[PSİKO]

Anne-Baba Kaybı Yaşayan Çocuklar

Yapılan çalışmalar, çocukların %5-6’sının, 16 yaşına gelmeden ebeveynlerinden birini kaybedebilme ihtimali olduğunu söylemektedir. Travmatik ve sarsıcı bir olay olarak kabul edilen ölüm, çocuğun yetişkine oranla daha farklı tepki vermesine yol açar. Çocuk durumu kişiselleştirebilir, dolayısıyla şok sonrasında fiziksel ve duygusal çöküntü yaşayabilir. Zaman zaman, alt ıslatma, parmak emme gibi bebekliğe dönüş davranışları gösterebilir. Bunların yanısıra durumu görmezden gelip, hiçbirşey olmamış gibi de tepki vermesi oldukça doğaldır. Tepkilerinin türü değişse de genellikle ortaya çıkan belirtiler şu şekildedir;

Suçluluk
Öfke
Agresyon
Anne/Baba ile ilgili tekrarlayan düşünceler
Sosyal izolasyon
Dikkat çekme isteği
Akademik sorun

Bu belirtiler 6 aydan fazla sürdüğü zaman mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır. Olayın meydana gelmesinin akabinde, durum çocuğa sağlıklı bir şekilde aktarılmalıdır. Bunu yaparken çocuğun gelişim yaşının göz önünde bulundurulması gerektiği gibi, anlayabileceği dilde aktarmak oldukça önemlidir. Küçük çocuklar olayları olduğu gibi (literal) algılarlar. Ölüm kelimesi birşey ifade etmeyeceğinden, “bedeni bozulmuş, artık çalışmıyor” gibi somut ifadeler kullanılmalıdır. Benzer şekilde, küçük yaştaki çocuğa, “uyuyor” denilmesi, çocuğun uyumaktan korkmasına yol açacağından sakıncalıdır. Zaman zaman ailenin diğer üyeleri duygusal çöküntü yaşayabileceğinden, bu gibi durumlarda, çocuğa aktarımı yakın bir dost veya akrabanın yapması daha uygundur. Aileler cenaze törenine götürmekle ilgili endişe duymaktadırlar. Çocuğun törene götürülmesi istendiği takdirde, törende ne yapıldığı ile ilgili net, anlayacağı dilde bilgi vermek yeterlidir. Kafa karıştırıcı ifadelerden ve detaylardan kaçınılmalıdır.

Çocukların gelişim yaşlarına göre, ölümle ilgili zihinsel ve duygusal tepkileri aşağıdaki gibidir. Bu bilgi, ailenin çocuğa ölümü aktarırken, seçeçeği ifadelerin ne olduğuna dair bilinçlenmesine yardımcı olacaktır;

0-2 yaş -> sezgiseldir ve günlük düzende değişim oluşabilir
2-6 yaş -> zaman ve ölüm kavramı henüz yoktur
6-9 yaş -> “canavar annemi / babamı götürdü” düşüncesi hakim olabilir
9-12 yaş -> kendisi için endişelenebilir
Ergenlik -> kavramları algılar, meydana gelen ölüm hayatı sorgulamasına sebep olur