Havalar düzeliyor, zatürreeye dikkat

[Bluesky24]

Zatürree nedir?

Zatürree sık görülen, solunum yolu ile bulaşan ve ciddi seyreden bir hastalıktır. enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümlerin ilk sıralarda görülen etkenlerinden birisidir. Dünya da her yıl 5 yaşın altında 10-12 milyon çocuk zatürree nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Ülkemizde ise zatürree ölüm nedenleri arasında 5. sırayı almaktadır. (Türk Toraks Derneği verileri)



Zatürree ciddi bir hastalık mıdır?



Zatürree sık görülen, solunum yolu ile bulaşan ve ciddi seyreden bir hastalıktır. enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümlerin ilk sıralarda görülen etkenlerinden birisidir. Tedavisi genellikle hastaneye yatmayı gerektirir. ölüm oranları ise hastaneye yatmayı gerektiren zatürreede % 10-25 arasında değişir.



Zatürre nin görülme sıklığı ne kadardır?



Dünya da her yıl 5 yaşın altında 10-12 milyon çocuk zatürree nedeniyle hayatını kaybediyor. Ülkemizde ise zatürree ölüm nedenleri arasında 5. sırayı alıyor. (Türk Toraks Derneği verileri)



Pnömokoklar her yıl sadece Amerika da 3.000 menenjit, 50.000 bakteriyemi, 500.000 zatürreeye neden oluyor. Bu vakaların içinden zatürree ve menenjit nedeniyle yaklaşık 500.000 hastaneye yatış ve 40.000 ölüm meydana geliyor.



Zatürre de erken tedavinin önemi nedir?



Zatürreeye bağlı yüksek ölüm oranları nedeniyle tedaviye erken başlanması önem taşıyor.



Sık görülen, solunum yolu ile bulaşan ve ciddi seyreden bir hastalık olan zatürree, enfeksiyon hastalıklarına bağlı ölümlerin ilk sıralarda görülen etkenlerinin başında geliyor. Tedavisi genellikle hastaneye yatmayı gerektiren zatürreeden kaynaklanan ölüm oranları ise hastaneye yatmayı gerektiren vakalarda % 10-25 arasında değişiyor.Ayrıca ölümlerin ilk 48 saat içinde meydana geliyor olması hastalığın erken tedavisinin ve hastalıktan korunmanın önemini ortaya koyuyor.



Pnömokok bakterisi nedir?



Pnömokok, zatürreeye neden olan bir bakteridir ve bu bakteri çocuklar ve erişkinlerde görülen zatürreelerin yaklaşık yarısından sorumludur. Hastaneye yatma gerektiren zatürreelerin yine yaklaşık %50 sinden de pnömokoklar sorumludur.



GRİP ve KIZAMIK gibi yaygın hastalıkların en sık görülen ve en fazla ölüme yol açan komplikasyonu olan zatürreenin de etkeni sıklıkla pnömokoklardır.



Zatürree nasıl bulaşır?



Zatürree öksürük, hapşırık, yani solunum yolu ile yayılır. Yine öksürüp hapşırırken hasta kişilerin ellerine veya etraftaki nesnelere bulaşan mikroba elle dokunmak ve sonra eli ağza götürerek hastalığı almak mümkündür.



Zatürree mikrobu kapmış bir kişi ne kadar süreyle hastalığı bulaştırır?



Zatürre ye en sık neden olan etken olan pnömokokları taşıyıcı olarak üst solunum yollarında taşımak mümkündür. Taşıyıcılık oranı yaşa, yaşanılan çevreye ve üst solunum yolu enfeksiyonlarının varlığına göre değişir. Normal erişkinde bu oran %5-70 iken, okul ve yetimhanelerde %30-60 lara kadar çıkar. Askeri birliklerde ise %50-60 ı bulur. Taşıyıcılık süresi çocuklarda daha uzundur.



Zatürreenin üşütmeden kaynaklandığı doğru mu?



Tek başına üşütmek zatürreeye yol açmaz. Ancak pnömokokları solunum yoluyla alan veya hastalanmadan boğazında taşıyor olan bir kişide, vücudun bağışıklık sistemini zayıflatan herhangi bir durumda (örneğin soğuğa maruz kalmak gibi), bakteri boğazda çoğalmaya başlar ve bakterinin ulaştığı bölgeye göre hastalığa neden olur. Pnömokoklar çoğunlukla akciğerde yerleşip zatürreye neden olmaktadır ancak bunun yanında bakteri kana geçip kan yoluyla diğer organlara ulaşıp farklı bölgelerde de hastalık yapabilirler.



Vücudun zatürreeye karşı direncini kıran diğer faktörler nelerdir?



Vücudumuzun hastalıklara karşı savunmasını sağlayan bazı mekanizmalar vardır. Örneğin ileri yaş, alkol kullanımı gibi faktörler akciğerlerimize mikroorganizmaların ulaşmasını engelleyen en önemli savunma sistemlerinden birisi olan öksürme refleksinin bozulmasına neden olur.



Yine bronşların iç kısmını kaplayan bir tüycüklü hücre tabakası vardır ve bu tabaka hem yapışkan oluşu hem de tüycükler sayesinde bakterilerin akciğere ulaşmasını engeller. Bu korunma mekanizmasını bozan faktörlerin başında viral enfeksiyonlar gelir. Örneğin grip geçiren bir kişide bu fonksiyon devre dışı kalır ve bakteriler kolaylıkla akciğere ulaşabilir.



Sigara içme ve soğuğa maruz kalma da tüycüklerin felç olmasına neden olarak bakterilerin akciğere geçişini kolaylaştırır.



Pnömokoklar yalnızca zatürreeye mi yol açar?



Diğer bütün mikroplar gibi pnömokoklar da sadece zatürreeye neden olmaz. kana karışıp başka enfeksiyonlara da neden olabilirler. Zatürree geçiren 3 kişiden birisinde pnömokok bakterisi kana geçer. bakterinin kana geçmediği zatürree vakalarında ölüm oranı %20 lere varırken, bakterinin kana geçtiği durumlarda bu oran % 60 a kadar çıkabilir.



bakteri kana geçtikten sonra tablo ağırlaşır ve bakterinin ulaştığı diğer bölgelerde oluşan hastalığa bağlı bulgularda ortaya çıkar.



Zatürreenin belirtileri nelerdir?



Kuluçka dönemi 1-3 gün olan zatürree, ani başlayan üşüme, titreme ile 39-40 dereceye kadar yükselen ateş, terleme, nefes alırken, öksürürken batma tarzında göğüs ağrısı, pas renginde balgam ile kendini gösterir. Solunum sayısı artar, nefes alırken ortaya çıkan göğüs ağrısı nedeniyle yüzeyel solunum görülür, hastanın solunum sıkıntısı nedeniyle oluşan oksijen yetmezliğine bağlı solukluk ve morarma da görülebilir.



Zatürree olan bir kişide aynı zamanda bir kalp veya akciğer hastalığı varsa veya kişi yaşlı ise bu bulguların yanında solunum yetmezliği de ortaya çıkar.



Daha az olmakla birlikte hastalarda halsizlik, iştahsızlık, bulantı kusma ve kas ve eklem ağrıları da görülebilir.



Zatürree nasıl teşhis edilir?



Zatürreede tanı genellikle klinik bulgulara ve laboratuar bulgularına göre konur. Zatürreeye neden olan mikrobu tespit edebilmek kolay değildir. Tedaviye ise hemen başlamak gerekir. Özellikle risk grubundaki kişilerde hastalık çok daha ağır seyredip hastane tedavisi gerektirmesi ve antibiyotiklere karşı her geçen gün artan oranda direnç gelişimi nedeniyle hala tüm dünyada ölüm nedenlerinin başlarında gelmektedir.



Zatürree nasıl tedavi edilir?



Hedef öncelikle zatürreenin tanısını kesin olarak koymak, etkeni tanımlamak ve uygun tedaviye başlamaktır. Zatürreede kesin olarak etkeni bulmak çoğunlukla zordur. Tedaviye hastanın yaşı, bulguları, bulguların ciddiyeti, hastaneye yatırmak gerekip gerekmediği, eşlik eden bir hastalık olup olmadığı, hastanın yaşı ve bu bulgulara en sık sebep olan mikrop tahmin edilerek başlanır. Ancak tüm çabalara rağmen antibiyotik direnci tedavinin oldukça güçleşmesine neden olmaktadır.



Zatürree nasıl önlenebilir?



Çocukları zatürreeden korumak için alınması gereken önlemlerin başında aşılarının tam olması gelir.



Bunun yanı sıra:



1. Olumsuz yaşam koşulları düzeltilmelidir



2. Sigara kullanımı azaltılmalıdır. Sigaranın kişisel zararı yanında pasif içicilik nedeniyle diğer kişilere de zarar verilmesi açısından evde sigara içimi önlenmeli



3. Müzmin, süregelen hastalığı olanlar bu hastalıklarını kontrol altında tutmak önemlidir. Örneğin şeker hastalarının şeker düzeyini kontrol altına almaları, kalp hastalarının düzenli kontrollerle hastalıklarını kontrol altına almaları gibi.



4. Risk grubundaki kişilerin zatürre aşısı ile aşılanmaları önem taşımaktadır .



§ Bu kişiler; 65 yaş üzerindeki kişiler



§ kalp hastaları



§ akciğer hastaları



§ Şeker hastaları (Diabet)



§ Siroz gibi karaciğer hastaları



§ alkol kullananlar



§ beyin omurilik sıvısı kaçağı olanlar



§ Dalağı olmayan veya fonksiyon görmeyenler



§ Bağışıklık sistemi zayıflatan hastalığı olanlar (kanser hastaları, böbrek yetmezliği olan veya organ nakli yaptıran kişiler vs.)



§ 2 yaşın üzerinde olan ve toplu ortamlarda bulunması nedeniyle hastalığın bulaşması açısından daha yüksek risk altında olan ve zatürreeden korunmak isteyen herkes aşılanabilmektedir.



5. Çocukların tüm çocukluk çağı aşılarının yapılmış olması: Diğer hastalıkların da (özellikle grip ve kızamık gibi) zatürree için zemin hazırladığını unutmamak gerekmektedir. Tüm aşıların zamanında ve tam olarak uygulanması pek çok hastalıktan olduğu gibi zatürreeden de korunmada en önemli ve en etkin adımdır.



6. bebeklerin emzirilmesi



7. Soğuğa maruz kalmamaya çalışmak



8. Toplu ortamlarda ortam sık sık havalandırılması. Hasta kişiler (ÜSYE) öksürüp, hapşırırken ağzın kapatılması ve toplu ortamlara girilmemesi



Sorularınız için ücretsiz Aşı Danışma Merkezi: 0800 211 33 31





Kaynak : Bayposta.com