[cansuyu]

HIZLI ve hırçın bir koşuşturma içindeyiz çoğu zaman. Yapılacak işler, bitirilecek ödevler, gidilecek yerler, edinilecek payeler, tırmanılacak basamaklar bir türlü bitmiyor. İstanbul´da zaman, su gibi, maden gibi, ekmek gibi kıt bir kaynak olmuş; bize yetmiyor.


Güne ne kadar erken başlarsak başlayalım evden hep telaş içinde çıkıyoruz. Ve ne kadar acele edersek edelim, azalmıyor bu telaşımız. Bir iş biter gibi oluyor, ardından hemen yeni bir iş çıkıyor. Habire geç kalıyoruz; yetişemiyor, yetinemiyoruz. Bedenimiz ter içinde koşarken, zihnimizin kancaları bir yerlere takılıp kalıyor. Ya geçmişe gidiyor aklımız, ya geleceğe kayıyor. Ya başlıyoruz "Geçmişte kim bana ne demişti, filanca tarihte şöyle mi olmuştu yoksa böyle mi olmuştu?" diye çetele tutmaya, gereksiz hatıralar arasında boğulmaya, aynı mizansenleri kafamızda tekrar ve tekrar kurmaya... Ya dönüyoruz gelecekle ilgili planlara, senaryolara, şahsi hayallere, gayelere...


Zihnimiz durmadan ya geçmişte ya gelecekte takıldığı için bizler aslında hemen hemen hiçbir zaman şu "an"da duramıyoruz. Türkçe´de zaman ekleri bu kadar zengin olsa da bizim hayatımızda "şimdiki zaman" ebediyen eksik gibi. Şu andan mahrum kalmışız ama haberimiz yok.


***


Ve söyleniyoruz bol bol. Şikâyet etmek, en sevdiğimiz dil jimnastiği. Hem bireysel hem kolektif düzlemde. Konuşma yeteneğimizi iltifat etmek, takdir belirtmek ya da duygularımızı dillendirmek için değil, aynı şikâyetleri yinelemek için kullanmayı tercih ediyoruz. Ne vakit bir taksiye binsek, başlıyor taksi şoförü şikâyete. Ne vakit bir fatura yatırmaya gitsek hır çıkıyor, tartışma çıkıyor kuyrukta. Birbirine çatıveriyor insanlar.


Bağırarak medeniyet dersi vermeye kalkan şık hanımlar da oluyor. Trafikten, pahalılıktan, hükümetten, muhalefetten, birbirimizden, en çok da İstanbul´dan şikâyet ediyoruz biz bu şehrin sakinleri. Bazen bana öyle geliyor ki, birbirimize bağırmak için fırsat kolluyoruz. Öndeki araba hatalı sollasa, kuyruktaki adam önümüze geçmeye kalksa, marketteki kasiyer bir ürünün fiyatını pahalı yazsa, sesimizi yükseltmek için bir fırsat geçiyor elimize.


Bir bardak suda nice fırtınalar koparıyoruz. Sinirlerimizi tel tel ayırıp, küçümen denizciler misali kâğıttan kayıklara bindirerek, o fırtınalarda harap ede ede...


***


Mevlânâ şu yaşadığımız hayatı, bir dağın eteğinde durup haykırmaya ve sonra kendi sesimizin yankısını duymaya benzetiyor. Ne söylüyorsak, ağzımızdan hangi kelimeler çıkıyorsa, dağ er ya da geç aynen iade ediyor. Nasıl bir enerji veriyorsak kâinata, bize misliyle dönüyor. Telaş ettikçe telaşımız artıyor. Kızdıkça kızgınlığımız katmerleniyor.


Dağ bizi bize yansıtıyor. Bu yüzdendir ki hayata hep komplolar, şüpheler, vesveselerle bakan insanın evhamları dinmek bilmiyor. Bu yüzdendir ki habire birilerini ötekileştiren insan için aslında herkes potansiyel öteki olarak kalıyor. Husumet ve rekabetin diliyle konuşana kendi sesinin yankısı gene husumet ve rekabet olarak geri geliyor.


Sonra nasıl oluyorsa bunca hayhuy içinde bir an durup, kendimize minnacık soluklanma parantezi açıp da etrafa bakabildiğimizde, tüm ihtişamıyla gözümüzü alıyor İstanbul. Şehri aniden fark ediveriyoruz. Bir dolmuşun penceresinden, bir lokantanın masasından, bir sahil kenarından ya da evimizin penceresinden baktığımız ve gördüğümüz o nadir anlarda İstanbul muazzam bir sürpriz, beklenmedik bir hediye paketi gibi dikiliveriyor karşımıza. Şaşırıyoruz.


İçinde yaşadığımız şehri görmeden yaşadığımızı anlıyor, dalgınlığımızdan utanıyor ve adeta af dilercesine İstanbul´a methiyeler düzüyoruz. "Böyle güzel şehir yeryüzünde yok!" diyoruz. "Bunca yer dolaştım, hiçbir memlekette İstanbul gibi bir şaheser görmedim!"


***


İstanbul dinliyor iltifatlarımızı. Biz ki şikâyette cömert, iltifatta cimri davranıyoruz, İstanbul duyuyor ender övgülerimizi. Hiçbir şehir, sakinlerini bu kadar hırpalayıp, sakinleri tarafından bu kadar hırpalanıp, gene de böyle diri ve güzel kalamaz kolay kolay.


İstanbul bir muamma. İstanbul başlı başına bir bilmece gibi duruyor hayatımızın ortasında. İç çekerek bakıyoruz bu bilmeceye. Derinden hissediyoruz enerji dolu gizemini. Ama sonra soluklandığımız parantez kapanıveriyor, yapacak işler çekiştiriyor kolumuzdan. Bir yerlere geç kaldığımız endişesiyle ayaklanıyoruz. Ve gene başlıyor bitimsiz, kör bir koşturmaca...

Elif Şafak/ İçinde yaşadığın şehri görememe