[ffigenn]

GÜVENSİZLİK HASTALIĞI
Kendini yetersiz görme, kendini beğenmeme kararıdır. Gerek fiziksel görüşü gerekse yetenekleri, zekası ve tüm sahip olduklarıyla ilgili genellikle kıyaslanarak büyütüldüğü için ‘kendisinin daha iyi’ olması gerektiğine inandırmaktır. Adeta yanlışlarına büyüteçle bakarak başarı odaklı yaşamaktır. Ancak bu kimlik sorunu kişinin kendisini sevmesine ve kendisini fark etmesine tamamen engel bir durum teşkil etmektedir.
Kişinin insanlara ve hayata güvenmemesi ise aşırı kontrolcü bir davranış modeli ile ihanet, haksızlığa uğrama ve birçok tersliği yaşamına dahil etmesine neden olmaktadır. Güvensizlik titreşimini yaygınlaştırdıkça da kontrol etme gereği ve dolayısı ile daha fazla güç ve enerji kaybı zuhur etmektedir.

ONAY HASTALIĞI
Başka insanların özellikle de yakın çevresinin desteği ya da izni olmadan herhangi bir girişimde bulunmaktan korku duymaktır. Sürekli olarak etrafındakilere danışmak gereği duyan kişi aslında kendi isteklerini yerine getirip kendi kararlarını aldığında takdir görmeyebileceğini ve böylece tekbaşına kalacağı endişesini taşır. Ancak gün geçtikçe kendi istekleri ve taleplerine ters düşen yaşamı seçen kişi hayatında kendi dışında herkesin fikirlerine yer verdikçe daha çok yalnızlaşıp mutsuzlaşarak ya çok öfkeli ya çok içine kapanık bir şekilde varlığını sürdürür.

SEVGİSİZLİK HASTALIĞI
Bazı insanlar çocukluktaki deneyimlerinden edindiği öğrenme sayesinde aslında sevilmeye layık olmadığını dolayısıyla sevilmek için özel bir gayret sarf etmeleri gereğine inanırlar. Bu nedenle olduğundan daha farklı görünme ve davranma gereksinimi duyarlar. Örneğin daha fedakar, daha cömert, daha güler yüzlü ya da çok ciddi… vs. Buna ‘doğal olamama’ hastalığı da demek mümkündür. Sonuçta ise kişi sevildiğini görmeyi seçmeyerek sevilmek adına zorlanarak da olsa çaba göstermeye devam eder.

İKNA HASTALIĞI
Bazı insanlar her zaman kendilerinin ‘en iyi’ düşünebildiğine ve davranması gerektiğine kendilerini inandırmışlardır. Hata yapma fikrini bile kendilerine kesinlikle yakıştıramayan bu kişiler genellikle mükemmeliyetçi ebeveynler tarafından yetiştirilmiştir. Geribildirime tamamen kapalı olup herkesin de kendileri gibi düşünüp, hareket etmelerini -gerektiğinde kabalıkla dahi- öngörürler. ‘ En iyi’ olmak koşulu olmaksızın yaşamak bu kişiler için hazımsızlık arzeden bir yaşam şeklidir.

ELEŞTİRME HASTALIĞI
Sürekli başkalarını eleştirenler aslında kendilerine kızan, kendilerinden memnun olmayan insanlardır. Bu nedenle de etraftaki tüm olumsuzlukları görmeye ve işaret etmeye odaklıdırlar. Kendisi eleştirerek rahatladığı gibi kendini de durmaksızın eleştirir ancak başkasının geribildirimini kabul etmeyerek bu kez kendisini eleştirenleri eleştirmeyi seçer. Bu kişiler de bir türlü memnun olamayan ya da yeterince takdir etmemiş ebeveynlerin ellerinde, onların davranışlarını modelleyerek hayatlarını aynı şekilde sürdürmeyi gerekli görürler.

EYLEMSİZLİK HASTALIĞI
Hiçbir şey yapmak istememe ya da bu güçten yoksunluk olarak tanımlanan eylemsizlik durumunda kişi aslında sorumluluklarını reddetmektedir. Kararsızlığın doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan eylemsizlik halinde kişi kararsız olmayı seçmekteki gibi benzer olumlu niyetler taşımaktadır. Çoğunlukla net hedeften yoksunluk yani gerçekte hangi seçimin kendisini mutlu edeceğinden tam olarak emin olamamak nedeniyle ortaya çıkar. Bazen aynı zamanda birden çok hedefe odaklanma da zihinde hedef karmaşası ve çatışması doğurabilmektedir. Aslında başarılı ve güçlü olmak istemeyen zihnin kendi ayağına çelme takmasından başka bir şey değildir; kararsızlık ve eylemsizlik kararı. Kişi bu şekilde yaşamını sürdürdükçe güvensizlik, yorgunluk ve neşesizlik hali gün geçtikçe artar durur. Bazen de eylemsizlik kararı kendisinden mükemmel olması veya kendi istekleri doğrultusunda seçimlerde ısrar etmesi sonucu ebeveynlerine kişinin verdiği kasıtlı cevap ve onları cezalandırma şeklidir.

BİREY OLAMAMA HASTALIĞI
Birçok insanın kendisini yetiştiren ailesiyle bitmemiş ilişkileri mevcuttur. Bazen anne ya da babayı küçümseyerek, reddetme bazen onların sorumluluklarını yani aile reisliği rolünü üstlenme bazen aşırı sevgi -bağımlılık -yani ebeveyninden kopmak istememe bazen yanlışlarından dolayı kızgınlık ve kin duyma şeklinde tezahür etmektedir. Kişi ailesini olduğu gibi kabul edemediğinde ise nereye giderse gitsin ve hangi yaşına gelirse gelsin özgür bir birey olmasına imkan yoktur ve gittiği her yere öfkesini, korkusunu, endişesini taşıdıkça yetişkin bir insan da olamamaktadır. Bu nedenle kişiler sonunda tıpkı kabul edemedikleri aileleri gibi birer ebeveyn olmaya da mahkumdurlar.

KARARSIZLIK HASTALIĞI
Herhangi bir konuda karar almamak konusunda kararlı olmaktır. Böylece daha güvende olduğuna inanan kişi karar aldığında sorumluluklarının artmasından, çok yorulacağından, neşeyi ve hayatın keyfini kaçıracağından, karar almakla yanlış yaparak kendine ve başkalarına zarar verebileceğinden, başkalarından daha başarılı olursa onlara haksızlık edebileceğinden, etrafındaki insanlar tarafından yalnız kalabileceğinden, etrafındaki insanları cezalandırmak ya da onların dikkatini çekerek önemli ve özel olabileceğinden… vs gibi birçok nedenle kararsız olma rolünü sergilemektedir.

HAYIR, DİYEMEME HASTALIĞI
Başkalarını mutlu etmeye koşullanarak bu sayede daha çok sevilip, takdir göreceğine ve etrafındaki insanların kendisinin yardımı ve desteği olmaksızın ilerleyemeyeceğine dair yanlış inançtır. Hiç kimseyi kırmamaya aşırı özen göstererek kendi benliğinden ödün vermek şeklinde tezahür eden bu karar kişiyi yorar, danışılan, anaç ve hizmetçi rolüne sokar. Sonuçta kişi iyilik timsali ve hep veren konumunda başkalarının sorumluluklarını da kapsayan ağır bir yükü taşımayı sürdürür.

DEĞERSİZLİK HASTALIĞI
Varlığından hoşnutsuzluk halidir. Genellikle istenmeyen bebek olarak dünyaya gelmiş olan ya da farklı cinsiyette doğması arzu edilen kişiler yaşam boyu kendilerine sıklıkla şu soruyu sorarlar; ‘Neden varım?’ Varlığının nedeninden kuşku duyduğundan bu role uygun bir yaşam sürer; ya duygu ve düşüncelerini dahi ifade edemeyen çok silik ve kısıtlı hayat ya da kendi değersizlik düşüncesini kendisine iade eden ezik ve hor görülen bir hayat.


Yukarıdaki sorunları başlangıçta hastalık olarak nitelemek doğru olmamakla birlikte söz konusu ‘seçimler’ ısrarla sürdürüldükçe hastalanmamak ve bunun sonucunda fiziksel hastalıklarla karşılaşmamak mümkün değildir. Hastalık kişiyi sınırlandırıp mutsuzluğuna neden olacak sonuçlarla karşılaşmasına yol açan düşünce ve davranışlara karşılık gelen bir tanım olmakla beraber genelde insanlar hastalığı sadece fizik bedeninde karşılaştığı sorunlar olarak niteler. Bazıları ise meseleyi ruhsal hastalık şeklinde tanımlar. Oysa ruh hiçbir zaman hastalanmaz ya da kişiyi rahatsız kılacak bir emirde bulunmaz veya eylemi telkin etmez. Hatta tüm yaşanılan hastalıklar, sıkıntı ve terslikler ruhun işaret ettiği gerçeklerin üzerini örtmek nedeniyle zuhur etmektedir. Gerçekte hastalık kişinin kafasındaki hastalıklı düşüncelerden başkası değildir. Dünyada ve ülkemizde hastalıkları fiziksel bedenle sınırlandıran genel anlayış çerçevesinde yukarıdakiler ve benzeri asıl nedenlerin gerçek sebep yerine sonuç olduğu sanıldığından hastalığın tanısı yani tanımı bile konulmadığından çözüm yani tedavi yolu da aranması pek tabii söz konusu bile olmamaktadır. Oysa sağlıklı olmak insanın doğal halidir ve hasta olabilen insan aynı şekilde sağlıklı da olabilmeyi elbette başarabilir.
Aslında görülmektedir ki kişiler bahsi geçen rolleri devam ettirip bunları hastalığa dönüştürdükçe sonuçta daha güvende olmak için daha çok sevgi ve onay alamamakta hatta daha yorgun, daha kontrolcü, daha öfkeli ve daha yalnız kalmaktadırlar. Ardından karşılaştıkları fiziksel hastalıklarsa sonuçlardan biri olarak kaçınılmaz şekilde yaşamlarına dahil olmaktadır.