Kavun
Bilimsel olarak Zuckermelone, Melon, Muskmelon ve Cucumis melo olarak isimlendirilen kavun, ilkbaharda küçük sarı çiçekler açan, yıllık, sürünücü, otsu bir yaz meyvesidir ve birçok hastalığı önlediği, bazı hastalıklara da iyi geldiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
Kavunun sülükleri dallanmıştır, yaprakları kalp ve böbrek seklinde, 3-5 loblu, büyük ve tüylüdür. Çiçekleri, bir eşeyli ve bir evcikli olup yaprakların koltuğundan çıkarlar. Meyveleri çeşitli şekil ve renklerde, genellikle de sarı renktedir. Kavun çekirdekleri uzun, elipsoidik veya oval şekildedir.
Kavunun ana yurdu Orta Asya’dır. Dünyanın tropik ve ılıman bölgelerinde kültür olarak ziraatı yapılmaktadır. Dünyaca Ünlü kantalup kavununun esas vatanı Van ve Diyarbakır bölgesidir. Ancak 16. yüzyılda İtalya’da görülmüş olan bu kavun çeşidi Roma yakınındaki Cantalupa’da yetiştirildiği için batıda “kantalup” kavunu olarak anılmaktadır. Avrupa’da en çok tutulan bir kavundur.
Memleketimizde bir hayli kavun çeşidinin ziraatı yapılmaktadır. Trakya ve İstanbul bölgesinde yetiştirilen “topatan” kavunu, ince ve sarı kabuklu olup dayanıksızdır. Bu bölgede yetiştirilen “çitli” denilen kavun kışa dayanıklıdır.
Ege bölgesinde özellikle Manisa ve havalisinde “kırkağaç” kavunu ziraatı oldukça yaygındır. Dayanıklı ve çok leziz olan bu kavunlar aynı zamanda ihraç da edilebilmektedir. Kırkaağaç kavunundan üretilen çeşitleri “hasanbey, altınbaş, dilimli ve hallaç” gibi mahalli isimler almaktadır. Olgunlaşmadan koparılan kavuna “kelek” adı verilmektedir. Daha çok turşu yapımında faydalanılır.
Kavunun kullanıldığı yerler
Kavun meyve olarak çok yenildiği gibi tohumları (çekirdekleri) de tıbbi olarak kullanılmaktadır. Olgun kavunların çekirdekleri kurutulur. Çekirdekler halk tababetinde öksürüğe karşı (çekirdekleri suda, suyu yarıya ininceye kadar kaynatılıp içilmesiyle) kullanılır.
Kavunun yararları
- Yaz mevsiminde yetişen ve çok sevilen meyvelerden olan kavun, B vitamini, brom ve iyot içerir, sinirleri yatıştırır, kanı temizler ve kolay bir uyku uyumayı sağlar.
- Kavun; damar tıkanıklığına ve kansızlığa karşı da önerilmektedir. Fakat hazmı karpuza göre daha güçtür. Kavunun şeker oranı fazla olduğu için ölçülü tüketmek gerekir.
- Açık renkte ve düz kabuklu olan “bal kavunu” iyi bir C vitamini, A vitamini, potasyum ve çinko kaynağı olarak en değerli olanlar arasında yer almaktadır.
-
Kavun meyvesi, damar tıkanıklığı, kansızlık için de öneriliyor. Ama hazmı karpuza göre daha güç.
- Kavunun şeker oranı fazladır. Ölçüyü kaçırmadan tüketmek gerekiyor.
- Açık renkli ve düz kabuklu “
bal kavunu” iyi bir C,
A vitamini, potasyum çinko kaynağı olarak en değerliler arasında yer alıyor.
- Cildi kuru olanlar için 1 ölçü süt, 1 ölçü
kavun suyu ve 1 ölçü su ile hazırlanan karışım, iyi sonuç veriyor.