yasakli kitaplar

[bluemoon24]

* politik, dinsel, sosyal açıdan sakıncalı veya fazla açık-saçıksal bulunan kitaplar belli dönemlerde yasaklanmış veya sansüre uğramıştır.. bu kitapların yasaklanma gerekçeleri ise bazen gayet enteresan boyutlara ulaşmıştır.. her yasak gibi bunlar da insanlara çekici gelmiş ve yasaklanan birçok yayın efsaneleşmiştir.. söz konusu kitaplardan çoğunun yasağı kalkmış olmasına rağmen, bazı ülkeler birkaçını hala sakıncalı bulmaktadır..



önceliği en sevdiğim kitaplardan birine veriyorum j.d.salingere kıyak geçerekten, "the catcher in the rye" yani "çavdar tarlasında çocuklar"



* .. ilk olarak 1951 yılında amerikada basılan gönülçelen, büyüklerin kaotik evreninin erken yaşta bunalıma soktuğu adamım holdenin hikayesidir.. holden yaşına göre oldukça aykırı bir çocuktur, hani aklıma sunay akınin "büyüklerle ben yapamıyorum, çocuklar da almıyor beni oyunlarına" dizelerini getirmiyor değil bazı bazi.. tüm arzusu -hayali bir- çavdar tarlasında oynayan çocukların tarlanın kenarındaki –yine hayali- bir uçurumdan düşmesini engellemeye çalışmaktır.. steve buscemi ve lost in translation filmi ile meşhur olma yolunda önemli adımlar atan scarlett johanssonun başrollerinde olduğu "ghost world" filminde de işlenmiş olan "hiçbir yere ait olmama" duygusu tüm kitaba hakimdir.. herkese karşı olan



* birinin 48 saatlık öyküsü bana yer yer yusuf atılganin "aylak adam" romanını da çağrıştırmıştır..



yasaklanma nedenleri: beyaz ırk karşıtı ve müstehcen olması en önemli nedenlerdendir. "brave new world" ve "to kill a mocking bird" de aynı nedenlerle yasaklanmış diger kitaplardir. aynı zamanda yetişme çağındaki körpe bünyelere kötü bir model olan "kahramanım" holden da bu yasaklanma sürecine önemli katkılarda bulunmuştur. romanda kullanılan dilin bozuk olması



* , pornografik ögelere rastlanması



* ve amerikan ahlak anlayısının temeline dinamit koyması



* gibi birkaç nedenle daha –farklı coğrafyalarda ve zamanlarda- yasaklanmışlığı vardır.



bir de oldukça ilginç bir nedenle sansüre uğramışlığı vardır ki, tam evlere şenliktir. bu absürd neden "suikastçilerin başucu kitabı" olmasıdır. john f. kennedyye suikast düzenleyen lee harwey oswaldin üzerinde bu örgütsel doküman bulunmuştur. john lennoni vuran şahıs olan mark david chapman ise, bu cinayet öncesinde elindeki gönülçelen kitabını john lennona imzalatmıştı. mel gibson ve julia robertsin başrollerinde olduğu "conspiracy theory" filminde de bu "tesadüfe" muhteşem bir gönderme mevcuttur. mel gibson bu kitaba takıntısı olan bir suikastçiyi canlandırmıştı, keşke yalnızca bunun için sevseydim o filmi.



yasaklanma tarihçesi: resmi olarak 1966-1975 tarihleri arasında amerika birleşik devletlerinin birçok eyaletindeki okul kütüphanelerinde bulunması yasaklanmıştır. ancak bu tarih öncesi ve sonrasında da yer yer okunulması engellenmiştir. 1957de avusturalya gümrüğünden geçirilmesine izin verilmemiş, biçare kanguruların bunalıma girmesi bu şekilde engellenmiştir. daha sonra üzerine "18 yaş altı ve kangurular için sakıncalidir" gibi bir ibare konulması şartıyla satışına izin verilmiştir. 1960ta oklahoma eyaletinde bir lise öğretmeni, okuma ödevi olarak öğrencilerine bu kitabı layık gördüğünden işinden olmuştur. aynı dakikalarda özgürlük heykelinin elindeki meşalenin söyle bir parlayıp söndüğü dikkatli gözlerden kaçmamıştır. bu tarihten sonraları da özellikle öğrenci velilerinin baskıları sonucu okul kütüphanelerindeki raflardan kaldırılmıştır. hatta bu önlemi yeterli görmeyen bazı düşünceli aileler, meydanlarda toplanarak bu kitabın yüzlerce baskısını yakmışlardır. 90larda dahi bu yasak sürmüş, körpe beyinlerin bu kitapla zehirlenmeleri -en azından okul sınırları içerisinde- önlenmiştir.

Kaynak: EkşiSozluk