Birinci trimester

[Bluesky24]

Gebelik 3 er aylık dönemler halinde anılır. Birinci, ikinci ve üçüncü trimester. Trimester latince kökenlidir ve üç ay anlamına gelir.



Gebeliğin başlangıç tarihi olarak da****** ilişkiye girilen gün değil, o günden yaklaşık 14 gün öncesi, yani son adet kanamasının ilk günü kabul edilir. Her ne kadar bu şekilde 3 er aylık dönemlere ayrılmış olsa da durumu karışıklıklardan arındırmak için gebelik ay olarak değil hafta olarak takip edilir.İnsanlarda gebelik 280 gün (9 ay 10 gün) hafta olarak da 40 hafta sürer.



1.Hafta



Yukarıda sıralanan nedenlerden henüz hamile değilsiniz.Buna rağmen bu haftanın ilkhafta sayılmasının nedeni,sizin hamile kaldığınız tarihi tam olarak hatırlamayabilecekolmanız.Ama bunun yanında,son adet gününüzü daha rahat hatırlarsınız ve doktorunuz gebeliğinizi daha rahat takip eder.2.Hafta



Yumurtalıkta yumurta gelişimi devam ederken, bir yandan da rahimiçi dokusu yani endometrium kalınlaşır ki döllenme sonrası oluşacak embriyo rahim içinde rahatlıkla tutunsun.Bu haftanın sonunda yumurtalıkta gelişen yumurta çatlar döllenmek üzere tüplere geçer (çoklu gebelikte daha çok yumurta vardır)3. Hafta



Fallop tüpüne geçerek orada döllenmek üzereye ilerleyen yumurtanın ömrü,yaklaşık olarak 48 saattir.İlişki sırasında vajinaya 300 milyon kadar sperm bırakılır.Bunun sadece 3 milyonu rahim içine kadar ulaşır.10 saat süren bir yolculukla da fallop tüpünde kendisini bekleyen yumurtayla karşılaşır.Bu mucizevi buluşmada en güçlü ve sağlıklı olduğu düşünülerek seçilmiş spermin yumurta zarını kırarak içeri girmesi 20 dakikada tam olarak gerçekleşir.Yumurta bir tek spermin girişine izin verir.Sperm ve yumurta hücrelerinin çekirdeklerinin birleşmesiyle zigot adı verilen döllenme ürünü ortaya çıkar.Farkındaysanız döllenme tüpte gerçekleşti.Ama zigot ancak rahme giderse tutunup normal bir gebelik sürecini başlatabilir. Fallop tüpünden rahim içine doğru olan yaklaşık 4 günlük yolculuk devam ederken, hücresel çoğalma da başlar. Bu çoğalmayla önceleri tek hücreden oluşan yeni canlının mikroskopik görünümü de değişime uğrar. 2, 4, 8, 16 hücre şeklinde oluşan çoğalma sonucunda ortaya çıkan yapıya mikroskopik görünümü nedeniyle morula (?dut?) adı verilir. Morula aşamasına gelen canlı artık rahim içine de ulaşmıştır.



Morula aşamasındayken rahim iç tabakasına ulaşan canlı artık blastokist olarak anılır. Döllenmeden 5-6 gün sonra implantasyon yani rahim içine yerleşme başlar. İmplantasyonu takiben endometriumun (rahim iç zarı) o bölümünde kanlanma artar ve gebeliğin devamı için gerekli olan kan dolaşımı başlar.



Bu aşamada anne adayında herhangi bir fiziksel ya da ruhsal değişiklik yoktur.



Belirtmeden geçemeyeceğimizi bir bilgi; Döllenme anında bebeğin cinsiyeti bellidir. Eğer dölleyen sperm X kromozomu taşıyor ise bebek kız, Y kromozomu taşıyor ise erkek olacaktır. Dolayısı ile bebeğin cinsiyetini belirleyen erkek, yani babasıdır. Kadının bebek cinsiyetinde en ufak bir rolü yoktur.4. Hafta



Bu haftanın başında İmplantasyondan****** (yerleşme) kaynaklanan, lekelenme tarzı bir kanama görülebilir. Eğer bu planlı bir gebelik değilse siz,bu haftanın sonunda normal adet kanamanızı bekleyecektiniz!Gebe kalmış da olsanız adet görecekmiş gibi belirtiler hissedebilirsiniz.İmplantasyon gerçekleştiği andan itibaren,beta HCG (gebelik hormonu) salgılanır.Yani henüz bu haftada bile gebelik tanısı konabilir.İdrar testleri ise ucuz testlerdir ve ancak adetin gecikmesiyle doğru sonuç vermeye başlar.



Eğer herşey yukarıda anlattığımız gibi gittiyse içinizde yeni bir canlı var ve hızla büyümekte.Blastokist oluştuktan sonra hücre toplulukları hemen aralarında iş bölümü yapmaya başlarlar: Bebeğinizin vücudunu oluşturacak hücreler bir kenara, bebeğin beslenmesini sağlayacak hücreler diğer bir kenara çekilir ve aralarında amniyon boşluğu adı verilen geniş bir boşluk oluşur. Bebeğin beslenmesi işlevini üstlenen hücrelere trofoblast adı verilir. Bu hücreler İleride plasentayı oluşturacaklardır. Trofoblast hücreleri hemen en yakınlarındaki anneye ait kılcal damarlarla iletişim kurarlar ve anneyle bebek arasındaki ilk madde alışverişi başlar.5. Hafta



Annede;



-Yorgunluk



-Göğüslerde dolgunluk hassasiyet,



-Uykuya eğilim,



-Sık idrara çıkma,



-Bulantı,kusma



-Bel ağrısı ve ruh hali değişiklikleri henüz bu dönemde bile kendini gösterebilir.Siz de bu belirtileri planlı bir gebelik değilse, hala adet belirtileri sanabilirisiniz.



Bebekte;



Bakın artık bir bebekten söz ediyoruz.



-Hızla büyümeye devam eden bebeğinizin boyu bu haftanın sonuna doğru 1.5 - 2 milimetre olacak.



-Kalp embriyoda ilk gelişen organ olacak,



-Bebeğin beyin ve omurilik dokusu, bu haftanın başından itibaren, nöral oluk boyunca gelişmeye başlayacak



Embriyo hücrelerinde iş bölümü;



Ektoderm adı verilen yapı beyin-omurilik, duyu organları ve sinir sisteminin tüm parçalarını, cilt, saç, tırnak, dişler, dış dünyaya açık tüm boşluklar (ağız içi, sinüsler, gözün kornea tabakası gibi) ve ter, meme ve gözyaşı salgı bezleri gibi dış dünyaya salgı yapan salgı bezlerini,



Endoderm adı verilen yapı: Sindirim sistemi ve aksesuarlarını (karaciğer, pankreas, safra kesesi), solunum sistemi, idrar torbası ve tiroid bezini,



Mezoderm adı verilen yapı ; kaslar, kemikler, lenf sistemi, dalak , kalp ve dolaşım sistemi, böbrekler ve üreme organlarını oluşturacaktır.6. Hafta



Annede;



Bulantı ve kusma olabilir.Bu dönemde kullanıyorsanız alkol ve sigara kesin olarakhayatınızdan çıkmalıdır.Çünki içinizde kesin olarak yaşayan yeni bir canlı var.İnanılmaz bir hızla büyüyor.



Bebekte;



-Çok ilkel bir oluşum olmasına rağmen,embryonun kalbi atmaya başlamıştır.



-Ancak damarlar tam anlamı ile gelişmediğinden tam bir dolaşım olmaz.(plasentaya bağlıdır.)



-En gelişmiş sistem merkezi sinir sistemidir ve önbeyin tamamen kapanmıştır.************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** **************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************** ************************************************



-Yüz ve boyunu oluşturacak olan kıvrımlar belirgindir.



-Kalpde karıncık ve kulakcıkları ayıracak olan septalar belirir.



-Kapakçıklar gelişmeye başlar.



-Sindirim sitemini oluşturacak olan hücreler karaciğer, mide ve pankreas üretmek üzere farklılaşmaya başlar.



-Sindirim siteminde ilk farklılaşan hücre grubu karaciğer yapacak olan hücrelerdir. Embriyo boyu 5 mm kadar olmuştur.7. Hafta



Annede;



-Dışarıdan gebe olduğunuzu fark ettirecek hiçbir değişim yoktur.



-Bu dönemde 1-2 kilo alınabilir ya da verilebilir. Her iki durum da normaldir.



-Hormon seviyelerinin artmasına bağlı,bulantı ve kusmalar artabilir. Bu şikayetler özellikle sabah erken saatlerde daha fazla olur.



-Aşerme olabilir



-Bebeğin belirgenleşip yer kaplamaya başlamasıyla rahminiz idrara torbasına baskı yapar,sık idrara çıkma artar,



-Gene hormonal değişikliklere bağlı olarak,meme uçlarınızda koyulaşma ve memelerinizde dolgunluk ve büyüme, beraberinde ağrı ortaya çıkabilir. Süt bezleri gerekli sinyali almış ve hazırlık yapmaya başlamışlardır bile.Gebeler için tasarlanmış sütyenleri kullanmaya başlayabilirsiniz.Ama sütyen kullanmamanın bu şikayetleri arttıracağını bilmeniz gerek.



Bebekte;



-Fasülye tanesi gibi bir cisime dönüşmüştür



-Fasülyenin tepe kısmındaki iki siyah noktacık,gözlerin ilk temelini oluşturu ve retina oluşmaya başlar,



-Fasülyenin kenarlarındaki çukurlarda ilerde kulak olarak farklılaşacaktır,



-İlkel bir ağız ve dil fark edilebilir,



-Bu haftada kol ve bacak tomurcukları oluşmaya başlar,



-İnce bir tabaka halinde deri belirir,



-Beyin 3 ana kısmına ayrılır,



-Tiroid bezi gelişimini sürdürür,



- Lenfatik sistem ilk defa oluşmaya başlar,



-Kan dolaşımı başlamıştır.Şimdilik iki bölümden oluşan kalp dakikada 150 defa atmaktadır. Ultrasonla duyulabilir.



-Akciğer gelişimi devam etmektedir,



-Safra kesesi, mide, barsaklar ve pankreas gelişimini sürdürür,



-Plasentadan gelen kan karaciğere ulaşır,



-Embryo artık tamamen amniyon kesesi içinde yerleşmiştir,



8. Hafta



Annede;



-Rahminiz potakal büyüklüğüne ulaştı



-Karın krampları olabilir



-Sık idrara çıkma,



-Hormonlara bağlı olarak,ciltte yağlanma ve sivilceler görülebilir,



-Sıkıntılı ve huzursuz ruh haliniz düzelir ve gebeliği kabullenmeye başlarsınız



Bebekte;



-Bebeğiniz tıbbi olarak embriyo diye,adlandırılmaktadır. Bunun nedeni alt kısmında kuyruğa benzer bir çıkıntının olmasıdır. Gelişmekte olan bebeğinizde küçülen tek bölüm bu çıkıntıdır.



-Özellikle beyin ve kafa hızla büyümeye devam eder.



-Göz kapakları kıvrım şeklinde ayırd edilebilir.



-Alt çene belirginleşmeye başlar.



-Omurilik gelişimini sürdürür.



-Üst damak farklılaşır.



-Burnun ucu oluşur.



-Dişetlerinin altında dişler gelişimini başlatır.



-Yemek borusu farklılaşır ve nefes borusundan ayrılır.



-Kalp içinde kapakçıklar fark edilmeye başlar.Kalbin 4 odacığı ayırdedilebilir.



******-Akciğerler yemek borusunun iki yanında yer alırlar.



-Böbrek oluşmaya başlar.



-Kollar silindirik şekilde uzamaya başlarken uçlarında el ayaları belirmeye başlar.



-Kollarda sinir iletimi başlar,kıvrımlanır. Bu kıvrım gelecekdeki dirsekdir.



9.Hafta



Annede;



-Belirgin bir kilo artışı olmasa da memeler iyice büyür ve dolgunluk ve hassasiyet olur. Bu dönemde destekleyici sütyen giymeye başlamak gerekebilir,



-Artan gebelik hormonlarının etkisiyle mide yanması ve hazımsızlık gibi şikayetler de bu haftada ortaya çıkabilir. Midenizin hiçbir zaman aşırı dolmaması gerekir. Ayrıca mide yanması yapan yiyeceklerden (bu yiyecekler kişiden kişiye değişir) uzak durmalısınız,



-Bu dönemde günlük kalori gereksiniminiz yaklaşık 300 kalori artmıştır. Yeterli kalsiyum alabilmek için bol bol süt içmelisiniz. Eğer süt içmeyi sevmiyor iseniz özel ilaçlar ya da daha iyisi yağsız peynir gibi süt ürünleri tüketebilirsiniz,



Bebekte;



-Embryonik kuyruk iyice kaybolmuştur.



-Kıkırdak ve kemik dokuları oluşmaya başlamıştır.



-Barsaklar göbek kordonu içinden karın boşluğuna doğru yol almaya****** başlar,



-Beyin hala daha en büyük organdır.



-Yutak belli olmaya başlar.



-Ağız boşluğu oluşumu görülebilir.



-Kulak kepçesi farklılaşır.



-Gözde retina iyice belli olabilir.



-Göz kapakları fark edilebilir.



-Burun delikleri belirir.



-Koku almaya yarayan sinir oluşur.



-Yemek borusu uzar



-Kalpten çıkan kan, iki ayrı yönde pompalanmaya başlar.



-Meme uçları belirgindir.İnce barsaklar uzar, böbrek oluşumu tamamlanır ve ilk kez idrar üretmeye başlar.



-İlkel cinsiyet hücreleri oluşmaya başlar.



-Dış genital organların farklılaşması başlamıştır.Ancak hala****** kız yada erkek olduğu bellli değildir.



-El ve dirsek belirginleşir.



-Bacaklarda sinir iletimi başlar.



-Bebek içinde yüzdüğü suyun içinde hafif hafif hareket etmeye başlar.



-Bebeğinizin bu hafta sonunda boyu 4 santimetre ve ağırlığı tam 4 gram!



10. Hafta



Annede;



-Bu dönemlerde, gebelik hormonlarının etkisiyle ,anne adayının duygu durumunda dalgalanmalar çok sık görülür. Kolay sinirlenme, huzursuzluk, keyifsizlik ya da aşırı mutluluk gibi ruhsal belirtiler ortaya çıkabilir. Bunlar geçici belirtilerdir.



-Hem gelişen bebeğinizin dişleri hem de kendi diş etlerinizin sağlığı için yeteri kadar flor aldığınızdan emin olmalısınız.



-Kan hacminiz arttığı için cildinize yakın toplardamarlarda koyulaşmalar fark edebilirsiniz. Bu durum özellikle bacaklar ve memelerde belirgindir.



-Kilo artışınızda daha belirgindir.



-Bulantı ve kusmalarınızın azalmaya başlaması bu dönemlerde beklenebilir.



-Uzun süreli oturmak ve uzun süreli ayakta durmak dolaşım sisteminizi yavaşlatır. Bu da basur, varis, ayaklarda aşırı şişme gibi istenmeyen durumların ortaya çıkmasını kolaylaştırır. İki saatte bir en az 10 dakika dolaşmalısınız. Dolaşmak bacak kaslarının arasında yer alan toplardamarları harekete geçirir.



Bebekte;



-Döllenmeden, 47-48 gün sonra nihayet, beyin dalgaları üretilmeye başlar.



-Kafa dik durumdadır ve iç kulakda denge sağlayan kısımlar gelişir.



-Dudakların gelişimi tamamlanır.



-Bu günlerde bebeğinizin göz rengini belirleyecek olan iris tabakası da oluşur.Gözler kapalıdır.



-Cinsiyete göre,testis ya da over olarak farklılaşır,kız bebeklerde klitoris,erkeklerde penis gelişir.



-Kalp gelişimini büyük ölçüde tamamlar.



-Bu hafta sonuna doğru en önemli değişikliklerden biri bebeğinizin böbreklerinin idrar üretmeye başlamasıdır.Üretilen bu idrar bebeğiniz tarafından amniyos kesesi içine boşaltılır. Bebeğiniz çıkardığı bu sıvıyı yutar ve bu hafta çalışmaya başlayan bağırsaklar bu sıvıyı emerler. Normalde idrar zehirli atık maddeler içermesine rağmen bebeğinizin böbrekleri bu haftalarda atık maddeleri vücuttan uzaklaştırma görevini henüz üstlenmediklerinden bebeğinizin idrarı zararsızdır ve bakteri de içermez.



-Zehirli maddeleri vücuttan uzaklaştırmaya görevli karaciğer ve böbreklerin rahim içi yaşamdaki bu görevlerini plasenta üstlenir.



-Karaciğer bu günlerde çalışmaya başlar ve kan üretimi görevini üstlenir.



-Diz ve ayak belirginleşir. Ayak parmakları ve tırnakları belli olur.



-Kaslar güç kazanmaya başlar.Hemen hemen bütün eklemler ve kasların oluşumu tamamlandığı için bebek artık su kesesi içinde hareket etmeye başlar, ancak bu hareketler sizin hissetmeniz için yeterli değildir.



-Bu haftanın sonunda bebeğinizin organogenez adı verilen organ gelişimi dönemi tamamlanmıştır. Gebeliğin geri kalan kısmında bu organların olgunlaşması olacaktır.



-Bu hafta bebeğinizin boyu 5.5 cm. ve ağırlığı tam 6 gram!11. Hafta



Annede;



-Bu haftadan itibaren saçlarınızın ve tırnaklarınızın çok daha hızlı uzadığını farkederseniz şaşırmayın. Bu, hormonlarınızın yarattığı değişikliklerden diğer bir tanesidir.



-Bu haftalardan itibaren anne adayları haftada ortalama 450 gram alırlar, ancak sizin beden yapınıza ve kalıtsal etkenlere bağlı olarak bu kilo alımı önemli derecede farklılıklar gösterebilir. Besleyiciliği düşük, kalorisi yüksek gıdalardan tüm gebelik boyunca uzak durduğunuz sürece doğum sonrası bu kilonuzu rahatlıkla verebilirsiniz.Bazı anne adaylarının bedenlerinin daha fazla su tutma eğiliminde olduğunu unutmayın.



-Rahim bir greyfurt büyüklüğüne ulaşmıştır, ancak hala daha pelvis içinde yer alır.



-Bulantılar azaldığından iştahta bir artış görülür.



-Bu dönemde prenatal testlerden bazıları yapılabilir. Doktorunuz bu konuda size yol gösterecektir.



Bebekte;



-Gebeliğin en kritik dönemi sona ermiş ve olgunlaşma sürmektedir,



-Artık embriyo değil fetüs olarak adlandırılan minik bir insan maketi haline gelmiştir.



-Hafıza kayıda başlar,



-İdrar üretiminin artmasından dolayı amnion sıvısı haftada 50 ml. artar12. Hafta



Annede;



-12. haftaya gelindiğinde rahim, yukarı doğru büyümeye devam eder ve pelvis dışına çıkarak karın boşluğuna girer.



-Artık mesane üzerine çok fazla baskı yapmadığından sık idrar yapma isteği bir miktar azalır. Bu durum son 3 aya kadar bu şekilde devam eder.



-Bu haftalarda kan basıncının artmasına bağlı başağrısı ve başdönmesi şikayetlerine sık olarak rastlanır. Düşük tehlikesi çok büyük ölçüde azalmıştır.



-Hormon artışlarına bağlı,saç dökülmesi,cilt değişikleri vardır,



-Diş etleri gebelikten olumsuz yönde etkilendiği için diş hekiminizden randevu almanızda ve muayene olmanızda büyük fayda olduğunu unutmayın. Bu haftalar diş kontrolü için oldukça uygun dönemdir.



Bebekte;



-Diş etlerinde 20 dişinde yerleri belli olmuştur.



-Yüz insan görünümündedir,



-Ağız içinde ise üst damak birleşmeye başlamıştır.



-Yüz derisi içinde kıl kökleri belirmeye başlar.



-Fetusun gırtlağında ses telleri oluşumunu tamamlar ve teorik olarak fetus ses çıkartabilir.



-Karın boşluğunda ise barsaklar karın içine girmiştir ve hareketleri başlamıştır.



-Tiroid ve pankreas gelişimini tamamlar.



-Her iki cinsde de dış genital organlar gelişimini tamamlamamıştır ancak kızlarda büyük ve küçük dudaklar, erkeklerde ise penis ve torbalar dikkatli gözlem ile ayırt edilebilir,



-Ellerde ve ayaklarda tırnaklar uzamaya başlar,



-Sinir sitemi biraz daha olgunlaşır ve fetusda refleksler gelişir,



-Bu dönemde cilt oldukça hassasdır,dokunma duyusu gelişmiştir,



-Kemiklerden bazıları sertleşmeye başlamıştır,



-Bebeğin tüm organları artık oluşmuştur. Bu haftadan itibaren yapısı ve işlevleri belirlenmiş olan organlar artık hacim olarak büyümeye başlarlar,



-Bu haftada bebeğiniz oldukça hareketlidir ve sık sık ağız açıp kapama hareketleri yapar,tad alma ve koku duyusu gelişmiştir,



-Dış kulak yolu ve kulak zarının oluşumu da bu haftadır,ama işitme duyusu yoktur,



-Bebeğin ense pilisi kalınlığını ölçmek için, 11-14 testi uygulanır,



-Bu haftanın sonunda bebeğinizin boyu 7 cm. ve ağırlığı tam 14 gram!13.Hafta



Annede;



-Ama gebeliğin erken bulguları ve yarattığı şikayetler hemen hemen hiç kalmamıştır.



-Bu dönemde çok fazla yorulmamak ve mümkün olduğunca dinlenmek gerekir.



-Rahim büyüdükçe gerilir ve etrafını çevreleyen ve kendisini yerinde tutan zarları da gerer. Bu hafif bir kasık ağrısı şeklinde algılanabilir. Round ligaman ağrısı olarak adlandırılan bu durum gelip geçicidir ve önemli değildir.Ama ısrarcı ağrılarda doktora başvurmalısınız!



-Yüz ve boyunda lekelenmeler olabilir. Buna gebelik maskesi ya da chloasma adı verilir. Geçici bir durumdur ve doğumdan sonra düzelir.



-Artık karnınız büyümeye başlamıştır. Eskiden olan kıyafetler dar gelmeye başlayabilir.



Bebekte;



-Fetus artık giderek daha fazla insana benzemektedir.



-Gözler kafanın yan taraflarından ortaya doğru kaymaya başlar.



-Kulaklar normal pozisyonuna doğru hareketlenir.



-Dışarıdan bakıldığında bebeğin cinsiyeti kolaylıkla saptanabilir. Ancak ultrasonografide cinsiyet tespiti için henüz erkendir.Çok nadiren ve kaliteli cihazlarla bu haftada da cinsiyet saptamak mümkün olmaktadır.



-Karaciğer safra salgılamaya başlar ve salgılanan safra safra kesesinde depolanır.



-Kan şekerinin dengelenmesinden sorumlu insülin hormonu da bu haftadan itibaren bebeğinizin pankreasında üretilmeye başlar,



-Akciğerleri henüz hava ile dolu olmasa da bebeğiniz bu haftalardan itibaren solunum hareketleri yaparak solunum kaslarını çalıştırmaya başlıyor.



-Bebeğin boyu biraz daha uzar. Bu hafta sonunda bebeğinizin boyu 9 cm. ve ağırlığı tam 26 gram!



Bu hafta ilk trimesterin son haftasıdır.