[GMA]

İnsanların çeşitli mizaçları:
İnsanlarda esas itibariyle dört mizaç vardır. Bu mizaçlar Demevi, Safravî, Lenfavî ve Sevdavî tabir edilen dört mizaçtır. Bunlardan başka üç de muhtelif mizaç daha vardır ki, onlara da: Demevî ve safravî, asabî demevî, asabî lenfavî denir. Bu mizaçların herkese faydalı olacağım bildiğim için burada dercini münasip gördüm.
Demevî mizaç:
Demevî mizaçlı bir adam, umumiyetle şen, huzuzata meyyal olup cem'iyatı sever. Muhabbete oldukça kolay maruz bulunur. Demevî olanlar kolaylıkla terlerler ki bunun nazım sıhhat olmak münasebetiyle büyük bir ehemmiyet ve kıymeti vardır. Bu terleme, nabzı tanzim ve vücudun dinçliğini temin ve tatlı bir hararet verir. Müz'iç bir uykuyu güzel rüyalarla süsler. Demevî mizaçlı bir insan ikide bir ufak bir hareketle ihtirasat ve şehevatı nefsaniyyeye düşer. Serencamlı bir hayata meyyaldir. Hercai olmakla beraber saffet ve samimiyeti vardır. Demevîler bedenen kuvvetli olurlar. Vücutları dosdoğru, sert ve sağlamdır. Cümle-i akliyesi layıkıyla inkişaf eder. Omuzlan geniş olur. Başı küçük, siması yuvarlak, cildi beyaz, cildinin rengi parlak ve taravetlidir. Saçları kumral veya kestane rengindedir. Ahlak ve tabiatları zayıftır. Sır saklayamaz. Kendini beğenir, mağrurdur. Seyir ve tenezzüh ve eğlencelerin her türlüsünü sever. Kadınlara karşı müdahin ve zendostur, aculdür. Kanı kaynadığı için pek ruhlu, pek hareketlidir. Meyi ve arzularında pek az sebatkârdır. Bir kadın ile mesaili aşıkanede sabit kalamaz. Kelebek gibi uçmak, her zaman başka bir kadın bulmak ve onlarla düşüp kalkmak ister. Zevk ve huzuzatında tenevvü pek sever. Muhabbette nankör olur. Kalbine kıskançlık gelirse de kalbinin derinliklerine kadar
nüfuz edemez. Kuvvet ve şiddetle söz söyler. Demevî olanlarda herhangi bir şeyi unutturmak için birkaç gün kifayet eder. Etrafında her zaman dost ve arkadaşı bulunmasını ister. Kalbine emniyet ve itimad olunabilir,
Demevî mizaçlı kadınlara gelince;
Mülehham, eşkalce zengin, cildi gayet parlak olup zarif ve mizaçça hafif, sevimli muamele-i zevciyeye elverişli ve hassas olurlar. Aşk ve muhabbet mesailinde oynak, şen ve şatır, hanede ve sazendedirler.
Bu mizaçta olan kadınlar İltihabata, her nevi sıtmalara, kan kaybına, nüzul ve felce, kalbin büyümesine müstaittirler. Bu mizaçtaki kadınlar terlemeye pek ziyade ehemmiyet vermelidirler. Terlemedikleri halde pek vahim arızalara yol açmış olurlar. Meşguliyetleri zayıf olmalı, heyecan verici hallerden sakınmalıdırlar.
Demevî mizaçlı erkek veya kadının cümle-i asabiyeleri süratle intibaha gelir. Gözleri, elleri, ayakları, ağızlan mütemadiyen oynar. Yarım saat bir yerde sükut ve sükunetle duramaz. Rahat yürümez. Zıplar, sıçrar, koşar, sık sık güler ve güldüğü zaman can ü gönülden güler. Elleri ve ayaklan, bütün vücudu kahkahasına iştirak eder. Sık sık ve iştiha ile ağlar. Ağlarken aklına bir şey geldi mi hemen gülmeye başlar. Demevî mizaçlı kimselerde bilhassa kızlarda hasselerin faaliyeti ziyade canlıdır. Gözleri her şeyi görür. Kulaklan her şeyi işitir. Nerede görülecek ve işitilecek bir şey var ise oraya gitmek ister. Bununla beraber hasseleri vasıtasıyla hariçten aldıklan intibalan sarilidir. Çünkü hasseleri yani beş hasse duygulan süratle bir şeyden diğer bir şeyin müşahedesine geçer. Demevî kimseler ekseriya eşhasın, eşya ve hadisatın gülünç cihetlerine dikkat ederler. Bu hususta hafızalan sadıktır. Komik cihetlerin taklidinde muvaffak olurlar. Demevî kimselerin muhayyeleleri ekseriya canlı ve taşkın olur. Muhayyele daima faaliyettedir. Muhtelif sahalara nüfuz eder. Konuşurken süratle mevzu değiştirirler. Demevîlerde tedaî çok
gariptir. Bir meseleden bahsolunurken o mevzu ile hiç alakası olmayan bir suali ortaya atıverirler. Söz söylemeye hazırlanırlar. Söze başlayacakları zaman söyleyeceklerini unuturlar. Demevîler açık kalplidirler. Ağzına geleni söyleyiverir. Dilini hiç tutamaz.
Demeviler: Malumat toplamaya, tahsile pek heveslidirler. Kendine lazım olmayanı bile öğrenmek ister. Arzu ve iradenin husulü kolay, fakat tesiri zayıf olduğundan ittihaz eylediği mukarreratı neticeye kadar takip hususunda sebat gösteremez. Yeni bir işe başladığı zaman sevinçten titrer. Fakat sonraları gevşer. Maymun iştahlıdır. Oyun, eğlence, roman, tarih, resim, musiki en hoşuna giden şeylerdir. Zihni ve tahriri hesaptan hazzetmez. İyi ve güzeli bilhassa maddi güzelliği takdir eder. Fakat bunlara karşı merbutiyeti azdır. Her yerden kendini eğlendirecek ve şenlendirecek bir şey bulur. Tab'an nazik ve zariftir. Herkese karşı itimat ve emniyetle muamele eder. Arkadaşlığı iyidir. Şakalarıyla muhitinde sempatik bir hava yaratır. Herkese kendisini sevdirmesini bilir. Başkalannın sürür ve kederine iştirak eder. Hodbin değildir. Yiyeceklerini ahbaplarıyla, arkadaşlarıyla taksim eder. Fukaraya acır. Muavenet etmesini sever. Güzel resimlerden ve güzel manzaralardan hoşlanır. Ev hayvanlarına merbutiyeti vardır. Onlarla meşgul olur. Fakat çabuk bıkar. Birkaç gün sonra tekrar ısınır. Demevî mizaçlı kimseleri tanımak kolaydır. Bünyeleri zarif, adaleleri kuvvetli, fakat ince ve yağızdır. Gözleri parlak ve cevval olur. Tenler beyaz üzerine pembedir. Burunları ufak veya ortadır. Sesleri tatlı ve yumuşaktır. Seyyal bir konuşma tarzları ve hareketleri vardır. Hassastırlar. Hercaidirler.