Günlük Mesaj

Bluesky24 · 19-04-2010, 07:39 PM

VENÖZ TROMBOEMBOLİZM[/b]TANIM

Pulmoner embolizmin % 90'dan fazlasi alt ekstremitelerin proksimal derin venlerinden kaynaklanir. O nedenle akciger damar tikanmasi ayri bir hastalik olmayip derin ven trombozunun bir komplikasyonudur. Pelvik venalar da önemli bir emboli kaynagidir. Daha az oranda da olsa üst ekstremite, boyun ve böbrek venlerinden köken almis pulmoner emboli olgularina da rastlanmaktadir. Terminolojik olarak venöz tromboembolizm (VTE) diye adlandirilan klinik tablonun baslica iki komponenti vardir. Pulmoner embolizm (PE) ve derin ven trombozu (DVT).

Pulmoner embolizm (PE), pulmoner arter veya dallarinin venöz sistemde olusan pihti (trombüs) tarafindan tikanmasi ve o bölgede kan akiminin engellenmesidir. Embolizme büyük oranda neden olan trombüsün yanisira seyrek te olsa doku parçalari, tümör hücreleri, hava, parazit, amnion sivisi vb. maddeler akciger damar yatagini tikar.

EPIDEMIYOLOJI

Son 10 - 15 yildir pulmoner embolizmde gerek epidemiyoloji gerekse klinik tani, tedavi ve korunma açisindan önemli gelismeler olmustur. Dogru tani ve tedavi için gögüs hastaliklari, nükleer tip, radyoloji, kardiyoloji, hematoloji ve vasküler cerrahi gibi tip dallarinin ortak çabasi (multidisipliner yaklasim) gerekir.

Amerika Birlesik Devletlerinde yilda 500 bin'den fazla pulmoner tromboembolizm (PE) olgusu saptanmaktadir. Bunlarin 2/3 üne tani konamamakta ve mortalite % 30 lara kadar ulasmaktadir. Dogru tani konup tedavi edildiginde ise mortalite orani % 10' un altina inmektedir. Günümüzde tüm hastane ölümlerinin %5-10'unu PE'li olgular olusturur.

TANI YÖNTEMLERI

Klinik özellikler

PE, hekimi gerçekten zorlayan,ugrastiran bir hastaliktir. Çünkü birçok kardiopulmoner hastaligi taklit eder. O nedenle PE tanisinda ilk ve en önemli adim hastaliktan kuskulanmaktir. PE'li hastalarin bir kismi asemptomatik iken bir kisminda ise kardiovasküler kollaps ve ani ölüm bile görülebilmektedir.Yani klinik tablo olgulara göre çok degisiklik gösterir. Fizik muayenede ani baslayan dispne ve/veya plevritik gögüs agrisinin olup olmadigina özellikle dikkat edilir. Eger predispozan faktörlerden biri veya birkaçi da ( immobilizasyon, yakinda geçirilmis karin, pelvis ya da kalça operasyonlari basta olmak üzere cerrahi girisimler, ekstremite kiriklari ,malignite, daha önceki venöz tromboembolik hastalik) varsa PE özellikle düsünülmelidir. Klasik üçlü olarak tanimlanan dispne, gögüs agrisi ve hemoptizi belirtilerinin olgularin ancak %20'sinde görüldügünü ve dolayisiyle tanida pek önemli olmadigini belirten bazi yayinlar olsa da dispne ve gögüs agrisinin olgularin % 90 dan fazlasinda oldugunu vurgulayan yayinlar da vardir. O halde bu semptomlarin sensitivitesi yüksektir. Ancak spesifisitesi düsük olup % 10 kadardir. Yani dispne ve gögüs agrisi, ayirici tanida düsünülmesi gereken diger birçok hastalikta da (kalp hastaligi, pnomoni vb.) olabilir. Ayrica venöz trombozis açisindan alt ekstremitelerde agrili ya da agrisiz lokalize sislik olup olmadigina bakilmalidir.

PE' de karakteristik fizik muayene bulgulari fazla degildir. Takipne ve tasikardi hemen daima saptanabilir. Geçici nitelikte olabilen bu iki bulgu, yaygin embolizm bulunan olgularda uzun sürebilir. Diger bulgular bronkokonstriksiyon ve atelektaziye sekonder gelisen wheezing ve solunum seslerinde lokal azalmadir.Atelektatik alanda bazen ince raller isitilebilse de perküsyon ve oskültasyonda akcigerler genellikle normaldir. Eger embolizmin ardindan infarktüs gelismisse plevral sürtünme sesi, plevral effüzyon ve ates de saptanabilir. Embolizm çogunlukla alt loblarda olustugundan sürtünme sesi de akciger tabaninda isitilir. Eksuda veya transuda niteligindeki plevral sivi nadiren masif olup, bir miktar eritrosit içerebilir. Akut masif embolizm olan olgularda akut kor pulmonale bulgulari bulunabilir. Klinik bulgularin özelligine göre olgular düsük, orta ve yüksek olasilikli olarak siniflandirilir. Klinik olasilik temel alinarak uygulanan tani algoritmalarindan Wells ve arkadaslarinin uyguladiklari algoritma örnekleri Sekil 1 ve 2' de gösterilmistir.

İçindekiler

Kaynak: toraks.org.tr