Ekmek çarpar diye dilim yiyemiyorlar

[Bluesky24]

Nursel Dilek'in haberi



Ekmeğin sofrada baş tacı olduğu, adım başı dönerci, dürümcü, fast-food büfeleri ve simitçilerin eksik olmadığı ülkemizde bu gıdalardan ömür boyu mahrum kalmak çok daha zor olsa gerek. Türkiye de çok sayıda kişi ekmeksiz, makarnasız, tatlısız bir hayat sürüyor. Nedeni ise pek de bilinmeyen çölyak hastalığı.



Çölyak, ince bağırsak alerjisi& olarak biliniyor. Hastalık buğday, yulaf, arpa, çavdar gibi ürünlerde bulunan ve günümüzde pek çok gıdada kıvam verici olarak kullanılan gluten proteininin ince bağırsakta ömür boyu hassasiyet göstermesinden kaynaklanıyor. Çok sessiz ve silik bir hastalık olabileceği gibi öldürebiliyor da çölyak. İstatistiklere göre son yıllarda hızlı bir artış gösteren çölyak vakalarında ortalama bir sayı saptanamıyor. Çünkü hastalık bazı kişilerde ya belirti vermiyor ya da aynı belirtileri gösteren başka hastalıklarla karıştırılabiliyor.



HASTALIĞINI, 8 YIL SONRA ÖĞRENEBİLDİ



Senem Güler in hastalık belirtileri karnında şişkinlik, yediklerini hazmedememe ve eklem ağrıları şeklinde bundan sekiz sene önce ortaya çıkar. Gittiği doktorlardan hiçbiri teşhis koyamaz. Bir dilim ekmek bile midesinde şişkinlik yapan Senem, çareyi kendi kendine diyet yapmakta bulur. Ancak 60 kilodan 40 kiloya düşünce çok ciddi bir şeyler olduğunu anlar. Senem Güler, çölyak hastası olduğunu bundan iki ay önce öğrenmiş. O güne kadar hastalığın ismini duymayan Senem e doktor glutenli gıdalar yememesi gerektiğini söyleyince biraz olsun rahatlamış. Fakat bir müddet sonra neredeyse bütün ana besinlerin içinde gluten olduğunu öğrenince dünyası başına yıkılmış.



Bir bisküvi bile beni çok rahatsız ediyor.& diyen Senem, çorbalardan sadece mercimek çorbası içebiliyor. Bulgur, kek, börek, pasta, çikolata, bisküvi gibi gıdalar yasak. En fazla pilav ve nohut yiyebiliyor. Çölyak hastaları için glutensiz un ve makarna, reçeteyle satılıyor. Senem Hanım da un ve makarnasını eczaneden alıyor. Glutensiz ekmek 13, makarna ise 9 YTL ye satılıyor. Devlet bu paranın sadece 2 milyonunu karşılıyor. Haftada ekmeğe 60 milyon ödediğini söyleyen Güler, kendi yaptığı ekmeğini de yanından hiç ayırmıyor.



Oya Özden de yıllardır çölyakla mücadele ediyor. 13 yıl önce hastalığa yakalanan Oya Hanım ın ilk işi hastalığı Türkiye ye duyurmak için bir dernek kurmak olmuş. Çölyakla Yaşam Derneği ni kuran Özden, artık hastalığıyla yaşamaya alıştığını söylüyor. Ancak ramazan ayının gelmesiyle pideyi çok özlediğini de belirtmeden edemiyor. Oya Hanım bir dilim ekmeğin bile kendileri için zehir anlamına geldiğini söyleyerek, hastaların diyetle yaşamayı öğrenmeleri gerektiğini hatırlatıyor. Çölyak hastaları sürekli diyet uygulasa dahi arada bir glutenli gıdalar yemek bile onlar için büyük tehlike.



BAĞIRSAK KANSERİ TEHLİKESİ



Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Gastroentroloji Hepatoloji Beslenme Uzmanı Profesör Doktor Fügen Çullu Çokuğraş, Diyet düzenli yapılmazsa çölyak hastaları için vahim sonuçlar doğurabilir.& diyor. İlerleyen yıllarda çölyak hastalarının bedensel gelişiminin yavaşlayacağını, bazı hastaların yüzde 5-10 ihtimalle bağırsak kanserine yakalanabileceğinin altını çizen Prof. Çokuğraş, Türkiye de çölyaklı sayısının tam olarak bilinmediğini vurgulayarak, bunun sebebini de teşhisinin zor olmasına bağlıyor.



Çölyakla Yaşam Derneği Başkanı Oya Özden ise başka bir konuya dikkat çekiyor: Hasta sayısında gözle görülebilir bir artış olduğu halde bunlara yönelik un, ekmek, makarna gibi temel gıdalar üretilmiyor. Oysa Batı ülkelerinde çölyak hastaları için ekmek, kek, çikolata, bisküvi hatta lokanta bile var. Bu ürünler ülkemize getirilse bile çok pahalıya satılıyor.& Ayrıca hastaların glutensiz gıdalara daha çabuk ulaşması için de gıda etiketlerine glutenli veya glutensiz ibaresinin eklenmesi gerektiğini söylüyor. Çünkü hastaların çoğu glutensiz gıdalara ulaşmak için alışverişte çoğu kez saatlerini harcıyor.



Türkiye de her geçen gün çölyaklı hasta sayısı artıyor. Senem Güler ve Oya Özden onlardan sadece ikisi. Fakat teşhis konulamayan binlerce kişi daha var. Çölyak, iftar sofralarının donatıldığı şu günlerde nimetlere şükür için ibretlik bir hastalık& aynı zamanda...



HER GÜN ORUÇ TUTUYORLAR



Çölyakın belirtileri: Çölyak çocukluktan, ergenlikte ve yetişkin yaşlarda görülebiliyor. Kusma, iştahsızlık, kilo alamama, büyümede gerilik, boy uzamasında yavaşlama, karında şişkinlik, kansızlık, eklem ağrıları ve ağız içi yaraları gibi belirtilerle ortaya çıkıyor.



Görülme sıklığı: Afrika, Japonya ve Çin de görülme sıklığı az. Fakat Avrupa ülkelerinde yaklaşık her bin kişinin birinde çölyak belirtileri görülüyor. Çölyakın en önemli özelliği her 200-250 kişide bu hastalık olmasına rağmen bunun tıbben kolay tespit edilememesi. Bu kişilerde gluten alerjisinin tedavisiz kalması sonucunda başka bağışıklık sistemi hastalıkları ortaya çıkabiliyor. Türkiye de tahminen binlerce çölyak hastası bulunuyor.



Teşhis ve tedavi: Teşhisi zor hastalıklar listesinin en başlarında geliyor Çölyak. Çünkü belirtileri diğer hastalıkların belirtileriyle de karıştırılabiliyor. Kesin tanı için gastroenterolog tarafından ince bağırsak biyopsisi yapılması gerekiyor. Hastalığın ilacı yok. Tek tedavi yöntemi ise ömür boyu glutensiz bir diyet uygulamak.



Nelere dikkat etmeli? Çölyak hastaları normal ekmek, pasta, börek, bisküvi, makarnadan uzak durmak zorunda. Çikola ve tatlı bile yasak. Lokantalarda, kafelerde yemek yiyemezler. Yedikleri her gıdayı sorgulamak ve katıldıkları davetlere kendi yiyeceklerini götürmek zorundalar. Gluten içermediği için mısır unu, pirinç unu, soya unu, patates ununu tercih etmeli. Mercimek ve kestane de serbest. Hastalar, kuruyemişi özellikle de ceviz, fındık, incir ve kuru üzümü sofralarından eksik etmemeli.



ÇÖLYAK, ÇÖLDEN GELMEDİ!



Çölyak Latincede karın hastalığı anlamına gelen celiac discase den geliyor. İngilizcede celiac olarak bilinen kelime, Türkçeye çölyak şeklinde çevrilmiş.





(Aksiyon)



Kaynak : Bayposta.com