YUTMA HASTALIKLARI

[Bluesky24]

YUTMA HASTALIKLARI



Yutma güçlüğüne (Disfaji)

özellikle yaşlılarda olmak üzere tüm yaş gruplarında yaygın olarak

rastlanır. Disfaji terimi yemeklerin ve sıvıların ağızdan mideye geçmesi

sırasında zorluk hissetmeyi ifade eder. Bu duruma çoğu tehlikeli olmayan ve

geçici olan birçok faktör neden olabilir. Yutma güçlüğü nadiren tümör veya

ilerleyici nörolojik hastalık gibi daha önemli patolojiye işaret eder. Kısa

bir süre içerisinde yutma güçlüğü kendiliğinden iyileşmez ise kulak burun

boğaz uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.







Nasıl Yutarız?



İnsanlar katı yiyecekleri yemek

sıvıları içmek ve vücudun ürettiği tükürük ve mukusu yutmak için günde

yüzlerce kez yutma işlevini gerçekleştirirler. Yutma işlevinin dört fazı

vardır:



1)



Birinci faz yiyecek ve içeceklerin çiğnenerek yutmaya hazır hale getirildiği

dönem.



2)

Ağız fazı boyunca, dil yiyecek ve içecekleri ağzın arka bölümüne iterek

yutma yanıtını başlatır.



3)

Yutak fazında yiyecek ve içecekler hızlıca yutaktan yemek borusuna geçer.



4)

Son faz olan yemek borusu fazında yiyecek ve içecekler yemek borusundan

mideye geçer.



Birinci ve ikinci fazlar

istemli kontrol altında oluşurken,üçüncü ve dördüncü fazlar kendiliğinden

oluşur.







Yutma Hastalıklarının Nedenleri

Nelerdir?



Yutma işlevi sırasındaki

herhangi bir kesinti yutma güçlüğüne neden olabilir. Yutma güçlüğü sağlıksız

dişler, uygun olmayan takma dişler veya soğuk algınlığı gibi basit nedenlere

bağlı olabilir. Yutma güçlüğünün en yaygın nedenlerinden biri mideden yemek

borusuna geri kaçıştır. Bu durum mide asitinin yemek borusundan yutağa doğru

yukarı hareketinin sonucu oluşur. Diğer nedenler arasında felç, ilerleyici

nörolojik hastalık, trakeostomi tüpü varlığı, hareketsiz ses teli, ağız,

gırtlak veya yemek borusu tümörü ile baş boyun bölgesine uygulanan cerrahi

operasyonlar sayılabilir.







Yutma Hastalıklarını Kim

Değerlendirir ve Tedavi Eder?



Yutma güçlüğü inatçı ise ve

nedeni bilinmiyor ise bir kulak burun boğaz uzmanı, söz konusu hastanın

hikayesini ele alarak muayenesini yapacaktır.



Bu muayene, aynalar veya özel

optik sistemle görüntüleme sağlayan endoskoplar kullanarak dilin arka

bölümünün, boğaz ve larenksin incelenmesi yoluyla yapılır. Eğer gerekli ise

yemek borusu, mide veoniki parmak bağırsağı incelemesi, kulak burun boğaz

uzmanı veya mide ve barsak hastalıkları uzmanı tarafından yapılır.



Bunun sonucuna göre baryumlu

yemek borusu geçiş filmi ile yutma mekanizması fonksiyonlarının

değerlendirilmesi gerekebilir.



Eğer özel patolojiler söz

konusu ise,üst mide- barsak sistem filmi veya videofloroskopi ile beraber

radyologla temasa geçilebilir. Böylece yutmanın her dört fazının da

değerlendirmesi yapılır. Değişik kıvamda yiyecek ve içecekler kullanarak ve

hastaya değişik pozisyonlar verdirerek, yutma yeteneğini

değerlendirilebilir. Eğer yutma güçlüğü felç veya ilerleyici nörolojik

hastalıklara bağlı ise nörolog tarafından değerlendirilmelidir.







Şikayetler



Yutma güçlüğünün semptomları

şunlardır.



·



Ağızda tükürük artışı



·



Yiyecek ve içeceklerin boğaza takılması hissi



·



Boğaz ve göğüste rahatsızlık hissi (Mideden

yemek borusuna kaçış var ise - Reflu)



·



Boğazda yabancı cisim veya parça hissi



·



Uzamış veya belirgin yutma güçlüğüne bağlı

yetersiz beslenme ve kilo kaybı



·



Yutma sırasında kolayca geçmeyen yiyecek

parçaları sıvı ve tükürüğe ve bunların akciğerlere aspire edilmesine bağlı

olarak gelişen öksürük ve boğulma hissi







Mümkün Olan Tedaviler:



Neden belirlenebilmişse, yutma

güçlüğü tıbbi tedavi, yutma tedavisi veya cerrahi yöntemlerle tedavi

edilebilir.



Bu hastalıkların birçoğu tıbbi

tedavi ile tedavi edilebilir. Mide asit salgısını engelleyen ilaçlar kas

gevşeticiler ve asit gidericiler var olan ilaçlardan birkaçıdır. Tedavi

yutma hastalığının nedenine göre düzenlenir. Mideden yemek borusuna kaçış

sıklıkla beslenme ve yaşama alışkanlıklarını değiştirerek tedavi edilebilir.

Örneğin :



·



Hazmı kolay yiyeceklerden oluşan bir diyet ile

sık aralıklarla ve az miktarlarda beslenmek



·



Alkol ve kafeinden uzak durmak



·



Kilo ve stresi azaltmak·



Uyku vaktinden önceki üç saat boyunca yemek

yemekten sakınmak



·



Geceleri yatağın başını yükseltmek.



·



Eğer bunlar yardımcı olmazsa yemekler arasında

ve uyku vaktinden önce asit giderici kullanmak rahatlama sağlayabilir.



·



Birçok yutma hastalığı yutma tedavisinden yarar

görebilir. Yutma kaslarının beraber çalışmasını sağlayan ve yutma

refleksinin oluşmasını sağlayan sinirleri uyaran özel egzersizler

yaptırılabilir.



·



Hastalara ayrıca yutma işleminin başarılı

şekilde yapılmasına yardımcı olacak vücut ve baş pozisyonlarını öğretebilir.



Yutma güçlüğü olan hastalardan

bazıları yetersiz beslenme problemi ile karşılaşırlar. Mesleki terapist

beslenme teknikleri hakkında hasta ve ailesine yardımcı olabilir. Bu

teknikler hastayı olabildiğince bağımsız kılar. Diyetisyen veya beslenme

uzmanı hasta için gerekli olan yiyecek ve içecek miktarını ve ek besinlerin

gerekli olup olmadığını belirler.



Cerrahi tedavi belirli bazı

problemlerin tedavisinde kullanılır. Darlık veya yapışıklık varlığında söz

konusu alanın genişletilmesi gerekli olabilir. Kasların ileri derecede

kasılması varlığında ilgili kasların genişletilmesi ve hatta

serbestleştirilmesi gerekli olabilir. Bu yöntem kas kesilmesi olarak

adlandırılır ve kulak burun boğaz uzmanı tarafından gerçekleştirilir.



Yutma güçlüğünün birçok sebebi

vardır. Eğer inatçı bir yutma güçlüğünüz varsa bir Kulak Burun Boğaz

uzmanına gitmeniz gerekmektedir.