[hayatimdegisti]

KUMAR BAĞIMLILARI GERÇEKTE PARALARINI DEĞİL, HAYATLARINI RİSKE ATARLAR

Kazı kazan, sayısal loto, at yarışları gibi masum oyunlarla başlayan kumar tutkusu son zamanlarda internet üzerinden ulaşılan kumar siteleriyle yeni bir boyut kazandı. Söz konusu sitelere olan talebin artışı ve bu alanın tamamen denetimsiz oluşu da hastalığın şekil değiştirerek yeni yüzyılımıza uygun olarak yaşanmasına hizmet ediyor.

Merhabalar. Daha önce bağımlılıkla ilgili bazı konuları ele aldık. Birçok detaylı konuyu basitçe işleyip, genel bir perspektifle olaylara yaklaştık. Bu ay belki de Türkiye’mizde asla ciddiye alınmayan bir bağımlılık türünü sizlere tanıtmaya çalışacağım. Bireyin tercihini yaşadığı ve içinde, "Aile içi şiddet, fuhuş, fiziksel, duygusal ve cinsel taciz, kimyasal maddelerin kötüye kullanımı ve bağımlılığı, suça eğilim" gibi ciddi sorunlar barındıran bu bağımlılığın adı; "Kumar Bağımlılığı."

Çoğumuz boş vakitlerimizi değerlendirmek ve eğlenmek adı altında basit bahislerde bulunmuşuzdur. Örneğin: ”lig maçları ne olacak” ya da daha basiti ”bahse var mısın Ayşe bu gün işe geç gelecek” gibi... Haftada bir oynanan spor loto ya da at yarışı, kahvede vakit geçirmek için oynanan oyunlar veya daha karmaşık dinamikler içeren kumar oyunlarına kadar pekçok oyun ve oyunların oynandığı mekanlar, bu denklemin basit parçalarıdır. Milyonlarca insan için kumar, hoş bir vakit geçirme aktivitesidir. Fakat bu basit ve zararsız görünen bahis üretme davranışı, bazı bireyler için başka türlü bir tecrübeye dönüşür. Büyük kazançlarla ilgili fanteziler ve hayaller bireyi patolojik kumar bağımlılığına, yani bahis üretme dürtüsünü kontrol edememe noktasına sürükler.

Beynin kimyası değişir

Sakın "ortada kötüye kullanılan bir madde yok ki" gibi fikirlere kapılmayın. Kötüye kullanılan madde "para"dır. Hastanın beyin kimyasını değiştirecek ve kronik bir bağımlılık yaratacak kadar güçlü eylem ise ”bahis”tir. Heyecanı ve adrenalin düzeyini körükleyen araç paradır. Bu dinamiğin özü, uyuşturucu madde bağımlılığından farklı olmamakla beraber, sonuçta her iki bağımlılık tercihinde de beyin kimyası değişmektedir.

İşi basit tuttuğumuzda bir kumar bağımlısının, bağımlı olduğu şey aslında, bahsin planlama, uygulama, kazanç ya da kaybetme süresi içinde oluşan, beynindeki kimyasal reaksiyondur. Ortada kazanç olursa bir sonraki bahis için planlama başlar, kaybettiği zaman ise önce kapital aranır, bulunur. Artık bireyin hayattan zevk aldığı tek olgu budur ve kısır döngü devam eder. Bireyin yaşantısıyla örtüşük olarak, bu bahislerin sıklığı ve kötüye kullanılan para miktarı, kişiye özel değişiklikler gösterir. Hastalık kronikleştikçe üç ayda bir ya da ayda bir ortaya çıkan bahis olgusu, haftada bire veya günlük bahislere dönüşür. Yani bahisler bireyin hayatının anlamı olmaya doğru gider.

Bitmeyen enerjileri ve hayata pozitif yaklaşımları kumar bağımlılarının genel özelliklerindendir. Bu bireyler hemen her alanda risk almaktan hoşlanırlar, bu davranış özellikleri mali konular söz konusu olduğunda daha sık karşımıza çıkar. Bahis yapamadıkları veya risk almadıkları takdirde huzursuzdurlar. Bahisleri ve kayıpları ya yalan söyleyerek kapatmaya çalışır, ya da kayıpları için başkalarını suçlarlar. Kazançlar konusunda böbürlenerek kendilerini üstün görürler. Bu onların özgüvensizliklerini örttükleri maskeleridir. Kumar bağımlısı hiçbir şeyi kalmayana dek bahse girer. Kumarı sürdürebilmek için en uç ahlaki çöküntüleri bile göze alabilir, suç işler ve ailesini kötüye kullanır. Kendine tahammül edebilmek için ise bu bireylerin % 60’ı bir kimyasal davranış değiştirici kullanır. Bunun en basit örneği alkoldür. Dışarıdan gözlemleyen biri için kumar bağımlıları, dünyanın en egoist bireyleridir. Bireyin yerini başka bir insan almıştır sanki. Bu kişilik acımasız ve öfkelidir. İnkar etme onun savunma mekanizmasıdır. Yaşamsal sorumluluklarını yerine getiremez ve kendi kurgularında yaşar.

Çoğu kumar bağımlısı, davranışları hayatlarının her alanında çöküşe sebep olmadan yardıma ihtiyacı olduğunu kabullenmez. Bu noktaya ulaşıldığında, boşanma, saygınlığını kaybetme, hapse girme sıkça gördüğümüz durumlardır. İntihar ise son aşamadır ve kaçınılmazdır. Bireyin yakınları bağımlıya para sağlayarak bu girişimi anlık erteleyebilirler ama, o birey yardım almadığı müddetçe iyileşemez. Bu durumda mali çöküş, aile içi duygusal, fiziksel şiddet çok sık rastlanılan olgulardır. Çocukların ilgisiz ortamda büyümeleri nedeniyle onların da aile içindeki bağımlıyı taklit ederek alkol ve uyuşturucu madde bağımlılığı geliştirdikleri sıklıkla gözlemlenmektedir.

5 çeşit kumar bağımlısı vardır:

- Sosyal kumarbaz: Biraz eğlence ve heyecan için oynanan oyunlar içinde yer alan kişiler.

- Problem kumarbaz: Sosyal ve kontrollü oyun oynama çizgisini aşan, oyun ve bahislere daha çok vakit ve para ayıran kişiler.

- Kumar bağımlısı: Kontrolsüz bir içgüdü ile oynayan ve bunu hayatının odak noktası yapan kişiler.

- Organize suç örgütleri üyeleri: Para kaynağı genelde uyuşturucu veya silah satışından olan kişiler. Onlar da kontrolsüz bir içgüdü ile kumarı sürdürürler.

- Profesyonel oyuncu: Bu kişiler kumar oynayarak geçinir ve başka sosyal aktiviteleri vardır. Bu onlar için iştir.

Kumar bağımlılığının sosyal anlamda topluma etkileri küçümsenemez derecededir. Borçların ödenmemesi halinde haciz ve hukuksal işlemlerin ve boşanmaların artması, iflas bildirimleri ve hukuksal işlemler ve bunların maliyetleri, karşılıksız çek ve kredi kartı sahtekarlıkları ile suç oranının artması, ödenmeyen vergiler, bir kumar bağımlısının borsa ve benzeri kurumlara verebileceği zararlar bunlardan bazılarıdır.

Görünüşteki masum oyunlar

Danışmanlık çalışmalarından edindiğim veriler ve kumarhaneler bünyesinde sekiz yıllık profesyonel deneyimim bana göstermektedir ki; Türkiye’mizde kumar bağımlılığı ciddi bir yaradır. Bağımlılık hastalığı içinde, üzerinde pek az durulan ve önemsenmeyen bu ”tercih eylemi” içinde olan bireyler, nedense çok zor yardım talebinde bulunmakta hatta toplumun dikkatini pek de çekmemektedir. Biz profesyoneller ise bu konuyu pek fazlaca gündeme getirmediğimizden, sizler de özünde bir nedeni olan bu karmaşaya bir anlam veremiyor, daha doğrusu bunun bir ”bağımlılık” sorunu olduğu gerçeğini göremiyor olabilirsiniz.

Kumarhanelerin kapanması, toplumsal sonuçları itibariyle bu yaranın, yer altına kaymasına ve kendini yasal olmayan yollarla devam ettirmesine yol açmıştır.

Bunun legal örnekleri at yarışları, kazı kazan veya sayısal loto gibi oyunlardır. Görünüşte masum olan oyunlarla bu potansiyeldeki kişilerin kötüye kullanımları artmaktadır. Diğer bir kulvar da internet üzerinden ulaşılan kumar siteleridir. Söz konusu sitelere olan talebin artışı ve bu alanın tamamen denetimsiz oluşu da aslında hastalığın şekil değiştirerek yeni yüzyılımıza uygun olarak yaşanmasını gerçekleştirmektedir.

Hedef: ”Kumar Bağımlılığı Hastalığı”nı tanımak, önlemlerimizi almak ve ihtiyacı olanlara yardımı taşıyabilmektir. Bunu yaşayan bireyler ve aileler artık çözümsüz değiller. Hastalığın durdurulması ve bağımlı olan bireyin iyileşmesi kişisel olarak mümkün olmakla beraber, bu gerçeği ancak toplumsal bazda bilinçlenerek bertaraf edebiliriz. Paylaşmanın huzuru ile sevgiyle kalın.

Alıntı