çocuklarda ki saldırganlık.. nedenleri.. çözümleri..

[shamanic]

makale detay bilgileri :



prepared by karen debord,
child development specialist, department of family and consumer sciences



5,000 copies of this public document were printed at a cost of $1,176.00, or $.23 per copy.(5000 kopya basılmış)



published by

north carolina cooperative extension service

10/00-5m-jl/ gj e01-38895 fcs-504





çocukluk saldırganlığı:



neden kaynaklanır? nasıl yönetilebilir?







çocuklar doğuştan saldırgan değildir. sonradan öğrenirler. ancak ebeveynler saldırganlığın nasıl üstesinden gelinebileceğ ini öğrenebilirler.


neden kaynaklanır?

tüm insanlarda bir saldırma içgüdüsü mü vardır?
saldırganlık hayal kırıklığının mı bir sonucudur?
son dönemde yapılan birçok araştırma saldırgan davranışların bireyin kökeninden gelen bir davranış olmadığını ,
fakat kültürel ve sosyal durumlarla alakalı bir husus olduğunu göstermiştir.



hangi faktörler saldırganlığa açar?


çocuk

çocuğun huyu/ yapısı (mizacı) ve öğrenmiş oldukları ele alış becerileri saldırganlıkları nın
yönetilmesi hususunda çok kritik bir husustur.
“erkek çocuklar sinirlerini dışa vurular” veya “kız çocukları vahşidir/yabanidir” gibi genel söylemler mizaca yönelik sözlerdir.



yaratılış veya mizaç, genler tarafından kontrol edildiği düşünülen kişiliğin bir parçasıdır. temelde 3 tip mizaç yapısı vardır.

1. kolay ve esnek (yönlendirilebilir/ş ekillendirilebil ir) (%60 çocuk)

2. korkulu ve hassas çocuklar (%25)

3. enerjik ve zor çocuklar (%15)


aile

ailenin stres seviyesi ve ailedeki pozitif / negatif iletişim çocukların saldırganlığı öğrenmelerine etki yapar.
çocuk çevresindeki yetişkinlerin davranışlarını model/ örnek alır, inceler ve diğer insanların sinirlilik veya hayal kırıklıklarını nasıl ele aldıklarını inceler ve taklit eder.


toplum

çocuğun haklarını anlayan ve destekleyen topluluklar, çocuğa ve tüm gelişim evrelerine destek olurlar.
destekleyici yetişkinlerin ve sağlıklı yaratıcılık aktivitelerinin bulunduğu ortamlar, çocukların, saldırganlığı artırıcı durumlar da dahil olmak
üzere birçok durumu ele almayı öğrenmesi hususunda, çocuğa katkı sağlar ve koruyucudur.


çevre

bazı araştırmalar ev ortamı, okul ortamı ve komşulukların saldırganlığı artırıcı etkiler oluşturduğunu göstermiştir.
örneğin, aşırı sıcak veya kalabalık bir ortam saldırganlığı artırır.


kültür

çocuklar televizyonda veya toplumda ne tür örneklem veya modellere maruz kalıyor?
insanlar problemlerini fiziksel saldırı kullanarak çözmeye çalıştığında, çocuklar yanlış bir şekilde bu davranışları
uygun ve doğru davranışlarmış gibi algılar ve model olarak benimserler.





çocuklar neden saldırgandır?



bazen çocuklar, kendi davranışlarını yönetmek için gerekli olan oto-kontrol/ kendini kontrol
yeteneğinden veya sosyal becerilerden yoksun olurlar. bunlar çocuğa öğretilmelidir.

saldırganlığın nedenleri;



1. çocuk, saldırgan duygularını ifade etmek için sözel kelimeler bulumadığı zaman veya bu konuda saldırgan
duygularını sözlü olarak ifade etme konusunda cesaretlendirilmediğ inde, hayal kırıklığına uğrarlar.

2. kimi zaman ise başkalarına veya kendisine karşı olan artan siniri ile baş edemez.


her iki durumda da çocuğun, kendini başkalarına ifade edebilmesi için kabul edilebilir bazı yolları öğrenmeye
veya bu durumlarla başa çıkabilecek beceriler kazanmaya ihtiyacı vardır.



farklı yaşlardaki çocukların saldırganlğı nasıl şekil alır?



bebekler



bebeklerin saldırganlık işareti algılanan ağlama ve ısırma en çok şikayet edilen hususlardır.



saldırganlık olarak ısırma

ısırma genellikle küçük çocuklarda diş çıkarma esnasında ve sevgi göstermek amacıyla ortaya çıkmaktadır.
diş çıkarma esnasında, bebeklerin sıkı ve dayanıklı cisimleri ısırmak için kulladığından emin olunuz.
saglam yutulmayacak bir oyuncak, plastik halkalar, temiz havlular gibi.

bebekler, sıklıkla sevgi / muhabbet göstermek ve öpmek isterler.
ancak sevgi gösterme ve öpme hakkında çok az şey bildiklerinden, sevgi gösterme ve öpme amaçlı ısırırlar.

bebekler ısırdıklarında, bebeğe bakın ve sebatlı ve net bir biçimde “ ısırmak yok ! ısırmak acıtır” diyin.
bu, sizin hoşnutsuzluğunuzu gösterir. ısırmayı önlemek amacıyla, bebeği kendinizden biraz uzaklaştırak çevirin ve
“efe, ısırmaya son vermen konusunda baaaak sana yardımcı oluyorum. ”

sakın sizde bebeği ısırmayın.
bebeklerde empati duygusu gelişmemiştir ve sizin nasıl hissetiğinizi anlamazlar.
eğer canınız acıdığı için sesinizi yükseltirseniz veya bağırırsanız, bebekler yüksek sesten
veya sizin sinirli durumuzdan korktukların ağlamaya başlayacaklardır.

sizin ne hissettiğinizi ve ve canınızın acıdığını anlayamayacaklardır.
ayrıca bebekler üzgünlük/üzüntü duygusunu da bilmezler.
ağlama, bebekler için bir iletişim kurma veya konuşma şeklidir.
mutlu olduklarını kumru sesi gibi mırıldanmalarla ve henüz sözlü anlamı olmayan seslerle/konuş malar
belirtirken birşeye ihtiyaçları olduğunu ağlayarak belirtirler. ağlama durumunda ihtiyaçları olan şeyi bulmalı ve tespit etmeliyiz.

kimi zaman ıslak bez, açlık veya şefkat dolu dokunuşlara veya sevilmeye ihtiyaç duyarlar.



yürüme çağındaki çocuklar



yürüme çağındaki çocuklarda saldırgan davranışlar, çoğu zaman oyuncaklarla ilgili olur.
yetişkinler için bu kavga/savaş veya mücadeleye benzer. fakat, çocuk için diğer insanlarla geçinebilmeyi
veya iletişim kurmayı öğrenme aşamasıdır. çocuk henüz “hadi birlikte oynayalım” demeyi bilmiyordur.



çocuktan çok fazla mola vermesinin veya oturup düşünmesinin/ara vermesinin talep edilmesi,
daha sonraki seferlerde daha fazla saldırgan davranış göstermelerine neden olur. nitekim ki,
ceza vererek veya zor kullanarak çocuğu kontrol etmek, sadece çocuğun daha farklı karşı çıkma yöntemlerini düşünmesine yol açacaktır.



“saldırganlık oluşturan aktivite veya faaliyette yorulmuş olduğu ve bu nedenle dinlenmeye ihtiyacı olduğunu söylemek”
bu konuda ebeveynlere yardımcı olabilecek bir husustur.



okul öncesi yaşlardaki çocuklar



çocuklarına sevgi ve şefkat dolu yönlendirme yapan ve ilgi gösteren ebeveyler,
2-5 yaşları arasındaki çocuklarının iletişimde sözlü kelimeler kullandıkça fiziksel saldırganlıkları nın azalmaya başladığını görecektir.

normal gelişim gösteren çocukların neleri yapabileceğinin ve bu çocuklardan neler beklenmesinin bilinmesi önemli bir konudur.



aşağıdaki birtakım hususlar ebeveynlerin normal gelişim gösteren çocuklarını anlamaları konusunda ipuçları verir.



• okul öncesi yaştaki çocuklar bencil ve ben merkezli olurlar.
diğer insanların bakış açısını anlamaları için gerekli olan tüm beyinsel bağlantılar henüz gelişmemiştir.

• küçük çocuklar için ya hep yada hiç vardır. bir insanın hep iyi olmayacağını veya hep kötü olmayacağını anlayamazlar.
(ya hep iyidir ya da hep kötüdür)

• gelecek hakkında düşünmek ve planlar yapmak konusunda zor bir dönemdelerdir.
ne yapılacağı veya nasıl hareket edileceği/davranı lacağı hakkında resimlerden oluşturulmuş listelere ve yol göstericilere ihtiyaç duyarlar.

• küçük çocuklar fantazi(hayal) ile gerçekliği ayırt edemezler ve televizyondaki neyin gerçek olduğu hakkında kafaları karışıktır.

• zor mizaçlı/yaratılış lı çocuklar, sosyal durumlarda diğer çocukların ortaya koyduğu küçük ipuçlarını algılama ve okuma konusunda da zorluklar yaşarlar.
5 yaşındaki bir çocuk legolarından ev yapan başka bir çocuğa katılmak isteyebilir. legolarla oynayan saldırgan çocuk, diğer çocuğun oyuna katılmak için yapmış
olduğu girişimi yanlış okuyup/değerlendirip , bunu düşmanca bir girişim olarak algılar. davetsiz çocuğa vurarak, kendi bölgesini korumak isteyebilir.
öğretmeni başkalarının niyetlerinin kötü olmadığını söylese bile, saldırgan çocuk durumun gerçekten öyle olup olmadığı konusunu anlamakta zorluk yaşayabilir.



okul çağındaki çocuklar

• 1-3 ncu sınıflar arasında okuyan çocukların çoğu dürtüselliklerinin kontrolünü kaybederek diğerlerine saldırganca hücum ederler.
saldırgan çocuk kardeşine saldırabilir. fafat okuldaki veya oyun alanındaki, parktaki başka bir çocuğa nadiren saldırabilir.
kapıyı çarmak ve ayaklarıyla yere vurup tepinmek evde olabilir fakat 3.sınıftaki çocukların çoğu kendilerini okulda kontrol edebilirler.

• bazı çocuklar 4-9. sınıflar arasında saldırgan davranış göstermeye devam ederler. erkek çocuklar salgırgan tavırlarını doğrudan yüzleşerek veya
fiziksel olarak saldırarak ortaya koyarken; aynı yaş dilimindeki kız çocukları fiziksel saldırganlığa nadiren başvururlar. kız çocukları sakınarak/kaçarak,
uzak durarak, hakaret veya kötülemeler yaparak saldırganlıkları nı ortaya koyarlar

• araştırmacılar, 4.sınıfta salgınganca davranışlar sergileyen çocukların sonraki dönemlerde de saldırganlık göstermeye meyilli olduklarını tespit etmiştir.
ancak, daha büyük çocuklarda oto-kontrol sağlayabilmeyi ve olaylarla başa çıkta stratejileri geliştirmeyi öğrenebilirler.



daha büyük çocuklar

• saldırganca davranışlarını kontrol konusunda olgunlaşmış daha büyük çocuklar bile bunaltıcı, sıkıntı verici durumlarda provoke olup kışkırtılabilirler.
örneğin, fakirlikde, sosyal düzenlikler/karışıklıklarda, kalabalıkta, gerilimli komşuluk ilişkilerinde veya tehdit edici durumlar karşısında…

kabaca ve sertlikle, tutarsızca, az ilgilenilmiş bir şekilde yetiştirilmiş çocuklar, sevgi ve ilgi yoksunluğu sebebiyle sinir ortaya koyabilir, sinirli bir mizaç geliştirebilirler.
bu durum aynı zamanda cimri, nefret dolu, zarar verici, şiddet gösterici mizaç yapılarına da sebebiyet verebilir.

çocukluk çağında, akran ve yaşıtlarından da etkilebilirler, akranlar, saldırganlıkları artırabilir . eger akranlarda saldırgan davranışlar sergiliyor ve
bu davranışlarınıda düzeltmiyorlarsa, saldırgan davranışlar cesaretlendirilmiş olur. birçok saldırgan çocuğun, diğer saldırgan çocuklardan oluşan bir grubu vardır.
bu arkadaş grupları, antisosyal davranışları güçlendirip teşvik etsede, diğer taraftan arkadaşlık ilişkilerinin kurulması ve bu anlamda sosyal destek alınması konusunda katkı da yapar.

ebeveynler, çocuklarının saldırgan davranışmalarına sıkı ve ciddi fakat sert olmayan bir tarzda yok olmasına çalışsa da, diğer hususlar saldırganlığı etkilebilir.
komşuluklar, okullar, medya (tv,bilgisayar vs.) ve günlük hayattadaki birtakım olaylar gibi şiddet ve vahşet içerikli hususlara çocuk maruz kalıp şahit olabilir.

tablo 1. çocuklara saldırganlık konusunda yardımcı olunabilecek yöntemler










neler yayabilirsiniz?

küçük çocuklar, saldırgan davranışlarından alıkonulabilmesi için;

· pozitif, tutarlı, sefkat ve sevgi dolu disipline ihtiyaç duyarlar.

· pozitif problem çözme tekniklerini öğrenmeye ihtiyaç duyarlar.

· öğretmenlerin ve ebeveynler, çocukların pozitif sosyal davranışları (saldırganca, düşmanca, antisosyal davranışlar ötesinde)
ortaya koyabileceği ve öğrenebileceği destekleyici ortamlar sağlamalı ve oluşturmalıdırlar.



çok uç ve ender olgularda, aşağıdaki seçenekleri deneyiniz.

• gerçek durumu ve olguları anlamak amacıyla izleyiniz ve inceleyiniz.
saldırganlığı tetikleyen hususları ve olayları belirleyebilmek icin bir kütük veya günlük tutunuz. tespit ettiğiniz bu hususlardan veya olaylardan çocuğu uzaklaştırınız ve maruz bırakmayınız.

• notlarınızı ve jurnal bilgilerinizi diğer ebeveynler ve çocuk yetiştiricileriyle paylaşınız. okulda veya evde benzer davranışların ortaya çktığı durumları tespit etmek için onlarla bilgilerini karşılaştırınız.

• ortamı inceleyiniz. bir faaliyetin veya oda düzenlemesinin mi sinirlilik ve hayal kırıklığı yarattığını araştırınız. çocuk kalabalıklaşmış, karmaşıklaşmış bir ortam mı hissediyor veya çok fazla mı oturtulmuş? çocuğun yeteri kadar kişisel alanı ve oyun alanı varmı?

• okul çağı çocukları için, olumsuz davranış ortaya çıkınca, çocuğun ne yapacağına ilişkin (hareket tarzı ve eylem planı) bir plan oluşturunuz.

• yapılabilecek “alternatıf” ”faaliyetler ve aktiviteler listesi oluşturunuz. (oyun hamuru ile oynanacak, evin etrafında koşulacak, elektrik süpürgesi ile temizlik yapılacak, resim yapılacak, banyo yapılacak vs.). okul öncesi çocuklar için resimlerden grafiklerle bu işlemi yapınız.

• başarıyı farkedip, görün. “sana çılgın/yaramaz çocuk desem bile, aferin sinirini kontrol ettin.büyük başarı!” gibi övgülerde bulunun.

• çocuğunuza derin nefes alma (deep breathing) ve hayal ederek rahatlama egzersizlerini (visualization relaxation exercises) öğretin.

• sakin ve sukünetli bir zamanda, olay ve eylemlerinin sonuçlarını anlayabilmesi için çocukla konuşun. yatma zamanları, çoğunlukla konuşmak için sakin ve sessiz zaman dilimleridir.

• tüm bu taktik ve stratijilerden fayda sağlanamamışsa, saldırganlğı n yönetilmesi konusunda geliştirilmiş bir plan alnak için yardım ve danışmanlık hizmeti alınız.


grup içinde güzel iletişim kurma davranışlarının öğretilmesi

· çocuk bakımında, herbir çocuğun akranlarıyla bir topluluk kültürü /kamu vicdanı oluşturabilmeleri ve paylaşmaları için bir grup zamanı planlayınız

· zarar vermenin olmayacağı, eğlencenin olacağı, birbirleriyle kenetlenebilecekler i, çocukları bir arada tutacak grup kuralları planlayınız.

· sırayla hergün bir çocuk için pozitif birşeyler söyleyin.

· öğlen araları, çocukların tekrar grup oluşturabilmeleri ve sabahtan itibaren ne yaptıklarını anlatabilmeleri için faydalı olabilir.

· çocuklara kendi öğreneceklerini planlama ve kendi aktivitelerini seçme hakkının verilmesi, onlara kendi kendilerini kontrol etmiş olma ve kendilerini yetenekli,yeterli görme hissi kazandırır.

· faaliyet değişikliklerini/ geçişleri planlayınız. müzik, parmak boyama, şiir, yumuşak ve problemsiz geçiş için güzel işaretlerdir.

· çocuk konuştuğu zaman gerçek olarak ve ciddiyetle dinleyiniz. kelimelerin arkasındaki mesajı anlamaya çalışınız.




özet

davranışlar öğrenilen olgulardır ve saldırganlıkta sonradan öğrenilmiş bir davranıştır. çocuklar, henüz küçük yaşlardayken, kişiliklerini ve davranışlarını şekillendirerek bir temel elde ederler. sabırlı, tutarlı, sevgi ve şefkat dolu bir yaklaşım gösteren ebeveynler, çocuklarına saldırganlık ve sinirle başedebilecekleri yetenekler kazanarak kişiliklerinin şekillenmesini sağlayabilir ve bu dogrultuda yöntemler geliştirebilirler.



prepared by karen debord,
child development specialist, department of family and consumer sciences



5,000 copies of this public document were printed at a cost of $1,176.00, or $.23 per copy.(5000 kopya basılmış)



published by

north carolina cooperative extension service

10/00-5m-jl/ gj e01-38895 fcs-504





references

faull, j. 2000. childhood aggression. electronic transmission. may, 2000.

harris, t., and j. d. fuqua. 2000. what goes around comes around: building a community of learners through circle time. young children, 55 (1) pp. 44-48.

miller, k. 1996. the crisis manual. beltsville, md.: gryphon house.

parke, r. d., and r. g. slaby. 1983. the development of aggression. ın paul h. mussen, handbook of child psychology, vol. ıv.

rubin, p. b., and j. tregay. 1989. play with them: therapy in groups in the classroom. springfield, ıll.: charles c. thomas.

web site: the preventive ounce http://www.preventiveoz.org/aboutemp.html



related north carolina cooperative extension publications and web sites

childhood years: ages six through

twelve, fcs-465

http://www.nncc.org/Child.Dev/

child6_12.html focus on kids: the effects of divorce on

children, fcs-471

http://www.nncc.org/Child.Dev/

effectsdivorce. html growing together: ınfant development,

fcs-459
http://www.nncc.org/Child.Dev/

grow.infant. html growing together: preschooler development, fcs-454

http://www.nncc.org/Child.Dev/

grow.preschool. html helping children cope with stress, fcs-457
http://www.nncc.org/Guidance/

cope.stress. html parenting teens, fcs-422 (pdf)

http://www.nncc.org/Parent/

parent.teens.html

setting limits for young children, fcs-455 and fcs-456 http://www.nncc. org/guidance/ limits1.html

http://www.nncc. org/guidance/ limits2.html

çevirisinden dolayı ilhan tabura teşekkürler..