Günlük Mesaj

Bluesky24 · 20-04-2010, 04:13 PM

KLİNİK ARAŞTIRMALAR ve HATA KAVRAMI[/b]1. Klinik Araştırmalar

Klinik araştırmaların sınıflandırılmasında çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Burada seçilen yöntem araştırmayı şu şekilde ayırır: konunun sadece gözlemlenip gözlemlenmediğine göre (gözlemsel araştırmalar), yada bazı müdahaleler yapılıp yapılmadığına göre (deneysel araştırmalar) ayrılırlar. Bu yaklaşım gayet basittir ve bazen araştırmanın nasıl devam edeceğini de yansıtır. Gözlemsel araştırmalarda bir yada birden çok gruptaki hasta gözlemlenir ve analiz için kayıtları tutulur. Deneysel araştırmalarda ise araştırmacı kontrolü altında olan müdahale; bir ilaç, tedavi yada yöntemler(prosedürler)gibi, söz konusudur ve ilgilenilen nokta ; yapılan işlemin üzerinde çalışılan denek üzerinde yaptığı etkidir.

1.1 Gözlemsel Araştırmalar

Gözlemsel araştırmalar dört ana başlık altında toplanabilir. Bunlar: vaka serileri , vaka-kontrol, kesitsel ve kohort araştırmaları. Bir seri, hastanın belli karakteristik özellikleri tanımlandığında, sonuç vaka seri araştırması olarak nitelendirilir. Vaka serisi araştırmaları; vaka- kontrol, kesitsel yada kohort araştırmalarında sonradan araştırılacak olan hipotezlerin belirlenmesinde sıklıkla rehberlik ederler. Sonraki üç araştırma, araştırmanın kapsadığı süre ve araştırmanın yönü veya araştırmanın üzerinde durduğu soruya göre belirlenebilir. Kohort ve vaka-kontrol araştırmaları, araştırmanın başladığı zaman ve bittiği zaman ile sınırlanan ve bu arada içinde bir süreç oluşan ve araştırmanın bitmesi için toplam bir zamanın belirlendiği araştırmalardır. Bu nedenle hem kohort hem de vaka-kontrol araştırmaları longitudinal araştırmalar olarak da adlandırılır. Aralarındaki temel fark kohort araştırmalarının ileriye yönelik, bir risk faktöründen sonuca doğru, vaka-kontrol araştırmalarının ise geriye yönelik, sonuçtan risk faktörlerine doğru ilerleyen araştırmalar oluşudur. Kesitsel araştırmalar ise, tek bir zamanda bir grup denek üzerinden elde edilen verileri analiz eder.

1.1.1 Vaka Serileri Araştırmaları

Yukarıda da belirtildiği gibi, vaka serileri araştırmaları bir grup hasta üzerinden elde edilen ilgilenilen özelliği tanımlayıcı rapor niteliğindedir. Vaka serileri raporları genellikle kısa aralıklar halinde gözlemlenen hastaları içerirler. Tanımdan da yola çıkarak söylenebilir ki; bu tür araştırmalar, hiçbir hastalığa sahip olmayan veya tanımlanan özelliği taşımayan kontrol grubu içermezler. Bu nedenle, vaka serileri araştırmaları, bazı araştırmacılar tarafından, planlanmış araştırmalar olmadıklarından ve hiçbir hipotezi test etmediklerinden araştırma türlerinden sayılmazlar. Vaka serileri araştırmalarının burada bahsedilme nedeni diğer araştırmaların tanımlanmasında önemli bir rehber olmasıdır.

1.1.2 Vaka-Kontrol Araştırmaları

Bu araştırmalar, elde edilmiş bir sonucun varlığı yada yokluğu durumundan yola çıkarak, vaka serileri raporunda da belirtilmiş olabilecek etki yada risk faktörlerinin bulunmasında kullanılan ve geriye doğru yürütülen bir araştırmadır. Araştırmadaki vakalar belli bir hastalık yada özelliğe sahip olup, kontroller ise hiçbir hastalık yada özellik taşımayan kişilerden oluşur. Araştırmadaki amaç, vaka ve kontrollerin geçmiş bilgilerinden yararlanarak, vakaların sahip oldukları hastalık veya özelliğe neden olmuş olan etki yada risk faktörlerini belirlemektir. Bu tür araştırmalar geriye dönük araştırmalardır ve retrospektive araştırmalar olarak da adlandırılır. Bazı vaka-kontrol araştırmalarında araştırmacılar, vaka ve kontrol gruplarını ilişkilendirmek için ilgilenilen özelliğe göre eşleştirirler. Eğer araştırmacı bir yada daha fazla özelliğin iki grup arasında yorum yaparken gruplar arasındaki dengeyi bozacağını düşünüyorsa, bu özelliklere göre vaka ve kontrol grubunu eşleştirmesi faydalı olacaktır. Eşleştirme işlemi sayesinde her iki grup ta sonucu etkileyebilecek özellikler bakımından homojen hale getirilmiş olur.

1.1.3 Kesitsel Araştırmalar

Kesitsel araştırmalar belli bir süre faktörü olmadan, bir grup denek üzerinden aynı anda toplanan verileri analiz eder ve o anda ne oluyor ise onu araştırır. Deneklerin toplanması ve verilerin elde edilmesi kısa bir zaman içindedir.

İçindekiler

Kaynak: toraks.org.tr