje bütün insan dna'sının haritasını çıkarmak için hedeflediği tarih olarak bilim dünyasının belleğine kazındı.



kaynak: www.genbilim.com





dışı seni içi ben yakan, her zaman günümüzün değil de geleceğin bilimdalı olarak gösterilen alan.



biyolojinin teknoloji, teknolojininse biyoloji için kullanıldığı ve istenilenden daha fazla çoklu disiplin içerebilme kapasitesine sahip bilim alanı.



ege üniversitesi biyokimya bölümü'nde 2.sınıf sonunda öğrencilerin seçebileceği iki opsiyondan birisi.

bu opsiyonu seçen öğrenciler mezun olduklarında biyoteknoloji ağırlıklı biyokimyager ünvanını alırlar. [ki diğer ünvan da biyokimyager'dir.]



Kaynak: İtüSözlük