Cevap: Marcus Aurelius'un Ruhsal Öğretileri Doğaya Karşı Her yeni güne başlarken, kendine şunu anmsat: “Bu gün yine, meraklı, nankör, kendini beğenmiş, hilekâr, kıskanç ve bencil bir sürü insan çıkacak karşıma”. Onları bu duruma getiren, ,iyi ile kötüyü ayırt edemeyecek kadar cahil olmalarıdır. Ama, iyinin doğasının ve onun ne kadar güzel olduğunun, kötünün ve onun ne kadar çirkin olduğunun bilincinde olan ben, kötülüğün kaynağı olan insanın içsel doğasıyla benim doğamın aslında aynı olduğunu biliyorum (hepimiz kardeş olduğumuzdan değil, hepimiz aynı aklı ve aynı ruh parçasını paylaştığımız için); öyleyse, alçaltıcı olan bir şeyi kimse bana zorla kabul ettiremeyeceğine göre, bu insanların da hiçbirinin bana zararı dokunamaz. Kardeşime öfke duyamam ya da ondan nefret edemem. Çünkü tıpkı bir insanın iki ayağı ya da iki eli, gibi, gözkapakları ya da dişlerinin alt ve üst sıraları gibi, bizler de, birlikte uyum içinde yaşamak için yaratılmışızdır. Birbirimize karşı hareket etmek, Doğa’ya aykırıdır; öfkelenmek ve sırt çevirmek ise Doğa’ya karşı gelmektir. Marcus Aurelius |