Eleştiri nasıl yapılır ?
www.piramitgenc.forumlari.net
Eleştirilmek insanların en çok tepki verdikleri bir davranıştır. Sanırım dedikodu alışkanlığı doğamızdaki eleştirel durumlara beklenen tepkileri vermemizden kaynaklanıyor. Eğer eleştirildiğinde insanlar küsmek, kızmak, kavga etmek, tüm ilişkileri bir anda bitirmek, kin gütmek gibi olumsuz tepkiler vermeseler dedikodu bu kadar keyifle yapılmazdı insanlar arasında. Dedikoduyu onaylamıyoruz ama yapma nedenlerimizden birisi de eleştirilmeye karşı verdiğimiz tepkilerdir.
Hangimiz bir davranışımızdan dolayı eleştirildiğimizde ilk anda tepki vermedik?
Ancak aradan kısa bir zaman sonra öfke yatışınca eleştirdiğimiz şahsı değil ilgili konuyu neden ve niçinleriyle daha objektif değerlendirdiğimizde karşımızdaki eleştirmene bazen kısmen de olsa hak verdiğimiz de oluyor. Ancak her eleştiri aldığınızda karşınızdakinin haklılığı kuralı söz konusu değildir. Sizi eleştirenin bilgi ve tecrübe birikimi yada olayları algılama farklılıklarınız gibi unsurlar da eleştirilmede etkilidir.
Kendinizi eleştirmekten işe başlamıştınız (forumda kişisel gelişim/ eleştirilmekten kim hoşlanır? konusunda). Şimdi de başkalarını eleştirmeye hazırsınız.
Eleştiri yapılırken geçmişteki aynı bireyle yaşanan olumsuzluklar değil sadece yanlış bulduğunuz konu hakkında yapılmalıdır. Dolaylı anlatımlar değil rahatsız olunan konu kısaca söylenmeli veya yazılmalıdır. Eleştirirken kendi kimliğinizin özelliklerinden kendinizi soyutlayabilmelisiniz. Bu sizin kişilik özelliklerinizi inanışlarınızı, değer yargılarınızı ortadan kaldırmaz.
Bir konu seçelim ve bakalım nasıl eleştirmeliyiz öğrenelim.
Konu: Küçük yaşta olan süslü kız Didem ilköğretim 7.sınıfa gitmektedir. Makyaj yaparak okula gitmiştir. Sınıftaki Melahat sen süslünün birisin kocaman kadınlara benzemişsin. Geçen hafta da çarşıda seni gördüm kıyafetin sana yakışmamıştı çok açık saçıktı.
Bu eleştiride yanlış olanlar
1.Melahat’ın geçen hafta olan kıyafetten bahsetmesi ilgili konunun ekseninin kaymasına neden oldu.
2.Melahat öncelikle yapılan yanlışlığın nedenlerini sorabilirdi. Didem sen bugün okula makyajlı gelmenin bir nedeni var mı?
3. Çok güzel olmuşsun ama okula böyle gelmen kurallara aykırı ya ceza alırsan zor durumda kalırsın. Biçiminde olabilir.
4. Melahat’ın ailesinde hiç makyaj yapan yoktur. Ayrıca Melahat’ın ailesi makyaj yapan bayanlara iyi gözle bakmazlar. Ancak Didem ailesinde makyaj yapan anne ve teyzeler vardır. Kısacası yapılan davranış kurallara göre doğru olmamasına rağmen Didem’in oldukça sık olarak büyüklerinden gözlemlediği normal bir davranış biçiminde algılamaktadır.
Eleştiri olmamalı mı? hayır eleştiri farklılıklardan ortaya çıkar ve bu insanın doğasında, kültüründe taşıdığı esas unsurlardandır.eleştiri olmaması kişilerin içten içe birbirlerine duydukları olumsuz duyguları çoğaltacaktır. Kısa anlaşılır objektif eleştiriler daima olumlu sonuçlar verecektir. Melahat kendi kimliğinin dışına çıkarak eleştiri yapamamıştır. Eleştiride taraf olmak yerine konu her ne ise doğru yada yanlışları kişilerce değerlendirildiğinde bir işe yarar. Sen süslünün birisin cümlesinden sonra ne söylerseniz söyleyin karşınızdaki sizden gelen iletilere kendini kapatacak direkt kendini savunmaya geçecektir.benzer kapı kapatıcılar, sen cahilsin, sen yaşlısın, sen çocuksun, sen anlayışsızsın, sen tembelsin vb. ile eleştiriye girmemelisiniz, diğer tüm söyledikleriniz çöpe gider. Neden ,niçin ,ne zaman sorularının cevaplandırılması istenmelidir.
Çünkü eleştirilen birsinin duygularını sıcak biçimde yaşadınız. Başkalarından kastımız size yakın yada uzak herkes olabilir.
Kendinizden daha üst bir kademede amiriniz, aileden bir büyüğünüzü eleştireceksiniz. Size tepkili olabilir, cesaretinizi toplayıp şuna benzer eleştiriler yapabilirsiniz.
Baba seni çok seviyorum, seninle sigara konusunda konuşmak istiyorum bana bir iki dakikanı ayırmak ister misin? senin bizlerle daha uzun süre sağlıklı yaşamanı istiyorum. Bir akciğer hastanesinde senin ziyaretine gitmek istemiyorum.Sigaranın vücuduna ve bizlere verdiğin zarardan dolayı içmeni istemiyorum.
Dedeniz yanınızda toplumun onaylamadığı bir kusur işledi. Yere tükürdü, nasıl eleştireceksiniz. Dede insan sağlığıyla ilgili öğrendiğim bir konu hakkında seninle kısa bir konuyu görüşmeliyim. Bana biraz zamanını ayırabilir misin? Yere tükürdüğün için tüm insanların gözü önünden küçük düştün, hem de onların sağlığını tehdit ettin. Bunu yapmanı doğru bulmuyorum.
Öğretmeninize, ders işleyişi hakkında bir şey söylemek istiyorum, teneffüste söyleyebilir miyim? Konuları anlattığınızda anlıyorum ama eve gidip birkaç matematik problemini aynı konu olmasına rağmen çözemiyorum. Sizden derslerde biraz daha fazla örnek problem çözmenizi istiyorum.