[Işıldayan Safir]

NİTELİKLİ SOHBET İÇİN 8 TEMEL NOKTA

İşte size daha iyi bir dinleyici olabilmeniz ve gerçek diyaloglar kurabilmeniz için sekiz madde. İlk beşi ergen çocuğunuzu etkin bir şekilde dinlemeyi öğrenmenizle ilgili. Bu maddeler Marlene'in nitelikli diyalog kurmayı öğrenmesinde çok etkili oldu. Deneyin, ergen çocuğunuzla yaptığınız sohbetlerin nasıl geliştiğini göreceksiniz.

1. Çocuğunuz konuşurken kurduğunuz göz temasını koruyun. Bu aklınızın başka yerlere kaymasını önler ve çocuğunuza onu bölünmemiş bir dikkatle dinlediğinizi iletir. Gözlerinizi duyduğunuz şeylerden iğreniyor gibi kaydırmaktan, sizi üzecek şeylerden bahsettiklerinde gözlerinizi kapamaktan, onlara başlarının üzerlerinden bakmaktan ve onlar konuşurken ayakkabılarınızı seyretmekten kaçının.

2. Çocuğunuzu dinlerken aynı anda başka bir işle uğraşmayın. Nitelikli zamanın dikkatinizi bir kişi üzerinde odaklamanız anlamına geldiğini unutmayın. Eğer bir şey okuyor, seyrediyor ya da başka herhangi bir şeyle uğraşıyor ve yaptığınız işi o an bırakamıyorsanız çocuğunuza gerçeği söyleyin. Sergileyeceğiniz olumlu tutum, "Benimle konuşmaya çalıştığını biliyorum ve seni gerçekten çok dinlemek istiyorum. Ama bütün dikkatimi sana vermek istiyorum ve bunu da şu an yapamam. Bana şunu bitirmek için on dakika verirsen oturup seni dinleyeceğim." demek olabilir ve çoğu ergen bu isteğinize saygı gösterecektir.

3. Duygularını öğrenmek için dinleyin. Kendinize "Ergen çocuğum ne tür duygular yaşıyor?" diye sorun. Bu sorunun cevabım bulduğunuzu düşündüğünüzde onay alın. Örneğin ona "Bana öyle geliyor ki seni hayal kırıklığına uğrattım çünkü ...yapmayı unuttum." deyin. Bu, çocuğunuzun duygularını anlamasına yardım edecek, ayrıca onun söylediklerini büyük bir dikkatle dinlediğinizin kanıtı olacaktır.

4. Beden dilini gözlemleyin. Ergenin yumruklarını sıkması, ellerinin titremesi, ağlaması, alnını kırıştırılması ve göz hareketleri çocuğunuzun o anki hislerini anlamınızda bir ipucu olabilir. Bazen beden dili size bir mesaj iletirken kelimeler farklı bir şey anlatır. Ne düşündüğünü ve ne hissettiğini doğru anladığınızı teyit etmek için ondan duygularını açıkça anlatmasını isteyin.

5. Sözünü kesmeyin. Araştırma bulgularına göre bir insanın sözünü kesmeden ve araya kendi düşüncesini katmadan karşısındaki kişiyi dinleme süresi 17 saniyedir. Bu tip söz kesme davranışı genelde sohbeti başlamadan bitirir. Bu noktada çocuğunuzla kurduğunuz sohbette amacınız kendinizi korumak ya da çocuğunuzu düzeltmek değil sadece onun duygu, düşünce ve isteklerini anlamak olmalıdır.

6. Yansıtıcı sorular sorun. Çocuğunuzun söylediği şeyi anladığınıza kanaat getirdiğinizde onun söylemiş olduğu şeye (anladığınız biçimde) bir soru yardımıyla geri dönün ve doğru anlayıp anlamadığınızı kontrol edin. "Anladığım kadarıyla söylediğin şey... Doğru mu anlamışım?" ya da "Şunu mu söylemeye çalışıyorsun?" gibi. Yansıtıcı dinleme şekli yanlış anlamaları ve çocuğunuzun söylediği şeyleri algılayış biçiminizi açıkça ortaya koyar. Unutmayın, cevaplamaya çalıştığınız sorular şunlardır: "Çocuğum ne düşünüyor? Çocuğum ne hissediyor? Çocuğumun benden beklentileri nelerdir?" Bu soruların cevaplarını hâlâ bulamadıysanız henüz onunla fikirlerinizi paylaşmaya hazır değilsiniz demektir.

7. Onu anladığınızı ifade edin. Ergen karşısındakinin onu dinlediğini ve anladığını bilmek ister. Bir ebeveyn olarak şu yansıtıcı soruyu sorduğunuzu varsayın: "Üç arkadaşınla yaz tatiline gitmeyi düşünüyorsun. Onların ehliyetleri olmadığından kendi arabanı almak ve hiçbirinizin benzin ve kalacak yer için yeterli parası olmadığından sana bunlar için para da vermemi istiyorsun. Söylemek istediğin şey bu mu?" Eğer çocuğunuzun cevabı "Evet" ise o zaman onun istediği şeyi anladığınızı ifade edin ve "Bunu ne kadar istediğini görebiliyorum. Orada iyi vakit geçireceğinize eminim." deyin. Onu anladığınızı ifade ettiğinizde ona değer verdiğinizi göstermiş ve özel istekleri olan bir yetişkin gibi davranmış olursunuz. Artık 8. adım için hazırsınız.

8. Bakış açınızı onunla paylaşmak için izin isteyin. Ona "Bu konu hakkındaki düşüncemi duymak ister misin?" diye sorun eğer ergen çocuğunuz "Evet" derse düşüncelerinizi, fikirlerinizi ve duygularınızı onunla paylaşın. Çocuğunuz sorduğunuz soruya "Aslında pek değil" diye cevap veriyorsa o zaman konuşmanız bitmiş ve sahile yapılacak olan gezinin parası da sizden çıkmamış olur. Çocuğunuzun duygularını, düşüncelerini ve arzularını tam anlamıyla anladığınızı ona söylerseniz o her zaman sizin konuya bakış açınızı öğrenmeye açık olacaktır. Aynı fikirde olmasa bile sizi dinleyecektir.