Hangi tıbbi tetkik ne için yapılır?

[Bluesky24]

MANYETİK REZONANS (MR)



Manyetik rezonans ağrısız ve hasta vücuduna zarar vermeden uygulanan bir görüntüleme tekniğidir. Özel bir makina ile organların, kemiklerin ve bazı dokuların görüntüleri alınır.

Bu inceleme tekniğinde manyetik bir alan içerisinde incelenmek istenilen bölgeye radyo dalgaları gönderilir. Radyo dalgalarının uyardığı hücrelerdeki hidrojen atomlarının ürettiği enerji sayılara dönüştürüldükten ve bir bilgisayarca işlendikten sonra bir görüntüye dönüştürülür.Radasyon kullanılmadığı için işlem esnasında hastalar ve uygulayan sağlık personelinin radyasyon alma tehlikesi yoktur. Makina çok yönlü hareket edebildiği için elde edilen görüntü sadece yatay kesitlerle sınırlı değildir. Üç boyutlu görüntüleme sağlanabilir



BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ (BT)



Bilgisayarlı tomografi x-ışını kullanılarak vücudun incelenen bölgesinin kesitsel görüntüsünü oluşturmaya yönelik radyolojik teşhis yöntemidir. İnceleme sırasında hasta bilgisayarlı tomografi cihazının masasında hareket etmeksizin yatar.Masa manuel ya da uzaktan kumanda ile cihazın ''gantry'' adı verilen açıklığına sokulur. Cihaz bir bilgisayara bağlıdır. X-ışını kaynağı incelenecek hasta etrafında 360 derecelik bir dönüş hareketi gerçekleştirirken oyuk ya da ''gantry'' boyunca dizilmiş dedektörler tarafından x-ışını demetinin vücudu geçen kısmı saptanarak elde edilen veriler bir bilgisayar tarafından işlenir. Sonuçta dokuların birbiri ardısıra kesitsel görüntüleri oluşturulur. Oluşturulan görüntüler bilgisayar ekranından izlenebilir.

Bilgisayarlı tomografi diğer x-ışın incelemelerine göre bazı avantajlara sahiptir. Özellikle organların, yumuşak doku ve kemiklerin şekil ve yerleşimini oldukça net gösterir.



ANJİYOGRAFİ



Anjiyografi vücut damarlarının görüntülenmesi demektir. damar içine röntgen ışınlarını diğer dokulara göre daha fazla emen ve kontrast madde olarak tanımlanan ilaç verilerek, DSA denilen röntgen cihazları yardımıyla gerçekleştirilir. Anjiyografi sayesinde organları besleyen damarlar görüntülenerek damar hastalıkları veya bu damarlardan beslenen organlara ait tanı koydurucu bilgiler edinilir.



ABDOMİNAL UTRASONOGRAFİ



Batın ( karın ) ultrasonu anlamına gelir.Karın içi organların ve karındaki diğer yapıların ULTRASON aleti aracılığıyla incelenmesidir.

ultrasonografi yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak vücut içindeki organların ve diğer yapıların görüntülenmesidir.

Beş duyumuzdan biri olan işitme ''ses'' ile sağlanır.İnsan her sesi duyamaz; ancak 20-20000 Hertz arasındaki belli sesleri duyabilir.İnsanın duyamayacağı ses sınırı olan 20000 Hertz'in çok üstündeki seslerden tıpta yararlanılır.Bu yönteme ''Ultra Sono Grafi'' (USG) adı verilir.Frekansları çok yüksek olsa da bildiğimiz ses kullanıldığı için,tetkikin vücuda herhangi bir zararı yoktur.X-ışınları vb zararlı radyasyon kullanılmaz.



MAMMOGRAFİ



memedeki olağandışı gelişmeleri saptamaya ve kötü huylu tümörler erken tanı koymaya yarayan bir yöntemdir.

Mammografi memenin doğrudan X ışınları ile incelenmesidir. İnceleme için hasta mammograf denilen röntgen aletinin önüne oturtulur.meme X ışınına duyarlı bir levha üzerine yerleştirilerek sıkıştırılır. Her iki göğüstende ayrı ayrı açılar değiştirilerek filmler alınır.Mammografi cihazları diğer röntgen cihazlarından daha farklı şekilde tasarlanmışlardır ve X ışınlarının zararlı etkileri en aza indirgenmiştir.Mammografi yağ içeriği fazla olan memelerde daha iyi sonuç verir.Emzirmemiş genç bayanlarda, emzirme döneminde ve gebelikte yağ oranı azaldığı için küçük kitlelerin ayırt edilmesi güçleşmektedir.



PAP TEST



Serviksin ( dölyatağı boynu) kanseröz ve prekanseröz oluşumlarının erken teştanısında yardımcı olan bir tarama testidir.

Serviks kanserleri kadın üreme sisteminin en sık görülen kanserlerinden biridir ve uygun tedavi yapılmadığı takdirde 3 yıl içinde ölümle sonuçlanabilir. Pap test erken tanıyı sağlayarak bu ölüm oranlarını bir hayli azaltabilmektedir.



SIGMOIDOSKOPI





Sigmoidoskopi sigmoidoskop adlı aletle barsakların son 1/3 lük kısmını oluşturan rektum ve kolonun son kısmının tetkikidir. Sigmoidoskop ucunda bir mercek ve ışık kaynağı olan, kolay bükülebilen fiberoptik bir cihazdır.Fiberoptik teknolojisi sayesinde barsağın içi bu aletle görülebilir.

Sigmoidoskopi ile rektum ve kolondaki kanserler, ülserler ve polip adı verilen anormal büyümeler görülebilir. İşlem 15-30 dk. sürer.İşlem sırasında azbir rahatsızlık hissedilir



SANAL KOLONOSKOPİ



Çok Kesitli Bilgisayarli Tomografi cihazi kullanilarak yapilan sanal kolonoskopi& kalin barsakta bulunan poliplerin ve kanserin erken dönemde yakalanmasini amaçlayan bir incelemedir.

Kalin barsak kanseri en ölümcül kanserler listesinde ikinci sirada yer alir. Hastaligin tedavi edilebilmesi için en etkili yöntem ise erken tanıdir. Kolon poliplerinin erken dönemde yakalanabilmesinin tek yolu yakin zamana kadar kolonoskopiydi. Ancak kolonoskopi hastalarin çok sevmedikleri ve bu nedenle çogunlukla öncesinde sakinlestirici uygulanmasini gerektiren bir islemdir. Kolonoskopi sirasinda 1500 islemde bir barsak delinmesi gelisebiliyor. Yavas gelisen kalin barsak tikanikliklarinda, radyoterapi uygulanmis hastalarin incelenmesinde veya endoskopik olarak ulasilamayan kivrimli ve uzamis barsaklarda, standart kolonoskopi cihazlariyla barsagin bir bölümünün incelenememesi söz konusu olabiliyor.

Yeni gelistirilen Sanal kolonoskopi& adi verilen yöntem alternatif bir tani yöntemi olarak artik rutin uygulamaya girmistir. Sanal kolonoskopi için barsaklar X-isinlariyla taraniyor ve elde edilen verilerden bilgisayar ortaminda üç boyutlu görüntüler olusturuluyor.



ÜÇ-DÖRT BOYUTLU ULTRASONOGRAFİ



Üç-dört boyutlu ultrasonografi kullanıma girdikten sonra gebelerden gelen yoğun talepler nedeniyle birçok hastane ve muayenehane de bu cihazlar kullanılmaya başlandı. Her teknolojik gelişmede olduğu gibi her yeni cihaz olumlu gelişmelerle birlikte bazı olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir.



Her teknolojik gelişmede olduğu gibi her yeni cihaz olumlu gelişmelerle birliktebazı olumsuzlukları da beraberinde getirmektedir.Peki ekonomik yönden son derece pahalı olan bu cihazlar bize ne gibi avantajlar veya dezavantajlar getirmektedir? Şimdi bu konuda yapılan çalışmalar ışığında bu cihazların avantaj ve dezavantajlarını kısaca açıklamaya çalışacağım:



Avantajları



-Üç-dört boyutlu cihazlarla beyin içi dokular daha iyi incelenebilmektedir

-Bebeğin kulakları daha iyi görülebilmektedir

-Yarık damak-dudak gibi anomalileri olan bebeklerde plastik cerrahlar için daha iyi bir görünüm elde edilebilmekte ve doğum sonrası bebeğin geçireceği cerrahi girişim açısından anne-babaya daha iyi bilgi verilebilmektedir

-İskelet dispalzisi adı verilen iskelet sistemi bozuklukları daha iyi görülebilmektedir.

-Özellikle iyi görüntüleme edildiği zaman anne-baba ile bebek arasında doğum öncesi daha iyi bir bağ kurulmakta ve bu anne-babaya psikolojik açıdan bir rahatlık sağlamaktadır.



Dezavantajları:



-Yapılan çalışmalarda üç boyutlu ultrasonografinin fetal anomalilerin % 62 sinin saptanmasında daha yararlı, %36 sında ise dezavantajlı olduğu görülebilmektedir.

-Üç-dört boyutlu ultrasonografide görülen bazı artefakt& adı verilen görüntüler yanlışlıkla bebekte anomali tanısının konmasına neden olabilmektedir. Örneğin iyi alınamayan bir yüz görüntülemesinde yanlışlıkla dudak yarığı tanısı konulabilir

-Bebeğin büyümesi ile birlikte bebeğin kemik yapısında mineralizasyonda gittikçe artmaktadır. Bunun sonucunda kemik yapılar ısıya daha duyarlı hale gelmektedir. Bu nedenle bu dokuların üç-dört boyutlu ultrasonografi ile inceleme süresinin mümkün olduğunca kısa tutulması önerilmektedir

-İyi görüntü alınamadığı zaman anne-babada moral bozukluğuna ve bebek ile iyi bağ kurulamamasına neden olabilmektedir.

-İnceleme süresi ortalama olarak %25 daha fazla olduğu için yoğun çalışan hekimler açısından zorluklara neden olabilmektedir.

-Anne-babanın bebeğin görüntüsüne odaklanması ve bu konuda hekimi de etkilemesi potansiyel olarak anomali taranmasına ayrılması gereken süreyi azaltmakta ve bazı önemli bulguların gözden kaçırılmasına neden olabilmektedir.

Sonuç olarak şu an için üç-dört boyutlu ultrasonografi iki boyutlu ultrasonografiye göre bebeğin incelenmesi açısından önemli bir avantaj getirmemektedir. Ayrıca yakın gelecekte iki boyutlu ultrasonografinin yerini almayacağı düşünülmektedir. Ayrıca A.B.D başta olmak üzere birçok ülkede cihazın anne-baba için bir eğlence aracı olarak kullanılması ve gelir sağlamak açısından bu konuda yeterli deneyimi olmayan hekim olmayan kişilerce kullanılmasının tehlikeli sonuçlara yol açabileceği önemle belirtilmektedir. Biz de üç-dört boyutlu ultrasonografinin sadece iki boyutlu ultrasonografiye tamamlayıcı olarak kullanılmasını ve inceleme süresinin kısa tutulmasını öneriyoruz.



ÜRODİNAMİ



İdrar kaçırma günümüzde başta kadınlar olmak üzere tüm toplumda ciddi tıbbi ve sosyal sorunlar ortaya çıkartmaktadır. İdrar kaçırma konusunda nedenlerin ortaya konması için dünyada altın standart test ürodinamidir.



Kaynak : Bayposta.com