[yeni bir hayat]

Bugün şekeri yerken hangi evrelerden geçtiğini, insanların şeker yemek için nasıl mücadeleler ettiklerini, saray yiyeceği iken halkla nasıl biraraya geldiğini hiç düşündünüz mü?...

Gelin şekerin öyküsü nasılmış, bir bakalım...kıymetini daha iyi anlasak da, zararlarını da düşünmeden edemiyorum...

[yeni bir hayat]

Şeker kamışı veya şeker pancarından elde edilen, tatlı ve billursu bir gıda maddesi olan şeker, insan vücudunun önemli gereksinmelerinden biridir...

İnsanlar şeker gereksinmelerini, önceleri keçiboynuzu gibi bitkisel ürünlerden daha sonra baldan sağladılar.

Şekerin elde edildiği bitkilerden biri olan şeker kamışı, ilk çağlardan beri sıcak ülkelerde bol bol yetişirdi.Ancak bu bitkinin içindeki şekerli madde ilk kez Hindistan'ın kuzeydoğu kesimindeki Bengal bölgesinde yaşayan halk tarafından farkedildi...

Yüzyıllar önce, şeker kamışını ezip içinden çıkan özsuyunu güneşte kurutmayı akıl eden Bengalliler, Hintliler ve daha sonra Çinliler ilk şeker yapımı ustaları sayılabilir...

Araplar şeker yapımının sırrını bu ülkelerin insanlarından öğrendiler... Avrupalılar ise XII. yüzyılda Haçlı Seferleri sırasında Araplardan edindikleri bu bilgiyi ve şekeri ülkelerine taşıdılar...

Bu nedenle avrupa dillerinin çoğunda şekerin adı "sükker" kelimesinden türemiştir...Araplar şekere "sükker" derken, İngilizler "sugar", Almanlar "zucker" ,Fransızlar ""sucre" ve İtalyanlar "zucchero" diyorlar...



Avrupa bu tatlı maddeyi çok sevmişti.Yıllarca çeşitli Avrupa ülkelerinde şeker kamışı üretmek için çalışmalar yapıldı. Bunlardan sadece birtanesi, Sicilya'daki çalışmalar olumlu sonuç verdi ve 1230 yılında Sicilya'da ilk şeker kamışı üretimi gerçekleştirildi.Ne varki bu üretim Avrupa'nın ihtiyacını karşılayacak düzeyde değildi...

Bu yüzden XIX. yüzyıl başlarına gelinceye dek Avrupalılar şeker ihtiyaçlarını,tropikal ülkelerden ithal etmek suretiyle karşıladılar..Fakat bu şeker çok pahalıya mal oluyordu.Onun için de daha çok zenginlerin sofralarını süslüyor ve çoğunlukla ağız tatlandırmak için veya ilaç olarak kullanılıyordu...

Şekeri geniş halk kitlelerinin istifadelerine sunmak için maliyetini düşürme çalışmalarına XVI.yüzyıl sonlarında başlandı.Ama sonuç alınabilmesi için 200 yıl geçmedi gerekti...

1590 yılında fransız bigini Olıvıer De Serres, Avrupa topraklarında bolca yetişebilen şeker pancarından tatlı bir pekmez elde etmişti...Fakat tüm araştırmalarına rağmen, bu tadı oluşturan maddenin ne olduğunu bir türlü farkedememişti.Dolayısıyle bunu sadece bir "pancar pekmezi" olarak kabul etti...

Yaklaşık 200 yıl sonra 1747 yılında Alman Kimyacısı Andreas Sigismund Marggraf, pancardaki bu tatlandırıcının şekerin hammaddesi olduğunu anladı.. Cenevreli bir matemetikçinin oğlu ve Marggraf'ın öğrencisi olan Achard da Berlin civarındaki çiftliğinde pancar yetiştirerek bundan şeker elde etme yöntemini araştırdı...Sonuç başarılıydı...

Ve Achard, 1801'de Silezya'da, şeker pancarından şeker üreten ilk fabrikayı açtı..Artık pancar ekim alanları da yavaş yavaş artıyordu.

Öte yandan Napolyon Dönemi Fransasında, limanların diğer Avrupa devletleri tarafından ablukaya alınması sonucu şeker kıtlığı başladı.Böylece Napolyon'un emriyle ve devlet desteğiyle Fransa topraklarında yoğun bir pancar üretimi kampanyası başlatıldı...Fransız sanayicisi Benjamin Dellesert,1812'de Passy'de kurduğu şeker fabrikasında pancardan şeker üretmeye başladı...

Artık Avrupa uzak ülkelerden gelen pahalı şeker yerine, kendi topraklarında yetişen şeker pancarından elde ettiği ucuz şekere kavuşmuştu..

Şeker endüstrisi, XIX. yüzyıldan sonra büyük bir ilerleme gösterdi.1982 istatistiklerine göre yeryüzündeki yıllık şeker üretimi toplam 101.400.000 ton civarında olup, bu miktarın 9.420.000 tonunu üreten Brezilya, dünyanın en büyük şeker üreticisidir.Onu Hindistan ve Küba izlemektedir...

Türkiye'deki şeker üretimi ise,Cumhuriyetin kuruluşundan sonra gelişmeye başlamış ve 1950'li yıllardan itibaren de hızlı bir artış göstermiştir...

Günleriniz şeker adında geçsin...