notron yildizi

[bluemoon24]

* büyük kütleli yıldızlar olup ana kol üzerinde göreceli olarak az zaman harcarlar.. kütlesi 15 m. kadar olan bir yıldız ana kol üzerinde 10 milyon yıl, kütlesi 30 m. kadar olan bir yıldız ise yalnızca bir milyon yıl geçirir... büyük kütleli yıldızların evrimleri hızlı olduğundan, helyum çekirdek çökerek yeniden nükleer reaksiyonları başlatıp yıldız kırmızı deve dönüşürken dış kabukta hidrojen yanması için çok az zaman kalır. .helyum tüketildiğinde çekirdek yeniden çöker ve üç helyum çekirdeğinin kaynaşarak bir karbon çekirdeğine dönüştüğü üçlü alfa sürecini başlatır.. sonunda çekirdek, karbonu da yakarak oksijene dönüştürecek kadar ısınır, bu arada çevrede helyum yakan bir kabuk da vardır ve yıldızın dış katmanarı genişleyerek bir kırmızı süperdev oluşturmuştur... çekirdek sıcaklığı 1 milyar derece kelvin'e ulaşıncaya kadar yanmaya devam eder... füzyon aksiyonları sonucunda gittikçe daha ağır elementler üretlir ve sonunda çekirdek tümüyle demire dönüşür.. demir, füzyon reaksiyonlarının son halkasıdır.. demirden daha ağır elementlerin sentezi sonucunda dışarıya enerji verilmez, tam tersine ortamdan enerji alınır... demir çekirdek tüm füzyon



* ve füzyon



* reaksiyonlarında endotermiktir



* ... bu noktadan sonra dışarıdan enerji sağlanmadıkça hiçbir nükleer süreç oluşamaz.. ısı kaçarken çekirdek büzülür ve sıcaklık 1 milyar kelvin'i aşar... çekirdeğin kütlesi 1.4m. 'ni aştığı an artık dejenere elektron basıncı da çökmeyi önleyemez çekirdek çöker ve atomların ötesinde atom çekirdeklerinin sıkıştırıldığı maddenin çok daha yoğun olduğu bir duruma girer.. bu durumda protonlar, elektron yakalayarak nötronlara dönüşürler... aynı zamanda maddeyle çok zayıf biçimde etkileşen ve bu nedenle de yıldızdan hemen hiç engellenmeden kaçabilen karşı nötrinolar biçiminde enerji yayınlanır... enerji kaybı , yalnızca nötronlardan meydanma gelen dev bir atom çekirdeğinin oluşumunu hızlandırır... nötron yıldızı çekirdek yoğunluğuna kadar sıkıştırılmış olup dejenere nötron basıncı tarafından daha fazla çökmesi önlenen bir gaz küresidir... dejenere nötron basıncı, nötronlar birbirine değecek kadar sıkıştırıldığında ortaya çıkan kuantum mekaniksel bir basınçtır... ortaya çıkan nötron yıldızının yarıçapı yaklaşık 1 kilometre ve yoğunluğu da yaklaşık santimetreküpte 1 milyar tondur... yıldız çekirdeğinin çökmesi kırmızı süperdev evresindeki yıldızın dış katmanlarını büyük bir hızla dışarıya fırlatan bir şok dalgası oluşturur... bu bir süpernovadır... kalıntı nötron yıldızı çok sıcak olup x-ışınları yayar... sıcaklığını koruyacak bir enerji kaynağı olmadığından yavaş yavaş soğur... birkaç milyon yıl sonra en azından termal enerji bakımından gözden kaybolur ve karanlık maddeye dönüşür..*





Kaynak: EkşiSozluk