[Lusid]

Teşekkürler. Bir dersi 44 kere dinleyip sınavda hatırlayamamak saçma olur bence. :)

Kitaptan alıntılar.
-------
HATIRLAMADA DEĞİŞKENLER

Uykuda öğrenmeye yeni başlayan öğrenciler genellikle "Bir şeyler öğrenip öğrenmediğimi nasıl anlayacağım?" diye merak ederler. Deneyimleyecekleri süreç hakkında merak ederler. Öğrenci sabah uyanıp hemen gece öğrendiği dersi yüksek sesle tekrarlayacak mıdır? Yoksa şuursuzken zihnine yerleşen bilgi parçaları gün esnasmda konuşmalarında mı ortaya çıkacaktır? Lisan öğrenen bir Öğrencinin telaffuzu aniden ve dikkat edilir şekilde düzelecek midir? Uykusunda diyet yapan kişi bütün iştahını kaybedecek midir? Aslında, başarılı uykuda öğrenme bu durumların hepsinde ya da herhangi birinde gösterilebilir.
Uykuda öğrenme araştırması başlangıç aşamasındayken, araştırmacılar öğrenci kendisine uykuda sunulan malzemeyi kelimesi kelimesine ve güvenle hatırlayabildiğinde ancak öğrenmenin gerçekleştiğini düşünüyorlardı. "Güvenle", laboratuar raporlarında sıklıkla kullanılan bu söz gerçekte öğrencinin uyuduğu esnada malzemeyi duyduğunu hatırlaması ve kendi özgür iradesiyle ya da "kendiliğinden" onu anımsayabilmesi anlamındadır.
Lakin şimdilerde inceleme altında bazı çalışmanın ve daha yeni araştırmalarm ışığında, bilim
adamları artık kendiliğinden serbest hatırlamanın, uykuda öğrenmede başarıları ölçmek için tek yol olduğunu düşünüyorlar, bu en önemsiz ölçme aracı olabilir.
Şimdi öğrencilerden akıllarına gelen herhang bir şeyi rapor etmelerini istemek sıklıkla görülmektedir. Cooper ve Hoskovec uyku öğrencilerine başarıyla Rusça öğrettiklerinde, şu soruyu sorarak öğrencinin hafızasını yokluyorlardı: " Rusça kelimeleri söylediğimde, hatırlıyorsan, aklına gelen kelimeyi söyle... kelimenin kesinlikle doğru olması gerekmez."
1972'de Uyku Araştırması üzerinde Birinci Avrupa Kongresi'ne yaptığı sunumda, Minnesota Üni-versitesi'nden H.L. Williams şöyle bir yorumda bulundu. " Eğer bilgi gerçekten birikimdeyse ancak bilinen (sıradan) testlerle hatırlanamıyorsa, bu birikimin kapsamına ve niteliğine ilişkin öznenin hafızasını incelemek mümkündür." Williams tarafından tanımlanan bu " inceleme" hepimizin aşina olduğu basit sınıf hatırlatmalarından başka bir şey değildir.

HATIRLAMA NASIL TEŞVİK EDİLMELİ?
Şayet öğrenci malzemeyi kendiliğinden hatırlayamazsa, sufle etme veya hatırlatma hafızayı teşvik etmek için en iyi tekniktir. Bu teknik öğrencinin bilinçli olarak bilmeksizin bilgiyi öğrendiği varsayımına dayalıdır. "Hatırlatıcı bir ipucu" duyduğunda ya da gördüğünde içgüdüsel olarak hatırlar. Bu yöntem neredeyse sihirli gibi görünür. Örneğin, geceleyin Fransızca-İngilizce karşılıklarıyla birlikte kelimeleri dinlersiniz. Uyandığınızda hiçbir şey hatırlamazsınız. Ama size Fransızca kelimelerin listesi ve İngilizce kelimelerin karışık listesi verildiğinde, onları doğru olarak eşleştirebüirsiniz.
Tanımanın hatırlamaktan daha kolay olduğu kabul edilmiş bir teoridir. Bilim adamları insanın doğuştan gelen tanıma yeteneğini çeşitli yollarla kullanırlar. Çoktan seçmeli testi bir çeşitlemedir. Test kelimeleri gelişigüzel kelimelerin araşma karışık olarak yerleştirilir ve öğrenciden öğrendiğini düşündüğü kelimeleri seçmesi istenir.
Kendi test sonuçlarına ilişkin Lasaga ve Lasaga şöyle gözlemlediler: " özneler bir şeyler duymuş olduklarının farkmda olmamalarına rağmen, pek çok kez çoktan seçmeli testte doğru ya da benzer yanıtları verebildüer... bütün bu 'hiçbir şey duymama' muhakemelerine karşı [artmış] puanlar... bir çeşit bilinçaltı algılamasının mümkün olabileceğini düşündürür görünmektedir."
Bu bilinçaltı algılamanın nasıl oluştuğu hala bir gizemdir, fakat oluştuğuna dair karşı konulmaz üstün bir kanıt vardır. Moscu ve Vranceanu'nun öğrencileri 20 adet Rumence kelimeden oluşan bir listenin sadece yüzde 22'sini hatırlayabildiler. Ancak aynı kelimeler 60 tane gelişigüzel seçilmiş kelimelerin arasına gizlendiğinde yüzde 59'unu doğru olarak seçebilmişlerdi.

Okuma ve çalışma arkadaşları da hatırlamayı test etmenin meşru bir metodunun kabulünü mütalaa ettiler. Onların uykuda öğrenen öğrencileri test kelimeleri uzun bir kelime listesinin içine gelişigüzel dağıtıldığında yüzde 53.6 gibi yüksek skorlar elde ettiler.
Bu araştırmalar teşvik edilmiş hatırlamanın test sonuçlarında muazzam bir fark yarattığını gösteriyor. "Araştırmalar" malzemenin niteliğine göre değişmektedir, ama standart biçimler: 1) sözlü hatırlatmalar (ipuçları) 2) görsel tanıma ( çoktan seçmeli, boşluk doldurma vs.)
Levy'ın öğrencileri serbest hatırlama kullandıklarında uykuda öğrenme sunumu hakkında hiçbir şey hatırlamadılar. Ama beş gece boyunca Rusça-Ingilizce eşleştirilmiş kelimeleri dinledikten sonra çoktan seçmeli bir test verildiğinde tesadüf olamayacak kadar iyi bir düzeyde doğru kelimeleri teşhis edebildiler. Levy'ın çalışmasında dikkate değer olan Öğrencilerin eşleştirilmiş kelimeleri duyduklarında 4. evre uykusunda oluşlarıydı.
Bu çalışmaların hepsi uykunun daha hafif evrelerinde serbest hatırlamanın en iyi olduğunu; uykunun daha derin evrelerinde ise tanıma testinin hafızaya en iyi yardımcı olduğunu gösteriyor.
Serbest hatırlama Sovyet çalışmalarında nadiren kullanılmaktadır. Öğrencilere ya sözlü olarak öğretmenleri tarafından sufle edilir ya da hafızaları tanıma testleriyle tetiklenir. Lisan çalışmasında, araştırmacının sabahları öğrenci yatakhanesine girmesi ve uyku çalışmasında kullanılan Rusça kelimeleri yüksek sesle okuyarak her bir Öğrenciye doğru yabana kelime karşılığım sorması standarttır.
Cooper ve Hoskovec sözlü hatırlatmayı (sufleyi) başka bir şekilde yapıyorlar; öğrencilerine yabancı dilde söylüyorlar ve öğrencilerinden ana dillerinde cevap vermelerini istiyorlar. Cooper ve Hoskovec metodu öğrenci için muhtemelen daha kolay, ama öğrenciyi yabancı kelimeleri telaffuz etme çabasından yoksun bırakmaktadır.